Choroba Gravesa-Basedowa jest poważnym schorzeniem autoimmunologicznym powodującym nadczynność tarczycy. Wiąże się z przewlekłymi, nawracającymi i nieprzyjemnymi objawami. Czy tę chorobę da się całkowicie wyleczyć?
Choroba Gravesa-Basedowa to przewlekła choroba autoimmunologiczna, dotykająca gruczoł tarczowy. Jest jedną z częstszych przyczyn nadczynności tarczycy. Kobiety chorują na nią kilkakrotnie częściej niż mężczyźni. Jak i dlaczego powstaje? Jak można ją rozpoznać i leczyć? Mimo utrudnień, da się z nią żyć.
Choroba Gravesa – przyczyny
Szacuje się, że prawie 20% Polaków cierpi na jakiś rodzaj zaburzeń funkcjonowania tarczycy. Choroba Basedowa dotyka 0,14% społeczeństwa polskiego. Może pojawiać się u osób w każdym wieku, choć rzadko spotykana jest wśród dzieci poniżej 10 lat. Kobiety pomiędzy 20. a 40. rokiem życia chorują na nią aż pięciokrotnie częściej od mężczyzn. Skąd dokładnie się ona bierze?
Kto jest narażony na chorobę Basedowa?
Schorzenie Gravesa-Basedowa występuje najczęściej wśród osób uwarunkowanych genetycznie. Czynniki zewnętrzne, np. stres, nadmierna ilość jodu w organizmie lub infekcje mogą przyczynić się do ujawnienia choroby. Uwarunkowanie genetyczne, które wpływa na większe ryzyko powstania choroby Gravesa-Basedowa to:
- występowanie jej wcześniej w rodzinie;
- inne choroby autoimmunologiczne w rodzinie – cukrzyca typu 1, niedokrwistość Addisona-Biermera, bielactwo;
- występowanie antygenów zgodności tkankowej.
Papierosy i stres a choroba Gravesa-Basedowa
Do tej pory naukowcy nie stwierdzili jednoznacznie, jakie geny odpowiadają za rozwój choroby Basedowa. Innym czynnikiem przyczyniającym się do zwiększonego ryzyka zachorowania jest regularnie narażenie na wdychanie dymu tytoniowego. Osoby regularnie palące papierosy są kilkukrotnie bardziej podatne na nadczynność tarczycy. Silny, przewlekły stres także w dużym stopniu wpływa na ryzyko zachorowania.
Choroba Gravesa-Basedowa – objawy
Choroba Gravesa i Basedowa zawdzięcza swoją nazwę nazwiskom dwóch lekarzy. Robert Graves i Karl Adolph von Basedow opisali jej objawy jako pierwsi, niezależnie od siebie nawzajem. Jest to schorzenie autoimmunologiczne. Przeciwciała działające przeciw receptorom TSH (oraz inne przeciwciała) pobudzają tarczycę do nadmiernej syntezy hormonów. Hipermetabolizm tarczycy szkodzi prawidłowemu działaniu układu nerwowego oraz sercowo-naczyniowego.
Najczęstsze objawy choroby Gravesa-Basedowa:
- niespokojne zachowanie;
- spadek masy ciała mimo apetytu;
- gładka, jedwabista, ciepła i wilgotna skóra;
- obrzęk przedgoleniowy;
- powiększona tarczyca, możliwe jest też jej drżenie, tętnienie i słyszalny szmer;
- przyspieszone bicie serca, nawet w stanie spoczynku;
- migotanie przedsionków;
- zaburzenie ciśnienia tętniczego;
- drżenie mięśni;
- przetłuszczające się włosy;
- zmniejszone libido lub zaburzenia miesiączkowania;
- bezsenność, drażliwość, nerwowość, pobudzenie, niepokój;
- akropachia tarczycowa – pogrubione i zaokrąglone palce rąk.
Obrzęk przedgoleniowy jako objaw choroby Gravesa
Obrzęk przedgoleniowy jest dolegliwością stwierdzoną wśród około 2-5% chorych. W skórze i tkance podskórnej gromadzą się glikozaminoglikany. Jest to typowy objaw autoimmunologicznego zapalenia skóry.
Choroba Gravesa-Basedowa – objawy oczne
Schorzenie Gravesa-Basedowa ma objawy, które mogą dotykać oczu chorego. Czasem zachodzą poważne powikłania powodujące zmiany oczne – oftalmopatia lub orbitopatia. Są to dolegliwości obrzękowo-naciekowe. Podstawowym objawem jest obrzęk oka. Można zaobserwować też:
- powiększenie mięśni gałkoruchowych;
- wzrost ciśnienia w oczodole;
- ból oczu;
- pieczenie, swędzenie i łzawienie oczu;
- światłowstręt;
- pogorszona ostrość widzenia;
- charakterystyczne uczucie piasku pod powiekami;
- podwójne widzenie;
- wytrzeszcz gałek ocznych;
- zaczerwienienie spojówek;
- zmniejszona ruchomość gałek ocznych.
Objawy oczne choroby Gravesa-Basedowa mogą prowadzić nawet do trwałego uszkodzenia narządu wzroku. Są one zauważalne później lub w tym samym czasie, co nadczynność tarczycy. Gdy na rogówce pojawiają się wrzody, zachodzi ryzyko trwałego uszkodzenia widzenia. Orbitopatia może mieć przebieg z zagrożeniem utraty wzroku, ciężki, umiarkowany lub łagodny.
Czy choroba Gravesa-Basedowa jest uleczalna?
Schorzenie Gravesa-Basedowa jest chorobą przewlekłą, która może przebiegać z okresami zaostrzeń i remisji. Czy choroba Gravesa-Basedowa jest uleczalna? Nie da się leczyć jej przyczyn, a jedynie objawy. Po wykonaniu prawidłowej diagnostyki u specjalisty, lekarz dobierze odpowiednią dla ciebie metodę leczenia. Jest to najczęściej leczenie nadczynności tarczycy i orbitopatii. W tym celu stosuje się leczenie jodem promieniotwórczym lub operacyjne.
Choroba Gravesa-Basedova a leczenie farmakologiczne
Leczenie choroby Basedowa opiera się przede wszystkim na wyrównaniu poziomu hormonów. Konieczne do tego jest podawanie leków tyreostatycznych, takich jak Thyrosan, Metizol, bądź Thyrozol. Przy tego typu związkach możliwe jest jednak działanie niepożądane, dlatego też trzeba pozostać pod ścisłą kontrolą endokrynologa. Należy wówczas regularnie wykonywać kontrolne badania krwi, które pozwolą na szybką reakcję w razie wystąpienia powikłań.
Nawrót choroby Gravesa
Zdarzają się przypadki, w których dochodzi do samoistnej remisji choroby Gravesa-Basedowa. Są one jednak stosunkowo rzadkie oraz mogą powodować groźne dla zdrowia i życia powikłania – np. przełom tarczycowy, udar mózgu lub zawał serca. Metody leczenia farmakologicznego znacznie przyspieszają remisję. Jednakże nie da się w ten sposób zapobiec nawrotom choroby. Są one dość częste – spotykane aż w 50% przypadków. Proces leczenia jest trudny, aczkolwiek istnieje możliwość całkowitego powrotu do zdrowia.
Choroba Gravesa-Basedowa – objawy tarczycowe
Jak rozpoznać chorobę Gravesa-Basedowa? Podstawą jest zauważenie typowych dla tego schorzenia objawów. Jeżeli zaobserwujesz je u siebie, udaj się do lekarza na wywiad. Prawdopodobnie zleci on badania laboratoryjne i obrazowe. W procesie diagnozy konieczne będzie ustalenie poziomu TSH – znacznie obniżony wskazuje na nadczynność tarczycy.
Wskazane jest też sprawdzenie poziomu przeciwciał anty-TSHR oraz tzw. wolnych hormonów tarczycy. Należą do nich trójjodotyroniny i tyroksyny. Lekarz może wykonać też USG tarczycy. Choroba Gravesa-Basedowa charakteryzuje się powiększoną tarczycą, często z widocznymi i wyczuwalnymi guzkami.
Choroba Gravesa-Basedowa – odżywianie
Bardzo ważne jest też dostosowanie swojej diety tak, aby wspierała leczenie. Zanim ułożysz dietę, skontaktuj się z lekarzem i dietetykiem. W przypadku chorób współtowarzyszących, konieczne jest indywidualne podejście do jadłospisu. Ogólną zasadą dietetyczną przy chorobie Gravesa-Basedowa jest zwiększenie ilości kalorii o około 20-25 procent. W skrajnych przypadkach może być konieczne podwyższenie podażu energii nawet o 80 procent.
Jakie produkty spożywać przy chorobie Gravesa?
Jeśli cierpisz na to schorzenie, staraj się unikać żywności wysoko przetworzonej. Jedz duże ilości łatwo przyswajalnego białka i zdrowych tłuszczy – awokado, orzechów, olejów roślinnych. Wskazane jest też spożywanie produktów mlecznych, o ile pacjent nie wykazuje nietolerancji na laktozę.Nieleczona choroba Gravesa-Basedowa może być bardzo niebezpieczna dla zdrowia. Jej objawy i skutki są bardzo nieprzyjemne. Pocieszający jest jednak fakt, że to choroba uleczalna. Lekarz pomoże dobrać najskuteczniejsze dla ciebie leczenie. Pamiętaj, aby nie decydować o swojej diecie ani lekach bez kontaktu ze specjalistą.
Zobacz też:
- Czym jest FT4 i dlaczego bada się jego stężenie we krwi?
- Osłabienie organizmu – z czego może wynikać brak siły i niemoc?
- Euthyrox – dawkowanie, zastosowanie, działania niepożądane. Kiedy należy przyjmować Euthyrox? Czy można popijać go kawą? Czy wpływa na wagę?
- Przełom tarczycowy (przełom tyreotoksyczny) – pierwsza pomoc, przyczyny, objawy i leczenie
- POChP (przewlekła obturacyjna choroba płuc) przyczyny, diagnostyka i profilaktyka. Co warto wiedzieć o tej chorobie?
- Niewydolność serca – czym jest, jakie daje objawy i jak wygląda leczenie?
- Ból mięśni nóg i rąk – jakie są jego najczęstsze przyczyny? Co robić, by się z nim uporać?
- Syndrom Marfana – codzienność z chorobą. Jak objawia się zespół Marfana i czy można go leczyć?
