Jak wygląda szkolenie psa na ratownika? Które rasy są najlepsze?

Psy to zwierzęta, które od wieków towarzyszą człowiekowi w jego różnych aktywnościach. Dzięki tej szczególnej więzi człowiek mógł wykorzystywać ich zmysły i umiejętności, by ułatwić sobie pracę, nawet medyczną! Dowiedzmy się, jak wygląda szkolenie psa na ratownika! 

Współcześnie psy bardzo często wykorzystywane są do pracy w ratownictwie. Wymaga to oczywiście odpowiedniego szkolenia, w trakcie którego zwierzę wypracowuje pożądane umiejętności, wykorzystywane później w akcjach ratunkowych, np. w wodzie czy w górach. Taki czworonóg powinien także posiadać ku temu odpowiednie predyspozycje, dlatego nie każda rasa będzie nadawać się na psiego ratownika. Jak wygląda szkolenie psa na ratownika?

Pies ratowniczy – definicja i cechy

Zgodnie z terminologią przyjętą w kynologii, pies ratownik to zwierzę, które otrzymało w tym kierunku odpowiednie przeszkolenie, by móc wykonywać zadania z zakresu szeroko rozumianego ratownictwa. Od poszczególnych rodzajów psów ratowniczych oczekuje się także konkretnych cech charakteru, np.:

• odwagi;
• inteligencji;
• braku agresji względem człowieka.

Nie bez znaczenia pozostaje także budowa psa, jego wielkość i postawa. W pracy ratownika psa jego postura musi być odpowiednia do zlecanych mu zadań.

Szkolenie psa ratowniczego. Historia tej służby

Warto powrócić na chwilę do historii i sprawdzić, skąd pomysł na to, by angażować psy do czynności ratunkowych. Otóż pierwszym psem pracującym przy lawinach był bernardyn, czyli niezwykle łagodna, ale duża i silna rasa rozwijająca się wysokogórskim klimacie alpejskim. Mnisi z tamtejszego klasztoru św. Alberta zaczęli wypuszczać psy w teren w celu sprawdzenia, czy nie ma tam nikogo zagubionego.

Rodzaje psów ratowniczych. Ratownictwo wodne i terenowe

Powszechnie przyjęło się dzielić psy ratownicze na dwa rodzaje, a więc wodne i lądowe, w zależności od miejsc i warunków, w których pracują.

Pies ratownik wodny

Najważniejszym zadaniem psa pracującego w takich warunkach, jest odnajdywanie osób zaginionych pod wodą. Ściśle współpracuje z ratownikami, wykonując ich sugestie i polecenia. Nierzadko rasy nadające się do wody mają za zadanie holowanie sprzętów pływających albo przekazanie liny do łodzi.

Pies ratownik w warunkach terenowych

Ten rodzaj psów ratowniczych dzieli się jeszcze dodatkowo na pomniejsze kategorie, a więc:

• psy poszukiwawcze, którym zleca się najczęściej poszukiwanie osób zaginionych na dużych obszarach lądowych;
• psy gruzowe, które stanowią wsparcie w przeszukiwaniu zawalonych budynków, często pracują na miejscu katastrof budowlanych, gdzie szukają osób przysypanych gruzem czy kamieniami;
• psy lawinowe, które ściśle współpracują z ratownikami górskimi, uczestniczą w akcjach poszukiwawczych w lawinach.

Warto bliżej przyjrzeć się temu, co sprawia, że poszczególne rasy psów doskonale sprawdzają się w poszukiwaniu ofiar katastrof.

Jak wygląda szkolenie psa na ratownika? Jakie cechy są pożądane?

Samo szkolenie psa na ratownika nie wystarczy, by sprawdzał się w wyżej wymienionych okolicznościach. Niektóre z psich ras są szczególnie predysponowane do tego celu. W takiej pracy najważniejszy jest doskonały zmysł węchu, na którym nierzadko opiera się całą akcję poszukiwawczą albo ratowniczą. Dzięki swojemu niezawodnemu nosowi pies potrafi zlokalizować położenie żywej, często unieruchomionej osoby w nawet ekstremalnych warunkach atmosferycznych. Nie ma także znaczenia pora dnia czy nocy.

Ponadto pies ratowniczy jest w stanie sugerować się natężeniem wyczuwanego zapachu. Zwykle przemieszcza się od jego najsłabszego do najmocniejszego stężenia. Dlatego pies w ratownictwie uważany jest za doskonałe i skuteczne rozwiązanie.

Niezależnie od rasy pies ratownik powinien być zwierzęciem stabilnym, odpowiednio ułożonym i pewnym siebie. Nie ma mowy, by pojawiały się w takim przypadku jakiekolwiek problemy na tle behawioralnym. W tym zawodzie z pewnością nie sprawdzą się czworonogi, które wykazują lęk, nadpobudliwość czy agresję (nieważne, na jakim tle). 

Pamiętaj 🐕

Psy przeznaczone do pracy w ratownictwie przechodzą wcześniej odpowiednie testy kwalifikacyjne. W całym procesie wymagana jest duża uwaga ze strony opiekuna oraz trenera zwierzęcia. Dobrze jest, jeśli psy, które pracują w ratownictwie, wykazują ochotę do nauki i pracy nad kolejnymi umiejętnościami.

Szkolenie psa ratownika. Jakiej rasy psy sprawdzą się najlepiej?

Trudne warunki pracy w ratownictwie wymagają odpowiednich umiejętności i cech zarówno od ludzi, jak i również ich psich partnerów. Wiele zależy od wrodzonych predyspozycji psa. Które spośród ras najczęściej wybiera się na psy ratownicze?

• labrador retriever;
• flat coated retriever;
• golden retriever;
• owczarek niemiecki;
• owczarek belgijski malinois;
• owczarek belgijski groenendael;
• owczarek belgijski tervueren;
• owczarek szkocki collie;
• border collie;
• hovawart;
• airedale terrier;
• seter szkocki Gordon;
• sznaucer średni;
• sznaucer olbrzym;
• terier walijski;
• terier irlandzki;
• foksterier;
• bernardyn;
• owczarek szetlandzki (sheltie).

Szkolenie psa ratowniczego pod konkretne zadania

Istnieją różne dziedziny działalności ratowniczej i w każdej z nich sprawdzają się inne rasy. W ratownictwie terenowym przydają się zwierzęta o nad wyraz rozwiniętym węchu. By odnaleźć ludzi, którzy zaginęli, czworonogi muszą wykazać się sprytem i cierpliwością. Z kolei w ratownictwie wodnym najlepiej poczuje się nowofundland albo golden retriever. Do pracy w wodzie potrzebne są zwierzęta sporych rozmiarów i o dużej sile, które same w sobie już lubią wodę.

W GOPR oraz w ratownictwie gruzowym psy mają doskonałą okazję, by wykazać się idealnym węchem, ale także odpornością na wyjątkowo trudne warunki wynikające zwykle z katastrofy naturalnej. Poza bernardynami pod gruzy dobrze sprawdzą się także berneńczyki, ale i border collie.

Jak wygląda szkolenie psa na ratownika? Krok po kroku

Zatem, jak wygląda szkolenie psa na ratownika? Tak naprawdę, zarówno pies, jak i jego przewodnik biorą udział w szkoleniu ratowniczym. Szkolenie przeprowadza się w specjalnym licencjonowanym ośrodku, a w którym można uzyskać licencję na pracę ratownika. Tak naprawdę cały proces zamyka się w trzech etapach:

• na początku odbywa się test kwalifikacyjny, podczas którego weryfikuje się to, czy dany pies nadaje się do ratowniczych czynności. Oceniany jest również jego przewodnik;
• szkolenie właściwe, które obejmuje cykl spotkań na przestrzeni 20 godzin tygodniowo;
• kolejne elementy szkolenia polegają na pracy z psem w zakresie wzmocnienia kondycji, umiejętności odnalezienia się w zróżnicowanym terenie, wykonywania poleceń człowieka.

W rekrutacji czworonoga zwraca się uwagę na jego budowę ciała, stabilność emocjonalną czy chęć do pracy i nauki. Należy pamiętać, że w szkoleniu psa do roli ratownika wykorzystuje się wyłącznie metody i wzmocnienia pozytywne. Przeważnie dostaje on możliwość chwili zabawy po prawidłowo wykonanym zadaniu. Sznurki, ringi dla psa i inne tego typu akcesoria to najlepsze gadżety, które przydadzą się w toku szkolenia. Co ważne, unika się raczej nagrody w postaci słodkiej przekąski.

W trakcie ćwiczeń konieczne są odpowiednio długie przerwy. W końcu zwierzę narażone jest wtedy na spore ubytki energii. Pauzy w regularnym odstępie czasu między zadaniami pozwalają psu zaspokoić pragnienie i posilić się zbilansowanym, wartościowym posiłkiem. Troska o dobrostan psa ratowniczego ma ogromne znaczenie nie tylko przy szkoleniu, ale również już w trakcie pracy w terenie, która potrafi być przecież wyczerpująca fizycznie i psychicznie, a pies ratownik musi utrzymywać się stale w dobrej formie.

Warto wiedzieć, że czworonogi pracujące w ratownictwie są przyzwyczajone do noszenia specjalnej ochronnej odzieży, jeśli wymagają tego warunki akcji. Psy dowodne otrzymują np. kamizelki ratunkowe, ale równie popularne są okulary przeciwsłoneczne czy nawet psie buty albo kurtki.

Jak długo pies pracuje jako ratownik?

Ratownictwo to służba, którą twój pupil pełni w zasadzie do końca życia. Jego siła i energia, a także stopiono nabywana odporność na stres, nie jeden raz może uratować czyjeś życie. Wiadomo także, że różne rasy mogą pracować nie tylko w tym charakterze. 

Są psy, które pełnią rolę przewodników osób niepełnosprawnych. Pomagają osobom chorym funkcjonować na co dzień, zwłaszcza poza domem. Również w tym wypadku nie każda rasa będzie odpowiednia. Przewodnikami najczęściej zostają labradory (ze względu na swój charakter), ale również owczarki niemieckie, psy rasy golden retriever czy border collie. Przeważnie możesz spotkać te zwierzęta jako towarzystwo osób niewidomych.

Podsumowanie

Już wiesz, jak wygląda szkolenie psa na ratownika. Jeśli twój ulubieniec posiada cechy i predyspozycje, by brać udział w akcjach ratowniczych czy poszukiwawczych, spróbuj poddać go ćwiczeniom w tym kierunku. 

Szkolenie ratownicze wymaga wiele cierpliwości i samozaparcia zarówno od psa, jak i od jego opiekuna. By działania te przyniosły skutek, na szkolenie należy przeznaczyć ok. 20 godzin tygodniowo. Odpowiednio wyszkolony pies ratownik może realnie uratować czyjeś życie. Dzięki doskonale rozwiniętym zmysłowi węchu, zwinny i wytrzymały psi ratownik wytrwale angażuje się w swoją pracę i zwykle skutecznie niesie pomoc.

Najczęściej zadawane pytania

Ile trwa szkolenie psa na ratownika?

Wyszkolenie psa tak, aby mógł zacząć pracować zależy od tego jak szybko przyswaja wiedzę. Zazwyczaj po około roku jest już gotowy. Jednak aby pozostał ratownikiem, należy go nieprzerwanie szkolić. 

Ile kosztuje pies ratownik?

Obecnie, szkolenie psa na ratownika nie jest w żaden sposób refundowane. GOPR i inne organizacje często organizują zbiórki na wyposażenie i szkolenia, ponieważ koszty mogą sięgać aż kilkudziesięciu tysięcy złotych.

---

Zobacz też:

• Czym zajmuje się pies ratownik?
• Praca w ratownictwie medycznym – jak wygląda i ile można zarobić?
• Jak wygląda kurs ratownika medycznego? Sprawdź, gdzie możesz zrealizować KPP i zdać egzamin!
• Jak wygląda kurs pierwszej pomocy ratownika? Czy można go zrealizować tylko w Centrum Ratownictwa? Poznaj szczegóły KPP!
• Praca za granicą w ratownictwie. Ile zarabia ratownik medyczny w Szwajcarii? Jak znaleźć pracę w tym kraju?
• Zastanawiasz się, co robi ratownik wodny? Sprawdź, jak wygląda praca ratownika medycznego na basenie
• Jak wyglądają studia ratownika medycznego? Czy to wymagający kierunek studiów? Sprawdź, jak przebiega rekrutacja!
• Zarobki ratowników medycznych w Polsce są mniejsze niż za granicą. Ile zarabia ratownik medyczny we Włoszech?