Ból jelit – co robić gdy się pojawi? Jak rozpoznać ten rodzaj bólu brzucha?

Jelita to najdłuższy element przewodu pokarmowego. Mieszczą się one pomiędzy żołądkiem a odbytem. Można wyróżnić tutaj:

• jelito cienkie – dwunastnica, jelito czcze i kręte;
• jelito grube – kątnica, wstępnica, poprzecznica, zstępnica, esica i odbytnica. 

Cała ta skomplikowana struktura umożliwia trawienie i wchłanianie do organizmu wartości odżywczych z pożywienia. Jelita rozkładają białka, tłuszcze i węglowodany. Ból jelit świadczy o jakichś nieprawidłowościach w układzie trawienia i zaburzeniu jego pracy. Jak reagować w takiej sytuacji?

Ból jelita grubego – objawy

Ból jelit odczuwany jest jako zwykły ból brzucha. Przeważnie dość ciężko namierzyć jego dokładną lokalizację. Dlaczego tak się dzieje? Narządy znajdujące się w jamie brzusznej unerwione są przez odrębną część układu nerwowego. W związku z tym, dolegliwości w tym miejscu nie są odczuwane tak samo jak chociażby skaleczenie. Ból w jelitach ma przeważnie charakter rozlany i ciężko przypisać mu konkretne źródło.

Co więcej, bolesne dolegliwości mogą promieniować na inne części ciała – m.in. plecy lub nogi. Zaburzeniom funkcji jelit oprócz bólu towarzyszą też:

• zaparcia;
• wzdęcia;
• gazy;
• biegunka;
• przelewanie.

Ból przy zaparciach jest przeważnie zlokalizowany w podbrzuszu – przy pępku lub nieco wyżej. 

Jeżeli przyczyną bólu są poważne choroby, objawy mogą być bardziej nieprzyjemne. Niektóre dolegliwości objawiają się nawet biegunkami z krwią. 

Bolące jelita – przyczyny zaburzeń pracy

Gdy pojawia się ból w jelitach, przyczyną mogą być różne choroby. W celu zdiagnozowania konkretnego schorzenia, dobrze jest dokładnie zlokalizować źródło bólu. Daje to informacje na temat tego, które organy i tkanki zostały uszkodzone lub zmienione chorobowo. Jeśli dolegliwości odczuwalne są po lewej stronie jamy brzusznej, powody mogą być następujące:

• choroba Leśniowskiego-Crohna;
• grypa jelitowa;
• zatrucie żołądkowe;
• zapalenie zgięcia śledzionowego jelita grubego;
• zespół jelita drażliwego;
• wrzodziejące zapalenie jelita grubego – dotyczy zwykle końcowego odcinka jelita grubego, dlatego też ból odczuwalny jest właśnie po lewej stronie;
• niedrożność jelit;
• zapalenie uchyłków jelita grubego.

A co oznacza ból jelita po prawej stronie? Na to pytanie znajdziesz odpowiedź niżej.

Ból jelita po prawej stronie

Odczuwasz ból jelita grubego po prawej stronie? Nawet, jeśli nie masz pewności co do jego konkretnej lokalizacji, jeśli ból skoncentrowany jest po prawej, może odpowiadać za niego jedna z kilku chorób. Do tej grupy należą:

• stany zapalne górnego odcinka układu pokarmowego – w tym m.in. żołądka, dwunastnicy lub przełyku;
• niewydolność zastoinowa serca;
• schorzenia dróg żółciowych;
• zapalenie jelit;
• przepuklina – rozpoznasz ją przez towarzyszące nudności, wymioty i wyczuwalny przy dotyku guzek;
• zapalenie wyrostka robaczkowego – ból w tym przypadku może promieniować na inne obszary jamy brzusznej, przez co rozpoznanie nie jest proste;
• zapalenie płuc;
• kamica nerkowa;
• zapalenie przydatków;
• kolka jelitowa;
• niewydolność zastoinowa serca;
• zapalenie pęcherzyka żółciowego;
• choroba wrzodowa żołądka;
• choroba wrzodowa dwunastnicy;
• choroby wątroby;
• nowotwór;
• ciąża pozamaciczna.

Jak widać, nie warto zupełnie ignorować objawów bólu jelita grubego.

Ból jelit i wzdęcia

Bolące jelita wcale nie muszą mieć nic wspólnego z jakąkolwiek chorobą. Często jest to po prostu efekt nagromadzenia gazów w ich wnętrzu. Gdy zostają one tam zatrzymane, pojawia się uciążliwe, bolesne uczucie. Im więcej gazów, tym większy będzie odczuwalny dyskomfort. 

Dlaczego pojawia się ten ból jelit i wzdęcia? Częstymi przyczynami są:

• nieprawidłowa dieta;
• połykanie powietrza podczas spożywania posiłków;
• zaburzenia działania flory bakteryjnej w jelitach;
• problemy z trawieniem;
• zaburzenia wchłaniania.

Ból jelit po jedzeniu

Jeżeli ból jelit odczuwalny jest po spożyciu posiłku, może wiązać się z niestrawnością lub nietolerancją jakichś składników. W niektórych przypadkach, przyczyną może okazać się refluks żołądkowo-przełykowy lub choroba wrzodowa. Na uciążliwie bolące jelita skarżą się często osoby z nietolerancją glutenu lub laktozy. Ból brzucha jest często powodem wizyty u lekarza i konsekwentnie – rozpoznania schorzenia. Zwykle wyeliminowanie szkodliwych produktów z diety powinno być wystarczające, by zlikwidować ból.

Ból jelit po jedzeniu nie ma nic wspólnego z nietolerancją ani alergią? W takim przypadku wypróbuj suplementy diety wspierające pracę jelit i całego układu trawiennego. Czasem po prostu działanie jelit zostaje zaburzone i trzeba je wspomóc.

Istnieją też choroby, które objawiają się właśnie w ten sposób – bólem brzucha odczuwalnym każdorazowo po posiłku – lub tylko po niektórych daniach. Jedną z nich jest przewlekłe niedokrwienie jelita cienkiego. Powstaje ona na skutek postępu miażdżycy tętnic narządów jamy brzusznej. Bardziej podatne na to schorzenie są osoby starsze, szczególnie z nadciśnieniem tętniczym, cukrzycą i podwyższonym cholesterolem. Palenie wyrobów tytoniowych także zwiększa ryzyko zachorowania.

Ból jelit przy niedokrwieniu jelita cienkiego objawia się w górnej części brzucha. Potrafi być bardzo silny i trwać nawet do kilku godzin. Niedokrwienie jelit skutkuje utratą masy ciała i wyniszczeniem organizmu. Towarzyszą mu też:

• uporczywa biegunka;
• nudności;
• wymioty;
• zaparcia;
• wzdęcia;
• osłabienie.

Zespół jelita drażliwego IBS

Jeżeli jednak ból jelit dokucza ci po każdym posiłku, niezależnie od rodzaju jedzenia ani innych czynników, może to być poważniejsza dolegliwość. Być może chorujesz na tzw. zespół jelita drażliwego. Schorzenie to pojawia się z nieznanych przyczyn. Specjaliści podejrzewają, że ma ono coś wspólnego z nieprawidłowościami na odcinku połączeń układu nerwowego z jelitami. Innymi czynnikami wzmagającymi objawy są zaburzenia flory bakteryjnej jelit i ich motoryki.

Typowy dla zespołu jelita drażliwego jest ból jelit zlokalizowany w podbrzuszu. Najczęściej ustępuje lub staje się bardziej znośny po wypróżnieniu. Oprócz bólu jelit, możesz cierpieć też na zaparcia bądź przeciwnie – rozwolnienia.

Inne przyczyny bólu jelit

To jednak nie wszystkie powody, dla których mogą boleć jelita. Do innych przyczyn należą też zmiany niedokrwienne, drażniące działanie substancji chemicznych czy nawet czynniki psychologiczne. Duży stres lub nerwice sprawiają, że podstawowe funkcje organizmu zostają zaburzone. 

Ból jelit może być spowodowany różnymi bakteriami i wirusami. Silne objawy mogą pojawić się w każdym miejscu w brzuchu lub w bliżej nieokreślonym jego obszarze. Bywa, że jest to tylko jeden z wielu objawów, który świadczy o bardziej zaawansowanej dolegliwości. Infekcjom mogą towarzyszyć:

• wymioty;
• biegunka;
• gorączka;
• ogólne osłabienie organizmu.

Ból jelit – co pomaga na tę dolegliwość?

Leczenie powinno być dobrane do przyczyny bolesnych dolegliwości. Istnieje jednak kilka uniwersalnych, domowych sposobów na ból jelit. Pomogą ci szczególnie w przypadkach problemów trawiennych i wzdęć. 

Co na bolące jelita? Wybierz jedną ze sprawdzonych metod:

• zmiana nawyków żywieniowych – zwiększenie w diecie ilości błonnika i prebiotyków przy jednoczesnym zminimalizowaniu dań ciężkostrawnych;
• odpowiednia ilość ruchu w ciągu dnia – sport usprawnia działanie całego ciała, w tym także układu trawiennego;
• techniki relaksacyjne na całe ciało – mają nieoceniony wpływ na wszystkie funkcje organizmu. Wybierz to, co działa dla ciebie najlepiej, na przykład kąpiel, ulubioną książkę, jogę, medytację, techniki oddechowe lub spacer na łonie natury;
• ciepłe okłady – ten doraźny sposób na ból brzucha przynosi ulgę i działa rozkurczowo;
• stosowanie farmaceutycznych środków rozkurczowych, dostępnych bez recepty;
• suplementy wspierające i przyspieszające procesy trawienne;
• zioła w postaci suplementów, naparów, wyciągów i herbat: 
  • korzeń mniszka lekarskiego;
  • korzeń cykorii;
  • rumianek;
  • ziele dziurawca;
  • kora dębu;
  • szałwia lekarska;
  • zwykła herbata zielona;
  • borówka amerykańska;
  • koper włoski;
  • kminek;
  • pokrzywa zwyczajna;
  • korzeń kozłka lekarskiego.

Jeżeli powyższe metody nie przynoszą pożądanych skutków, problem może być bardziej złożony. W takiej sytuacji najlepiej udać się do lekarza. Ból jelit może mieć bardzo poważne podłoże chorobowe – czasem wymaga nawet interwencji chirurgicznej. Pamiętaj też, że ostre biegunki mogą prowadzić do odwodnienia organizmu.

Ból w jelitach a wizyta lekarska

Jeśli dokuczają ci ból jelit i gazy, warto wykonać badanie kału. Rzadko jednak jest to powód do obaw. W większości przypadków pomoże ci zmiana diety na lekkostrawną i usprawniającą pracę jelit. Jednakże, jeśli ból jest na tyle silny, że nie jesteś w stanie normalnie funkcjonować – skontaktuj się ze swoim lekarzem. 

Kiedy ból jelit wymaga zgłoszenia się do specjalisty? Niepokojącymi objawami są:

• nagły i wyjątkowo silny ból brzucha;
• plucie lub wymiotowanie krwią;
• promieniowanie bólu na inne narządy;
• gorączka;
• wzmożone pragnienie i całkowity brak apetytu;
• zaburzenia oddawania moczu;
• zaburzenia wypróżniania;
• ból połączony z zawrotami głowy;
• utrzymywanie się bólu dłużej niż jedną dobę;
• trwanie dolegliwości nawet po zastosowaniu leków;
• często nawracające objawy.

Lekarz dostosuje sposób leczenia do przypadku pacjenta. Mogą to być środki rozkurczowe, przeciwbiegunkowe lub przeciwzaparciowe. Jeżeli ból jelit jest objawem psychosomatycznym, ulgę przyniosą leki na depresję i długofalowa psychoterapia. W niektórych przypadkach konieczna jest terapia antybiotykami. Koniecznie zadbaj też o stosowanie probiotyków i odpowiednie nawadnianie organizmu.
Męczy cię ból jelit? Zacznij od domowych środków na rozluźnienie i poprawę trawienia. Dokładnie obserwuj reakcję swojego ciała na spożywane posiłki – być może cierpisz na niewykrytą do tej pory nietolerancję? Jeśli bolące jelita często dają o sobie znać, a dolegliwości nie pozwalają normalnie funkcjonować – udaj się do lekarza. Rozpoznanie źródła problemu jest kluczowe w procesie powrotu do zdrowia.

---

Zobacz też:

• Co oznacza kłucie i ból po lewej stronie brzucha?
• Co oznacza ostry ból brzucha? Rozpoznanie dolegliwości i odpowiednie leczenie
• Czym grozi perforacja jelita?
• Jak wyleczyć wrzodziejące zapalenie jelita grubego?
• Uchyłek Meckela – wada jelita grubego, jego objawy i powikłania
• Ból brzucha – najczęstsze przyczyny, sposoby łagodzenia dolegliwości. O czym świadczy przewlekły ból brzucha?
• Ból podbrzusza u mężczyzn – skąd się bierze? Rodzaje i przyczyny bólu
• Ból brzucha po jedzeniu – dowiedz się, dlaczego się pojawia i jak mu zapobiegać