Natrii hydrogenocarbonas to wodorowęglan sodu. Wykorzystuje się go na dużą skalę w przemyśle spożywczym oraz lecznictwie w celu zobojętnienia pH organizmu. Zobacz, co warto wiedzieć o tej substancji!
Natrii hydrogenocarbonas inaczej nazywany jest wodorowęglanem sodu lub po prostu sodą oczyszczoną. Jest to słaba zasada, którą w lecznictwie wykorzystuje się do zobojętnienia organizmu. Podawany jest między innymi w przypadku kwasicy metabolicznej po spożyciu metanolu oraz przy zatruciu lekami antydepresyjnymi i hiperkalcemii.
Natrii hydrogenocarbonas – działanie
Natrii hydrogenocarbonas uwalnia jony wodorowęglanowe w procesie dysocjacji, co prowadzi do podwyższenia wodorowęglanów w surowicy krwi i pH surowicy. Lek stosowany jest u pacjentów z kwasicą i obniżonym pH w organizmie. Może prowadzić do obniżenia redystrybucji jonów potasowych w komórkach.
Natrii hydrogenocarbonas – kiedy stosować?
Natrii hydrogenocarbonas stosuje się w następujących przypadkach:
- kwasica mleczanowa;
- kwasica metaboliczna, czyli nadmiar kwaśnych produktów przemiany materii we krwi. Może się to pojawić między innymi przy odwodnieniu, wstrząsie, w przebiegu chorób nerek, chorobie alkoholowej;
- w celu alkalizacji moczu.
Natrii hydrogenocarbonas – dawkowanie
Lek powinien być podawany wyłącznie przez personel medyczny. Podaje się go:
- w dożylnym wlewie kroplowym w postaci rozcieńczonej z roztworem glukozy. Stosunek powinien wynosić 1 do 1. Szybkość około 60 kropli na minutę przez cewnik wprowadzony do żyły;
- nierozcieńczony w bezpośredniej iniekcji dożylnej;
- podskórnie po rozcieńczeniu, ale ten sposób jest rzadko stosowany.
U dzieci zaleca się infuzję dożylną w dawce, która nie przekracza 8 mEq/ kg masy ciała na dobę. Roztwór trzeba podawać w formie rozcieńczonej, by nie doprowadzić do krwawienia wewnątrzczaszkowego. U starszych dzieci w przypadku lżejszej kwasicy metabolicznej stosuje się infuzję dożylną w dawce od 2 do 5 mEq na kilogram masy ciała. Dawka podtrzymująca ustalana jest na podstawie równowagi kwasowo-zasadowej i odpowiedzi organizmu pacjenta na lek.
U osób dorosłych dawka ustalana jest na podstawie masy pacjenta i równowagi kwasowo-zasadowej organizmu. Określa się ją przy użyciu wzoru:
NaHCO3 (mmol) = niedobór zasad (mmol) x masa ciała x 0,3
Leku nie powinno się stosować w rutynowych czynnościach podtrzymywania akcji serca, czyli w reanimacji. Po 10 minutach można podać kolejną dawkę, jeżeli pierwsza nie przyniosła skutku. W przypadku lekkiej kwasicy metabolicznej natrii hydrogenocarbonas podaje się w infuzji dożylnej w dawce od 2 do 5 mEq na kilogram masy ciała. Nie zaleca się uzupełnienia deficytu zasad w ciągu 24 godzin od rozpoczęcia leczenia, ponieważ może dojść do alkalozy metabolicznej.
Natrii hydrogenocarbonas – przeciwwskazania
Leku nie należy podawać:
- przy uczuleniach na wodorowęglan sodu;
- u pacjentów ze stwierdzoną alkalozą;
- u pacjentów z hipernatremią;
- w rutynowym stosowaniu, aby podtrzymać akcję serca.
Natrii hydrogenocarbonas – skutki uboczne
Natrii hydrogenocarbonas może wywołać skutki uboczne:
- hipokalemię;
- hiperosmolarność;
- obrzęki;
- miejscowe owrzodzenie;
- martwicę tkanek.
Przed podaniem leku trzeba uzupełnić elektrolity w organizmie pacjenta. Dzięki temu jest mniejsze ryzyko hipokalcemii i hipokalemii. Należy zachować ostrożność u pacjentów:
- z bezmoczem;
- ze skąpomoczem;
- z niewydolnością nerek;
- z niewydolnością krążenia;
- z obrzękami;
Lek powinien być stosowany tylko przez wykwalifikowany personel, ponieważ:
- zbyt szybkie wstrzyknięcie dzieciom i noworodkom może doprowadzić do krwawienia wewnątrzczaszkowego;
- podanie pozanaczyniowe może prowadzić do martwicy tkanek, lek trzeba podać bezpośrednio do żyły.
Natrii hydrogenocarbonas – ciąża i laktacja
Nie ma badań, które określają bezpieczeństwo stosowania leku podczas ciąży, dlatego podawać go należy tylko w wypadkach, kiedy korzyści przewyższają potencjalne ryzyko. Należy unikać stosowania leku u kobiet karmiących.
Natrii hydrogenocarbonas jest roztworem stosowanym bardzo powszechnie w medycynie. Stosowany powinien być jednak tylko przez osoby wykwalifikowane, by uniknąć potencjalnych skutków złego podania.
Zobacz też:
- Płyn Ringera. Do czego służy ten roztwór?
- Kwasica mleczanowa. Rozpoznanie kwasicy, objawy i leczenie.
- Azycyna – skład, zastosowanie i skutki uboczne
- Milgamma – skład, działanie i dawkowanie. Dowiedz się wszystkiego o preparacie leczniczym
- Neoparin – jakie jest zastosowanie leku? Dowiedz się, jak dawkować Neoparin!
- Altacet – postać leku, zastosowanie, przeciwwskazania
- Leki w ratownictwie medycznym – co może podać ratownik? [LISTA]
- Debutir – zastosowanie, dawkowanie, przeciwwskazania
