Noradrenalina nazywana bywa inaczej norepinefryną. Działa jako neuroprzekaźnik w układzie nerwowym. Jako hormon wydzielany przez nadnerczą ma ważne znaczenie dla prawidłowej pracy narządów wewnętrznych. Co warto o niej wiedzieć?
Hormon ten jest istotnym neuroprzekaźnikiem we współczulnym układzie nerwowym. Noradrenalina wydzielana jest przez neurony noradrenergiczne. W porównaniu z adrenaliną hormon ten wykazuje raczej słabsze działanie. Jej poziom analizuje się w przypadku podejrzenia wtórnego nadciśnienia tętniczego. Dowiedz się, jak dokładnie przebiega wydzielanie noradrenaliny, jakie są efekty jej działania i kiedy należy wykonać badanie stężenia noradrenaliny w organizmie.
Jak zbudowana jest noradrenalina?
Hormon ten uznaje się za jedną z amin katecholowych. Powstaje w wyniku procesów, w ramach których substratem jest aminokwas tyrozyna. W syntezie noradrenaliny powstaje związek o nazwie L-DOPA, a z niego wytwarza się dopamina, która przeobraża się w noradrenalinę.
Działanie noradrenaliny w organizmie człowieka
Skutki i efektywność działania tego hormonu w dużej mierze zależą od typu receptorów, do pobudzenia których dochodzi pod jego wpływem. Istnieje zatem pięć receptorów adrenergicznych:
- α1: receptory umieszczone w mięśniach gładkich, których pobudzenie skutkuje skurczem tego typu komórek mięśniowych;
- α2: receptory presynaptyczne (widniejące na zakończeniu presynaptycznym synapsy, czyli tym, które uwalnia neuroprzekaźniki do szczeliny synaptycznej), w ich sytuacji przyłączenie się do nich noradrenaliny wywołuje zatrzymanie dalszego uwalniania noradrenaliny lub i innych neuroprzekaźników z danego zakończenia presynaptycznego;
- β1: głównym miejscem, w którym znajdują się te receptory, są komórki mięśnia sercowego, których pobudzenie skutkuje np. częstszym rytmem serca, czy wysoką kurczliwością kardiomiocytów;
- β2: receptor znajdujący się na komórkach mięśniowych gładkich w oskrzelach, przewodzie pokarmowym czy w obrębie naczyń krwionośnych, stymulacja tych receptorów doprowadza do rozkurczu mięśni; pobudzenie receptorów β2 może też skutkować aktywacją enzymu fosforylazy glikogenu, co prowadzi do stanu glikogenolizy;
- β3: rodzaj receptorów noradrenergicznych mieszczących się głównie w komórkach tkanki tłuszczowej, pobudzenie ich przez noradrenalinę doprowadza do wystąpienia lipolizy (czyli rozkładu tkanki tłuszczowej).
Można powiedzieć, że noradrenalina działa na organizm pobudzająco, mobilizuje go do gotowości do podjęcia konkretnego działania. Norepinefryna pełni jednak inne funkcje w układzie nerwowym, a inne w przypadku pozostałych narządów. Poziom noradrenaliny we krwi wzrasta w sytuacjach stresowych lub w obliczu zagrożenia. Na skutek tego powoduje ona często:
- większą czujność, koncentrację, co pozwala na czuwanie organizmu;
- wzmocnienie pamięci krótkotrwałej;
- niepokój i lęk, dlatego jej długotrwały nadmiar może prowadzić do rozwoju stanów lękowych;
- uwalnia zmagazynowaną glukozę;
- większy dopływ krwi do mięśni szkieletowych;
- obniżenie dynamiki trawienie, zmniejszając dopływ krwi do układu pokarmowego;
- zahamowane opróżnianie pęcherza moczowego.
Noradrenalina – działanie na różne narządy
Jeśli decydujesz się na stymulowanie narządów za pomocą noradrenaliny, powinieneś liczyć się z następującym ryzykiem:
- wzrost ciśnienia tętniczego krwi (na skutek obkurczania naczyń krwionośnych);
- podwyższenie poziomu glukozy we krwi;
- rozszerzenie źrenicy;
- zwiększenie uwalniania reniny przez nerki;
- retencja sodu w organizmie;
- wzmożenie rozkładu tkanki tłuszczowej;
- obniżenie perystaltyki w przewodzie pokarmowym oraz zmniejszenie dopływu krwi do struktur zaangażowanych w trawienie pokarmów.
Analiza poziomu noradrenaliny – jak interpretować wynik badania?
Badanie stężenia noradrenaliny jest uważane w diagnostyce za rutynowe. Przy okazji sprawdzane są także inne katecholaminy. Do najczęstszych wskazań do wykonania badań na obecność norepinefryny zalicza się:
- podejrzenie nadciśnienia tętniczego wtórnego związanego z obecnością guza produkującego noradrenalinę;
- podejrzenie guza chromochłonnego nadnerczy lub wykluczenie jego obecności (należy uważać na takie objawy, jak spadek wagi, bóle głowy, zaburzenia rytmu serca czy wymioty);
- rodzinne predyspozycje w kierunku guza chromochłonnego;
- wykrycie ewentualnych nawrotów tej choroby;
- podejrzenie obecności neuroblastomy (nerwiaka zarodkowego) w przypadku dzieci;
- rozmaite dysfunkcje w okolicy autonomicznego układu nerwowego.
Przebieg badania
Materiałem do badania noradrenaliny jest surowica albo próbka moczu z doby (wówczas moc należy oddawać do specjalnego pojemnika w ciągu 24 godzin). Do analizy należy przystąpić, będąc całkowicie na czczo przynajmniej przez 8 godzin. Poziom stężenia hormonu i innych związków w grupy katecholamin zależy często od poziomu stresu u pacjenta, diety, a także przyjmowanych przez niego leków. Dobrze jest przez kilka dni przed badaniem nie spożywać:
- czekolady;
- bananów;
- czerwonego wina;
- kawy;
- awokado;
- wanilii;
- cytrusów.
Na wynik analizy wpływ może mieć także spożywanie alkoholu oraz palenie tytoniu. Na wynik należy poczekać ok. jednego dnia.
Norma a niedobór noradrenaliny
Prawidłowe stężenie hormonu w organizmie człowieka powinno mieścić się w przedziale 615–3240 pmol/l. Aby trafnie zinterpretować wynik, należy sugerować się indywidualnymi wartościami referencyjnymi konkretnego laboratorium, które realizowało usługę. Każdy wynik konsultuje się ze specjalistą. Trzeba mieć na uwadze, że czasem może zachodzić konieczność powtórzenia diagnostyki, jeśli wynik nie jest jednoznaczny.
Na obniżenie poziomu norepinefryny we krwi czy w moczu mogą wpływać:
- dieta oraz leki;
- neuropatie autonomiczne;
- zaburzenia na tle anatomicznym.
Niedobór noradrenaliny
Brak wystarczającego stężenia hormonu w organizmie skutkuje zwykle:
- brakiem energii;
- problemami ze skupieniem się;
- kłopotem z zaśnięciem;
- niskie ciśnienie krwi czy tętno;
- niskie stężenie glukozy we krwi.
Jeśli zabraknie tak istotnych neuroprzekaźników, jak noradrenalina, serotonina czy dopamina, mogą pojawić się objawy przypominające stany depresyjne.
Rola noradrenaliny jako leku
W medycynie związek ten jest wykorzystywany w celu podniesienia ciśnienia krwi. Można się z nim spotkać przy terapii w ramach:
- wstrząsu neurogennego;
- wstrząsu septycznego;
- spadku ciśnienia krwi;
- zawału serca;
- tamponady osierdziowej.
Noradrenalina to substancja, którą można wykorzystywać bezwarunkowo w sytuacjach zagrażających życiu pacjenta. W innych przypadkach wymaga dokładnego zapoznania się z przeciwwskazaniami do jej stosowania oraz niepożądanymi działaniami, jak choroba zakrzepowa czy hipotensja po zawale mięśnia sercowego.
Zobacz też:
- Czym jest FT4 i dlaczego bada się jego stężenie we krwi?
- Czym jest dopamina i jaką pełni rolę? Sprawdź, do czego prowadzi nadmiar i niedobór dopaminy w organizmie!
- Układ hormonalny człowieka – budowa i działanie poszczególnych gruczołów układu dokrewnego
- Niedobór testosteronu – czy to zaburzenie można leczyć?
- Niedobór progesteronu – czym grozi ci zaburzenie poziomu tego żeńskiego hormonu?
- Badanie AMH – cena, przebieg i normy. Jak się przygotować?
- Epinefryna jako lek – kiedy hormon adrenaliny jest potrzebny? Poznaj bliżej preparaty zawierające tę substancję!
- Glukagon i jego stężenie we krwi – jak je badać? Jak ten hormon pomaga w leczeniu cukrzycy?
