W kardiomonitory wyposażone są oddziały szpitalne – sale operacyjne, sale nadzoru, intensywnej terapii, a także przychodnie, gabinety zabiegowe, domy opieki. Dostępne są również przenośne kardiomonitory, które mogą być używane w domach. Monitory pomagają kontrolować stan zdrowia dorosłych, dzieci i noworodków. Nowoczesne monitory mają wbudowany system alarmowy – dźwiękowy oraz wizualny, informujący w przypadku wystąpienia jakichkolwiek nieprawidłowości. Poniżej tłumaczymy, jak działa monitor pacjenta i kiedy się go stosuje.
Gdzie wykorzystywany jest kardiomonitor?
Kardiomonitor należy do podstawowego wyposażenia placówek medycznych, zarówno szpitali, jak i przychodni. Natomiast monitory transportowe wykorzystuje się w ratownictwie medycznym, domach opieki oraz w warunkach domowych. Proste monitory pacjenta stosowane są przez sportowców podczas treningów. Producenci udostępniają również kardiomonitory weterynaryjne. Podstawowym zadaniem kardiomonitorów jest kontrola wybranych funkcji życiowych chorego. Dostępne są modele, które przechowują zapisy ze zdarzeń nawet z wielu kolejnych dni.
Jakie parametry kontroluje monitor funkcji życiowych?
Kardiomonitor pozwala monitorować wiele funkcji życiowych pacjenta. Do najważniejszych należą:
- elektrokardiografia (EKG), czyli monitorowanie pracy serca, czynności mięśnia sercowego; z zapisu można odczytać informacje o częstotliwości skurcz przedsionków i komór; badanie pozwala rozpoznać wiele chorób np. arytmię; praca serca zapisywana jest w postaci tzw. krzywej EKG;
- pomiar częstości oddechów (RR) pokazujący ilość oddechów na minutę; aparaty wyposażone są w alarm uruchamiający się w razie wystąpienia bezdechu;
- saturacja, czyli pomiar wysycenia krwi tlenem; nieprawidłowa wartość wskazuje na możliwe niedotlenienie, problem z układem oddechowym; w tym przypadku monitor musi być wyposażony w pulsoksymetr ze specjalnym czujnikiem dopasowanym do wieku pacjenta (napalcowe, na nadgarstek lub stopę);
- ciśnienie krwi (NIBP) mierzone w sposób nieinwazyjny w kilku trybach – ręczny, automatyczny, ciągły;
- inwazyjny pomiar ciśnienia krwi (IBP) wykonywany wewnątrznaczyniowo;
- pomiar temperatury ciała wykonany powierzchniowo lub głęboko;
- wysycenie krwi dwutlenkiem węgla, czyli kapnografia; parametr ten odczytywany łącznie z saturacją daje ważne informacje o stanie pacjenta.
Rola i znaczenie medycznych monitorów pacjenta
Kardiomonitory odgrywają znaczącą rolę w leczeniu pacjentów. Jego najważniejsze zalety to:
- szybki pomiar parametrów życiowych, co pozwala postawić właściwą diagnozę i rozpocząć leczenie;
- możliwość szybkiej reakcji personelu medycznego w przypadku zaobserwowania nieprawidłowości w pomiarach funkcji życiowych;
- nieinwazyjny i prosty sposób dokonywania pomiarów;
- bogata oferta sprzętu medycznego dostosowana do różnych potrzeb pacjentów;
- kompleksowe badanie chorego, wgląd we wszystkie parametry.
Monitory najczęściej stosowane są przy problemach kardiologicznych oraz związanych z układem oddechowym. Przeznaczone są zarówno dla dorosłych, jak i dla dzieci. W zależności od tego, kto podlega monitorowaniu, wybierany jest sprzęt wyposażony w specjalne moduły.
Kardiomonitory dla dzieci
Monitory dla najmłodszych mają mniejsze elektrody EKG, mniejsze czujniki do pomiaru temperatury czy wysycenia krwi dwutlenkiem węgla. Kardiomonitory posiadają inny rodzaj pulsoksymetry, które można zakładać na stopy lub dłonie oraz przystosowane dla małych dzieci mankiety umożliwiające pomiar ciśnienia.
Czym jest kardiomonitor modułowy?
Kardiomonitor modułowy to sprzęt umożliwiający dokonanie pomiarów podstawowych parametrów życiowych. Takie urządzenie posiada najczęściej monitor EKG, pulsoksymetr, aparat do pomiaru ciśnienia krwi, termometr. Istnieje jednak możliwość rozbudowania urządzenia o kolejne moduły, np. kapnograf lub moduł inwazyjnego pomiaru ciśnienia krwi itd.
Kardiomonitory z kapnografem
Kapnometria jest jednym z podstawowych badań obrazujących proces wymiany gazowej poprzez mierzenie stężenia dwutlenku węgla. Graficzne odwzorowanie wyników pomiaru to kapnografia. Monitory pacjenta wyposażone w kapnografy pozwalają stale monitorować parametr (stężenie CO2 w wydychanym powietrzu). W teście wynik oznaczony jest symbolem EtCO2. Badanie to przeprowadza się, aby ocenić wentylację płuc. Prawidłowy wynik mieści się w granicach 35-45 mm Hg. Zapisy poniżej i powyżej normy mogą wskazywać na niedrożność dróg oddechowych, zatorowość płucną, wstrząs, bezdech, hiperwentylacji, hipowentylacji itp. Wyniki kapnografii mają postać wykresu.
Czym jest czujnik SpO2?
W monitorach pacjenta wykorzystywane są również czujniki pomiaru saturacji (SpO2). W przypadku dorosłych do mierzenia saturacji stosuje się klipsy zakładane na palce, dla wcześniaków i niemowląt opaski. Pulsoksymetry emitują światło o różnej długości fal. Na podstawie różnic stopnia pochłaniania światła przez hemoglobinę, urządzenie oblicza stopień wysycenia krwi tlenem. Wartość podawana jest w procentach. Niewłaściwy wynik ostrzega przed niedotlenieniem, które może doprowadzić do nieodwracalnych zmian w narządach, a w konsekwencji do śmierci. Za normę uznaje się stopień wysycenia tlenem na poziomie 95-99%.
Nieinwazyjny pomiar ciśnienia krwi
Kardiomonitor umożliwia monitorowanie ciśnienia krwi oraz pulsu. Opcja NIBP pozwala mierzyć ciśnienie krwi u pacjentów poddanych intensywnej terapii czy chorych podczas transportowania do placówki medycznej (pacjenci w stanie spoczynku). NIBP umożliwia wykonanie pojedynczego pomiaru ciśnienia, a także kilka pomiarów w ustalonych odcinkach czasu. Na ekranie wyświetlane są parametry jak ciśnienie skurczowe, rozkurczowe oraz średnie.
Inwazyjny pomiar ciśnienia krwi
W celu monitorowania pacjentów można również przeprowadzać pomiar ciśnienia krwi w tzw. sposób inwazyjny, czyli poprzez umieszczenie cewnika w naczyniu tętniczym. Najczęściej kaniula jest umieszczana w tętnicy udowej lub promieniowej, dzięki czemu na monitorze pojawia się wynik oraz zapis (krzywa ciśnienia) z każdego uderzenia serca. Urządzenie składa się z przetwornika i wzmacniacza, które przekształcają energię mechaniczną pracy mięśnia sercowego w sygnał elektryczny. Pomiar inwazyjny (IBP) to najdokładniejsza metoda mierzenia ciśnienia tętniczego krwi. Metodę tę stosuje się najczęściej u pacjentów, u których istnieje podejrzenie nagłego pogorszenia stanu ogólnego lub chorych, u których ciśnienie regulowane jest przez podawanie środków farmakologicznych wazoaktywnych. Z zapisu krzywej na monitorze można odczytać również, jak wygląda praca serca, czy nie pojawiają się jakieś nieprawidłowości.
Parametry monitorowania – HR i PR
W celu monitorowania stanu pacjenta mierzy i analizuje się parametry takie, jak tętno (HR) lub szybkość tętna (PR). Jest to liczba uderzeń serca na minutę (rytm opiera się na liczbie skurczy komór sercowych). Zbyt szybkie tętno krwi określane jest jako tachykardia, zbyt wolne jako bradykardia.
Kardiomonitor – urządzenie ratujące życie
Monitory pacjenta to podstawowy sprzęt, w który wyposażony są szpitale, kliniki prywatne, przychodnie. Nie tylko pozwalają monitorować stan zdrowia chorego, kontrolować parametry życiowe, ale dają możliwość natychmiastowego reagowania w przypadku wystąpienia jakiejkolwiek nieprawidłowości. Nowoczesne aparaty umożliwiają podłączanie nowych, niezbędnych modułów pomiarowych, dzięki czemu obraz kondycji chorego jest jeszcze dokładniejszy. Większość z nich jest dziś wyposażona w czytelne, kolorowe wyświetlacze LCD. Przenośne urządzenie cechuje lekkość i kompaktowa budowa.
Kardiomonitor jest urządzeniem, bez którego dziś trudno sobie wyobrazić skuteczne leczenie, ale przede wszystkim ratowanie życia pacjentów. Coraz bardziej udoskonalane stały się niezbędnym sprzętem medycznym, z którego pracownicy służby zdrowia korzystają każdego dnia.
Zobacz też:
- Jaki ciśnieniomierz kupić? Przydatne wskazówki
- Jak prawidłowo zmierzyć ciśnienie krwi?
- Kapnografia i kapnometria – zastosowanie diagnostyczne i ratunkowe. Jakie są normy stężenia CO2 w ludzkim organizmie?
- Defibrylacja – czym jest, kiedy należy ją wykonać? Jak wygląda defibrylator?
- Badanie AMH – cena, przebieg i normy. Jak się przygotować?
- Saturacja – normy i nieprawidłowości
- Na czym polega chirurgia jednego dnia?
- Czy niskie ciśnienie rozkurczowe jest niebezpieczne? Jakie są objawy niedociśnienia?
