RBBB — blok prawej odnogi pęczka Hisa

RBBB (ang. right bundle branch block) oznacza blok prawej odnogi pęczka Hisa. Jest to element układu bodźcoprzewodzącego serca odpowiedzialny za przesyłanie impulsów elektrycznych, co inicjuje skurcz tego narządu. Na czym polega to zaburzenie? Jak je rozpoznać? Dowiesz się, czytając ten artykuł.

Czym jest RBBB?

Praca mięśnia sercowego to wypadkowa współpracy wielu elementów układu przewodzącego impulsy elektryczne, w tym węzłów, odnóg i włókien Purkinjego. Pęczek Hisa to struktura wchodząca w skład układu przedsionkowo-komorowego serca. Dzieli się on na dwie odnogi, a każda z nich zaopatruje inną komorę (stąd podział na lewą i prawą odnogę). Komórki wchodzącego w jego skład odpowiedzialne są za przewodzenie sygnału z przedsionków do komór przez warstwy tkanek włóknistych. RBBB to zaburzenie polegające na zwolnieniu lub całkowitym przerwaniu tej impulsacji. Dotyczy to prawej komory serca.

Wyróżnia się aż trzy rodzaje bloków:

• blok lewej odnogi pęczka Hisa — lbbb
• niepełny blok prawej odnogi pęczka Hisa — irbbb
• pełny lub całkowity blok prawej odnogi pęczka Hisa — rbbb.

RBBB jest chorobą, która postępuje powoli i na początkowych etapach rozwoju nie daje żadnych, specyficznych objawów. Blok serca najczęściej wykrywa się przez przypadek, wykonując badania profilaktyczne EKG (elektrokardiografia). Co ważne, ryzyko rozwoju tego zaburzenia rośnie wraz z wiekiem. Badania statystyczne wykazały, że RBBB występuje znacznie częściej u osób z nadciśnieniem tętniczym krwi, cukrzycą i otyłością. 

Zapamiętaj! ⚕️

Warto podkreślić, że schorzenie dotyka przede wszystkim mężczyzn, a u kobiet diagnozuje się go w niewielkim odsetku przypadków. 

Istnieje jeszcze jedna przyczyna RBBB. Okazuje się, że narażeni są na niego także młodzi sportowcy (poniżej 30. roku życia), co może mieć związek z dużym obciążeniem mięśnia sercowego podczas intensywnej aktywności fizycznej.

Jak dochodzi do RBBB?

Nadal nie jest jasne, jak dokładnie dochodzi do pojawienia się bloku prawej odnogi pęczka Hisa. Zaburzenia przewodzenia może wystąpić na skutek wielu chorób, w tym m.in.:

• kardiomiopatii,
• zapalenia mięśnia sercowego,
• wrodzonych wad serca,
• choroby wieńcowej,
• tętniczego nadciśnienia płucnego,
• zawału serca,
• choroby niedokrwienne,
• astmy oskrzelowej lub przewlekłego obturacyjnego zapalenia płuc,
• samoistnego włóknienia układu bodźcoprzewodzącego.

Inną możliwą przyczyną rozwoju RBBB może być przewlekłe przyjmowanie leków antyarytmicznych. Istnieje również ryzyko pojawienia się zaburzenia u osób, które w przeszłości przeszły operacje serca.

Objawy RBBB

Warto podkreślić, że zaburzenie rytmu serca, jakim jest RBBB nie jest uznawane za poważną chorobę i bardzo często towarzyszy przebiegowi innych schorzeń. Samo nie daje specyficznych objawów. Niemniej jednak pacjenci najczęściej skarżą się na występowanie:

• duszności, szczególnie po wysiłki fizycznym,
• kołatania serca,
• omdleń,
• bóli w klatce piersiowej.

Wszystkie te objawy są charakterystyczne dla zaburzeń rytmu serca.

Jak zdiagnozować RBBB?

Bloki przewodnictwa w obrębie pęczka Hisa w większości przypadków wykrywa się przez przypadek. Jest to zaburzenie bardzo łatwe do zdiagnozowania za pomocą elektrokardiogramu. Badanie EKG może być także uzupełnione metodą Holtera. Pozwala to na uzyskanie pełniejszego obrazu kondycji i funkcjonowania wszystkich elementów układu bodźcoprzewodzącego. Nie mniej istotne jest uzupełnienie informacji w oparciu o echo serca, a także tomografię komputerową.

Zapamiętaj! ⚕️

Kryteria rozpoznania są łatwe dla kardiologa. U osób z RBBB czas trwania zespołu QRS jest dłuższy niż u osób bez tego zaburzenia i jest dłuższy niż 120 ms. Ma to miejsce jedynie w przypadku pełnego bloku.

Leczenie RBBB

Leczenie bloku lewej odnogi pęczka Hisa nie zawsze jest konieczne. U osób zdrowych, u których poza nieprawidłowością w EKG nie stwierdza się innych, poważnych schorzeń serca, wprowadzenie farmakoterapii, czy interwencji chirurgicznej nie jest konieczne. Upośledzenie przewodzenia w tych przypadkach nie ma znacznego wpływu na jakość życia i samopoczucie pacjenta. Nie zwiększa się także ryzyko zawału serca, nadciśnienia tętniczego, czy też innych schorzeń.

Osoby, u których RBBB pojawiało się na skutek wad wrodzonych serca, czy jako objaw towarzyszący poważnym chorobom, koniecznie może okazać się wprowadzenie leczenia operacyjnego. Sprawdzoną metodą jest wszczepienie rozrusznika, co ma na celu lepszą synchronizację impulsacji. Wskazaniem do wykonania tej poważnej operacji jest desynchronizacja komór.

Niestety, zdiagnozowanie RBBB u osób po przebytym zawale serca, niewydolności tego organu, czy też chorobie niedokrwiennej, znacznie pogarsza rokowanie, co zwiększa odsetek zgonów.

LBBB – objawy, diagnoza, leczenie

LBBB (blok lewej odnogi pęczka Hisa) to zaburzenie, które dotyczy lewej komory serca i prowadzi do przerwania przekazywania impulsów nerwowych do tej komory, powodując jej desynchronizację. Choć nie daje specyficznych objawów, diagnoza LBBB jest poważna i może mieć istotne konsekwencje zdrowotne.

Blok ten może być dziedziczny, ale często rozwija się jako konsekwencja innych chorób, takich jak zwężenie zastawki aortalnej, borelioza, zapalenie mięśnia sercowego czy guzy serca. Objawy, jakie daje, to duszność, uczucie kłucia i ból w klatce piersiowej, choć warto zauważyć, że u zdrowych osób bloki nie powodują dolegliwości bólowych ani innego dyskomfortu. Objawy te pojawiają się głównie u osób z poważnymi niewydolnościami mięśnia sercowego.

Diagnoza LBBB opiera się na badaniu EKG i jego dokładnej analizie, gdzie poszukuje się m.in. poszerzonego zespołu QRS, zazębionego załamka R i zmian odcinka ST. Leczenie zależy od pierwotnej przyczyny LBBB; jeżeli jest to następstwo zawału serca, skupia się na farmakoterapii i zmianach nawyków zdrowotnych. W rzadkich przypadkach, gdy zaburzenia przewodzenia są powodem znaczących dolegliwości, może być konieczne wszczepienie stymulatora. Prognozy w przypadku LBBB zależą od wieku pacjenta, obecności innych chorób przewlekłych i obciążenia genetycznego.

Podsumowując

RBBB, czyli blok prawej odnogi pęczka Hisa u zdrowych osób jest nieszkodliwym zaburzeniem przewodzenia impulsacji z prawej komory. Diagnoza nie oznacza konieczności podjęcia leczenia farmakologicznego, jednakże warto regularnie wykonywać badanie EKG i pozostać pod kontrolą kardiologa.

---

Zobacz też:

• LBBB — blok lewej odnogi pęczka Hisa
• Blok lewej odnogi pęczka Hisa – co to jest i czy wymaga leczenia?
• Blok przedsionkowo-komorowy — czym jest?
• Bradykardia – przyczyny, objawy, diagnostyka. Kiedy bradykardia wymaga leczenia?
• Beta-blokery – wskazania i skutki uboczne leków beta-blokerów. Czym są leki beta-adrenolityczne?
• Tamponada serca. Rozpoznanie, objawy i leczenie
• Niewydolność serca – czym jest, jakie daje objawy i jak wygląda leczenie?
• Nebilet – zastosowanie, dawkowanie, możliwe skutki uboczne