Małpia ospa jest chorobą, która do tej pory dotyczyła raczej krajów afrykańskich. Obecnie zaczęła jednak pojawiać się także w Europie. Z tego artykułu dowiesz się, czy jest się czego obawiać, jakie są objawy choroby oraz w jaki sposób leczy się małpią ospę!
Małpia ospa to rzadka choroba, o której coraz częściej słyszy się w kontekście Starego Kontynentu. Dawniej spotykana była głównie w Afryce. Ospa małpia (ang. monkeypox) po raz pierwszy została opisana w 1958 roku u naczelnych trzymanych w niewoli, a pierwsze zachorowania u ludzi stwierdzono w 1970 roku w Zairze. Przez lata występowała głównie w centralnej Afryce, ale w 2003 roku zdiagnozowano pierwszy przypadek w USA. Jeżeli chodzi o Europę, to pierwsza chora osoba pojawiła się w 2018 roku w Wielkiej Brytanii. Obecnie odnotowuje się coraz więcej zachorowań w Europie. Z naszego tekstu dowiesz się o zagrożeniach, jakie niesie choroba oraz poznasz jej objawy i sposoby leczenia!
Małpia ospa – codzienne aktualizacje
30 maja, 10:40 W Polsce osoby zakażone małpią ospą będą podlegały obowiązkowej hospitalizacji, a po kontakcie z osobą chorą obowiązywać będzie 21-dniowa kwarantanna. Małpia ospa rozprzestrzeniła się już na 24 kraje i wystąpiło jej ponad 400 przypadków.
27 maja, 07:50 Naukowcy ostrzegają, aby uważać na niesprawdzone informacje dotyczące małpiej ospy, rozprowadzające między innymi pogłoski o tym, że wirus choroby znajdował się w szczepionkach na COVID-19.
26 maja, 18:00 Podejrzewa się zakażenia w Argentynie i Maroku. Obecnie największe ogniska znajdują się w Hiszpanii i Portugalii.
26 maja, 09:15 W Danii pojawił się pierwszy przypadek małpiej ospy. WHO wyróżnia osoby najbardziej narażone na zarażenie: noworodki, dzieci, osoby z obniżoną odpornością i pracownicy służby zdrowia. Na poniższej mapie kraje, w których zakażenia wykryto w tym roku, oznaczone są ciemną czerwienią.
25 maja, 20:00 Nowe przypadki małpiej ospy potwierdzono w Słowenii i Zjednoczonych Emiratach Arabskich. Na całym świecie wykryto już ponad 200 zachorowań.
25 maja, 09:00 Kolejny kraj – Wielka Brytania – wprowadził kwarantannę dla zarażonych małpią ospą. Podobne działania planują Niemcy. Państwa europejskie gromadzą szczepionki na ospę prawdziwą, które mają być skuteczne również przeciw małpiej.
24 maja, 17:30 Pierwszy przypadek małpiej ospy w Czechach został potwierdzony przez Państwowy Instytut Zdrowia. Europejska komisarz do spraw zdrowia i bezpieczeństwa żywności, Stella Kyriakides, wyraziła zaniepokojenie rosnącą liczbą przypadków w Europie.
24 maja, 08:00 WHO poinformowała, że obecna fala małpiej ospy rozprzestrzenia się przede wszystkim drogą płciową. Przebieg choroby ma być łagodniejszy niż w przypadku ospy wietrznej, ale Belgia już wprowadziła 21-dniową kwarantannę dla zarażonych.
23 maja, 17:00 Światowa Organizacja Zdrowia potwierdziła 92 przypadki małpiej ospy w 12 krajach: Austrii, Belgii, Kanadzie, Francji, Niemczech, Włoszech, Holandii, Portugalii, Hiszpanii, Szwecji, Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych.
Wirus małpiej ospy na świecie
Najnowsza fala wirusa małpiej ospy objęła już liczne kraje Europy i Ameryki Północnej, a także Australię. Potwierdzone przypadki zachorowań wystąpiły w poniższych krajach (stan na 30 maja):
- Hiszpania – 107
- Wielka Brytania – 106
- Portugalia – 74
- Kanada – 26
- Niemcy – 22
- Francja – 16
- Włochy – 13
- Holandia – 12
- Stany Zjednoczone – 12
- Belgia – 6
- Czechy – 5
- Szwajcaria – 4
- Zjednoczone Emiraty Arabskie – 4
- Słowenia – 2
- Australia – 2
- Szwecja – 2
- Dania – 2
- Argentyna – 2
- Izrael – 2
- Finlandia – 1
- Austria – 1
- Irlandia – 1
- Meksyk – 1
- Malta – 1
Małpia ospa w Polsce
Do tej pory nie pojawił się żaden przypadek zakażenia małpią ospą w Polsce. Wśród naszych sąsiadów natomiast, wystąpiły jedynie w Niemczech, gdzie zachorowało 12 osób, oraz w Czechach, gdzie potwierdzono jeden przypadek. Polski rząd na razie nie informuje o podjęciu żadnych działań związanych z przygotowaniem do diagnostyki czy wprowadzaniem izolacji dla zarażonych.
Małpia ospa – co to?
Małpia ospa to choroba odzwierzęca i zakaźna, którą wywołuje wirus małpiej ospy z rodzaju Orthopoxvirus. Jej objawy przypominają zarażenie się wirusem ospy prawdziwej. Małpia ospa przenosi się na człowieka w wyniku pogryzienia lub kontaktu z chorym zwierzęciem, ale między ludźmi może przenosić się także drogą kropelkową. Wirusy rodzaju Orthopoxvirus obejmują także ospę prawdziwą, ospę mysią i krowiankę. Większość objawów ospy małpiej przypomina ospę prawdziwą, którą uznano za zwalczoną w 1980 roku.
Małpia ospa – jak można się nią zarazić?
Najczęściej przyczynami zachorowań są:
- pogryzienia przez zwierzęta;
- bezpośredni kontakt z chorymi zwierzętami;
- spożywanie mięsa chorych zwierząt.
Do zakażenia dochodzi najczęściej w wyniku kontaktu człowieka z zarażonym zwierzęciem, innym chorym człowiekiem lub poprzez kontakt z przedmiotami, na których znajdują się wydzieliny zarażonych. Wirus może przedostać się do organizmu poprzez mikrouszkodzenia skóry, błony śluzowe, jamę ustną i nosową oraz przez spojówki.
W jakiej sytuacji można się zarazić?
Najczęściej przyczyną zarażenia są zadrapania lub kontakt ze śliną zwierząt. Zdarzają się także przypadki zachorowań związanych ze zjedzeniem mięsa chorych zwierząt. Może dochodzić także do transmisji wirusa pomiędzy ludźmi bez udziału zwierząt. Dochodzi do tego drogą kropelkową lub w wyniku kontaktu z wydzielinami.
Na małpią ospę oprócz ludzi mogą zachorować małpy, a także gryzonie. Często spotykana jest u myszy, wiewiórek i szynszyli. Do Europy i Stanów Zjednoczonych wirus dostał się prawdopodobnie razem ze zwierzętami importowanymi z Afryki.
Małpia ospa – objawy
Małpia ospa ma okres inkubacji, który może trwać od 5 do 21 dni. Jej głównymi objawami są:
- gorączka;
- obrzęk węzłów chłonnych;
- ból głowy;
- ból mięśni;
- ból pleców;
- wysypka na twarzy oraz na kończynach;
- zmiany w jamie ustnej, na spojówkach oraz w okolicy narządów płciowych.
Małpia ospa – śmiertelność
Śmiertelność małpiej ospy zachodnioafrykańskiej, czyli tej odmiany, która obecnie pojawiła się na całym świeci, wynosi około 1 procenta. Wyższa (około 10 procent) jest śmiertelność w przypadku innych jej odmian i dotyczy przede wszystkim dzieci.
Przebieg ospy małpiej i powikłania
Choroba rozpoczyna się fazą gorączkową, która trwa około 3 dni i zwykle jest połączona z silnymi bólami głowy, pleców i mięśni. Towarzyszy temu także obrzęk węzłów chłonnych. Później na skórze pojawiają się wykwity, które ustępują po okresie od 2 do 4 tygodni. Wykwity zmieniają się w plamki, grudki, pęcherzyki lub krosty, a później pojawiają się strupy lub skorupy. Małpia ospa może pozostawiać blizny, które utrzymują się nawet do kilku lat. Małpia ospa może prowadzić do powikłań, którymi są nie tylko wtórne infekcje, lecz także:
- odoskrzelowe zapalenie płuc;
- zapalenie mózgu;
- infekcja rogówki;
- posocznica.
Leczenie małpiej ospy i profilaktyka
Nie ma obecnie specjalnego leku przeciwwirusowego, który mógłby skutecznie zapobiegać wirusowi małpiej ospy. W przypadku wystąpienia choroby podaje się leki leczenia objawowego, które mają obniżyć gorączkę oraz zmniejszyć dolegliwości bólowe. Oto zasady profilaktyki.
- Aby uniknąć zarażenia, należy unikać kontaktu z martwymi zwierzętami, które mogą nosić wirusa.
- Nie należy również dotykać przedmiotów, które mogły mieć bezpośredni kontakt z płynami ustrojowymi chorych zwierząt.
- Osoby, u których pojawiły się objawy małpiej ospy, powinny być izolowane do momentu, aż schorzenie zostanie potwierdzone lub wykluczone, ponieważ mogą one stanowić zagrożenie epidemiologiczne.
U 80% osób zaszczepionych na ospę prawdziwą wykryto, że szczepionka indukuje także odporność na małpią ospę.
Choroba małpia ospa
W Europie diagnozowane są coraz to nowe przypadki małpiej ospy. Do tej pory wykryto ją u pacjentów między innymi z Hiszpanii, Portugalii i Wielkiej Brytanii. W tych krajach zdiagnozowano od kilku do kilkudziesięciu przypadków. Nie zanotowano jeszcze żadnego przypadku wystąpienia tej choroby w Polsce.
Małpia ospa ma zdecydowanie mniejszą śmiertelność od bardziej znanej ospy prawdziwej. Nie należy jednak jej lekceważyć, ponieważ może choroba ta może stanowić zagrożenie zwłaszcza u dzieci, u których śmiertelność jest największa. Uważać powinny przede wszystkim osoby, które są miłośnikami zagranicznych podróży.
Zobacz też:
- Ospa – początki, objawy, leczenie i profilaktyka. Jak rozpoznać ospę wietrzną?
- Szczepienie na ospę – jaką ma skuteczność? Czy szczepienie na ospę prawdziwą jest skuteczne przeciwko małpiej ospie?
- Ospa u dziecka a wychodzenie na dwór – kiedy można wyjść z domu?
- Ospa prawdziwa, czyli czarna ospa. Nie ma nic wspólnego z wirusem ospy wietrznej
- Ospa u niemowlaka – objawy, szczepienia, leczenie, profilaktyka. Małpia ospa, ospa prawdziwa i wietrzna – czy są groźne?
- Ospa wietrzna u kobiet w ciąży. Jakie ryzyko niesie ze sobą ospa w ciąży dla ciężarnych oraz płodu?
- Ospa: jak długo w domu należy zatrzymać dziecko? Sprawdź!
- Ospa u dorosłych – objawy zachorowania, leczenie, powikłania. Czym jest ospa wietrzna, a czym półpasiec?
