Zespół jelita drażliwego – dlaczego zwany jest chorobą cywilizacyjną?

Zespół jelita drażliwego, czyli z angielskiego Irritable Bowel Syndrome to nawracające zaburzenia funkcjonowania jelit. Stają się one nadpobudliwe, bez większego powiązania z tym, co innego dzieje się w organizmie. Osoby cierpiące na zespół drażliwego jelita powinny stosować specjalną dietę i szczególnie dbać o swoje zdrowie. Możesz przy tym odczuwać mocne bóle, wzdęcia, a nawet cierpieć na uciążliwą biegunkę. Dowiedz się, jak sobie z tym radzić.

Syndrom jelita drażliwego – co to jest?

To schorzenie brzuszne objawiające się w tym miejscu uciskiem i bólem. Zespół jelita drażliwego wiąże się z zaburzeniami funkcjonowania jelita grubego. Może wynikać to z wielu różnych rzeczy: z nadmiernego, przewlekłego stresu, depresji lub nawracających stanów lękowych. Czasem syndrom jelita drażliwego wywoływany jest też niektórymi drażniącymi lekami, środkami przeczyszczającymi lub jedzeniem.

Według najnowszych badań, prawie 15% światowego społeczeństwa choruje na IBS. Odsetek ten jest wyższy w krajach bardziej rozwiniętych. Z tego względu, zespół jelita drażliwego uznawany jest za chorobę cywilizacyjną. Warto zaznaczyć, że często spotyka ona osoby powyżej 45. roku życia. Zdarza się też jednak u młodzieży w okresie dojrzewania. Możliwe, że nie są to jednak kompletne dane. Objawy tej choroby mogą przebiegać na tyle łagodnie, że chorzy wcale nie udają się do lekarza.

Zespół jelita drażliwego – przyczyny

Przyczyny syndromu jelita drażliwego mogą być różne. Czasem są całkiem nierozpoznawalne. Oto kilka czynników, które wpływają na powstawanie tego uciążliwego schorzenia:

• zaburzenie połączenia pomiędzy mózgiem, a jelitami;
• nadwrażliwość jelit;
• nieprawidłowa motoryka jelit;
• dawne, nawet wyleczone biegunki, które spowodowane były infekcjami.

Motoryka jelit to kurczenie i rozluźnianie się tego organu. Ruch ten powoduje prawidłowe przemieszczanie się jedzenia z żołądka do jelit. Nie może odbywać się to sprawnie bez równowagi hormonalnej i nerwowej. Zespół jelita drażliwego to zakłócenie prawidłowej motoryki. Gdy jest ona za szybka, pojawia się rozwolnienie. Natomiast spowolniona oznacza zaparcia.

Niestety syndrom jelita drażliwego to dość częste schorzenie. Układ pokarmowy jest delikatnym systemem, który stosunkowo łatwo zakłócić. Syndrom jelita drażliwego jest prawie dwukrotnie częściej spotykany wśród kobiet niż mężczyzn. Może być to spowodowane stosowaniem różnego rodzaju diet. Czasem schorzenie to występuje rodzinnie. Aby jemu zapobiec, należy przykładać szczególną uwagę do swojego zdrowia i sposobu odżywiania.

Zespół jelita drażliwego – objawy

Jak rozpoznać, że cierpisz właśnie na zespół drażliwego jelita? Niełatwo jest zdiagnozować to schorzenie. Często towarzyszy ono innym zaburzeniom, np. nerek, wątroby, żołądka czy jajników. Kilka najczęstszych objawów syndromu jelita drażliwego to:

• biegunka;
• bobkowaty stolec;
• płynny stolec z nietypowym śluzem;
• zaparcia;
• bóle głowy; 
• znaczne osłabienie;
• pogorszenie koncentracji;
• nietypowy niepokój lub rozdrażnienie, a nawet depresja.

Nadwrażliwe jelita nietypowo reagują na niektóre bodźce w zwykłych sytuacjach. Pacjenci często odczuwają uciążliwe, a nawet bolesne wzdęcia, gdy ilość gazów jest niewielka. Cierpiąc na zespół jelita drażliwego możesz odczuwać też wzmożoną potrzebę wypróżniania się. Jeżeli mimo to stolec okazuje się dość mały, prawdopodobnie chorujesz właśnie na syndrom jelita drażliwego. 

Psychiczne objawy zespołu jelita drażliwego są równie, a nawet bardziej niebezpieczne niż te fizyczne. Stres, lęki i stany depresyjne nasilają ból brzucha. W konsekwencji, motoryka jelit zostaje jeszcze bardziej zaburzona. Nie ignoruj tego typu oznak i natychmiast podejmij leczenie.

Zespół jelita drażliwego – diagnostyka

Gdy tylko zauważysz u siebie nietypowy dla twojego organizmu rytm wypróżnień, zgłoś się do lekarza. Uciążliwe i częste bóle brzucha są także powodem do obaw. Szczególnie, jeżeli powyższe objawy utrzymują się przez kilka dni i nie ustępują. To oznaka podrażnionych jelit. Zespół drażliwego jelita to nie jedyne zagrożenie. Jeżeli odczuwasz problemy z przełykaniem pokarmu, często wymiotujesz lub krwawisz z przełyku, może oznaczać to inne poważne choroby trawienne.

Nie obawiaj się wizyty u specjalisty. Lekarz diagnozuje syndrom jelita drażliwego na podstawie kilku pytań. Podczas rozmowy z tobą, specjalista spróbuje ustalić, jakie odczuwasz dolegliwości i jak długo się one utrzymują. Proces diagnozy może też obejmować morfologię krwi oraz badanie moczu lub stolca. Niekiedy konieczna jest też kolonoskopia, przeważnie u starszych pacjentów, powyżej 50. roku życia.

Nie zawsze jednak da się jednoznacznie rozpoznać IBS. Choroby takie jak celiakia, nowotwór jelit, nadczynność tarczycy, stany zapalne, infekcje, alergie i nietolerancje lub amyloidoza objawiają się w podobny sposób. Czasem konieczne jest więc kompleksowe i skomplikowane zbadanie pacjenta, przed rozpoczęciem leczenia.

Leczenie syndromu jelita drażliwego

Podstawowym celem leczenia zespołu jelita drażliwego jest przywrócenie równowagi układu trawiennego. Należy naprawić połączenie układów: nerwowego i autonomicznego.

Leczenie syndromu jelita drażliwego ogranicza się do łagodzenia objawów, całkowite wyleczenie jest bowiem niemożliwe. Ze względu na złożoność tego schorzenia i dużą ilość czynników wywołujących je, leczenie przyczynowe jest w tym przypadku wyjątkowo trudne.

Lekarz może zalecić ci różne środki na zespół jelita drażliwego. Leczenie możliwe jest dzięki lekom rozkurczowym, przeciwbiegunkowym, przeciw zaparciom, przeciw wzdęciom, przeciwdepresyjnym, antybiotykom i probiotykom. Ważne, aby pacjent wspomagał sprawność swojego organizmu odpowiednią dietą i stylem życia.

Jaka dieta jest wskazana przy zespole jelita drażliwego? 

Co jeść na zespół jelita drażliwego? Jeśli cierpisz na to schorzenie, musisz przede wszystkim wykluczyć produkty podrażniające przewód pokarmowy. Lekarze zalecają wyeliminowanie roślin strączkowych, kapusty, cebuli i czosnku, ponieważ mają one właściwości wzdymające. Dobrze jest też unikać smażenia, nadmiernych ilości węglowodanów, sorbitolu, fruktozy i mannitolu. Oprócz tego, co jesz, ważne jest także jak. Pięć posiłków dziennie, oddzielone regularnymi odstępami czasowymi pomogą uregulować pracę twoich jelit i całego układu pokarmowego.

Dokładny sposób odżywiania przy zespole jelita drażliwego zależy od tego, czy jest to IBS objawiający się zaparciem czy biegunką.

Zalecenia dietetyczne przy syndromie jelita drażliwego z zaparciami

W tym przypadku wskazana jest: 

• duża ilość wody niegazowanej (najlepiej ponad 2 litry dziennie);
• jak najwięcej błonnika – płatków owsianych, owoców i warzyw ze skórką, wyrobów pełnoziarnistych;
• wykluczenie, lub przynajmniej znaczne ograniczenie wina, soli, białej mąki pszennej, czekolady i kakao;
• zioła, które mogą ci pomóc to rumianek, mięta pieprzowa, koper włoski i imbir. Dobrze sprawdzą się napary i herbaty z tych roślin.

Zalecenia dietetyczne przy syndromie jelita drażliwego z biegunką

W takim przypadku: 

• stosuj dietę ubogoresztkową, czyli z jak najmniejszą ilością błonnika pokarmowego;
• ogranicz spożycie tłuszczów, szczególnie tych pochodzenia zwierzęcego;
• regularnie pij napary z melisy, chmielu i kozłka lekarskiego;
• w razie konieczności suplementuj witaminy i minerały. Częste wypróżnianie może wypłukać z twojego organizmu te niezbędne do jego prawidłowej pracy składniki. 

Skutki nieleczonego IBS

Całkowite wyleczenie tego schorzenia jest niestety niemożliwe. Pozytywną wiadomością jest fakt, że zespół jelita drażliwego nie zagraża życiu. Wiele osób żyje z tym schorzeniem wiele lat, a ich codzienność wygląda stosunkowo normalnie i bezboleśnie. Nie oznacza to jednak, że nie powinno się go leczyć.

Syndrom jelita drażliwego to choroba przewlekła, nawracająca i uciążliwa. Mimo to, ma dość łagodny przebieg i nie powoduje trwałych uszkodzeń w organizmie. Jest ona uciążliwa i nieprzyjemna. Aczkolwiek, jeżeli o siebie zadbasz, nie spowoduje żadnych poważnych powikłań ani wyniszczeń w organach.

Co na zespół jelita drażliwego? Czy da się uniknąć tej choroby?

Farmakologiczne leczenie zespołu jelita drażliwego możesz wspomóc domowymi sposobami. Przede wszystkim, staraj się unikać niepotrzebnego, nadmiernego stresu. Wypróbuj sprawdzone techniki relaksacyjne, takie jak: wyciszająca muzyka, ciepła kąpiel, rozciąganie lub pozytywna lektura. Odpowiednia dieta i regularny tryb życia także ułatwią ci szybciej powrócić do zdrowia.

Niestety, nie istnieje jeden pewny sposób na uniknięcie tej choroby. Możesz zastosować kilka zasad, które zmniejszają prawdopodobieństwo podrażnionych jelit. Poniżej znajdziesz cenne rady, do których warto się stosować:

• ogranicz ilość spożywanego alkoholu i kawy – te substancje dość mocno podrażniają układ pokarmowy;
• unikaj stresu i napięć – warto nauczyć się radzenia sobie ze stresem;
• zadbaj o zdrowy, zrównoważony sposób odżywiania – dobrze, aby dieta zawierała jak najwięcej błonnika, a wykluczała produkty drażniące;
• staraj się unikać infekcji jelit. Nie zawsze jest to możliwe, lecz na pewno warto dbać o higienę i szybkie leczenie ewentualnych biegunek i podrażnień.

Jeżeli mimo to, zespół jelita drażliwego się u ciebie pojawi, pozostaje jedynie stosować się ściśle do zaleceń lekarza specjalisty.

Zespół jelita drażliwego jest nieprzyjemnym schorzeniem. Może powodować bóle, zaparcia lub biegunki, a nawet dolegliwości psychiczne. Mimo, że jest to choroba nieuleczalna, można z nią żyć w miarę normalnie i komfortowo. Najważniejsze jest łagodzenie uciążliwych objawów i stosowanie odpowiedniej diety. Z pomocą lekarza z pewnością przezwyciężysz objawy zespołu drażliwego jelita.

---

Zobacz też:

• Zioła na jelita – jakie zioła stosować przy zespole jelita drażliwego? Naturalne wspomaganie układu pokarmowego
• Ból brzucha po jedzeniu – dowiedz się, dlaczego się pojawia i jak mu zapobiegać
• Syndrom Marfana – codzienność z chorobą. Jak objawia się zespół Marfana i czy można go leczyć?
• Ból jelit – co robić gdy się pojawi? Jak rozpoznać ten rodzaj bólu brzucha?
• Syndrom niespokojnych nóg – jak rozpoznać tę chorobę?
• Uchyłek Meckela – wada jelita grubego, jego objawy i powikłania
• Syndrom Alicji w Krainie Czarów – gdy rzeczywistość nie jest taka, jak Ci się wydaje…
• Syndrom Touretta – jak go wykryć? Diagnoza, przyczyny i metody leczenia