D-dimery w podwyższonym stężeniu niemal zawsze oznaczają stan alarmowy, wskazując potencjalnie na tak poważne problemy zdrowotne, jak choroba zakrzepowo-zatorowa. Zobacz, jakie są normy D-dimerów. Sprawdź, na czym polega badanie i jak interpretować wynik.
Co to są D-dimery?
D-dimery są cząstkami powstałymi w procesie rozpadu fibryny, czyli prostego białka wytrącającego się z krwi, uczestniczącego w procesie jej krzepnięcia. U osób zdrowych występują jedynie w ilościach śladowych. Podwyższone D-dimery mają związek z rozpuszczaniem się zakrzepów powstających w świetle naczyń krwionośnych.
Dlatego ich stężenie najczęściej oznacza się u pacjentów z podejrzeniem takich schorzeń, jak:
- choroba zakrzepowo-zatorowa,
- zakrzepica żył głębokich,
- zatorowość płucna.
Badanie D-dimerów
Badanie D-dimerów jest testem wykonywanym z krwi żylnej, tętniczej lub pełnej włośniczkowej. Materiał do analizy pobiera się do specjalnej próbówki z antykoagulantem, czyli czynnikiem zapobiegającym krzepnięciu. Nie ma w tym przypadku obowiązku stawienia się w laboratorium na czczo.
Badane może być wykonane o dowolnej porze dnia, także po posiłku (aczkolwiek wcześniej należy się skontaktować w tej sprawie z poradnią lub laboratorium – różne jednostki mają różne wytyczne w tej sprawie). Koszt testu wykonanego komercyjnie to 30-50 złotych. Badanie można zrobić za darmo, z refundacją Narodowego Funduszu Zdrowia, należy jednak posiadać skierowanie.
Uprawnienia do jego wystawienia mają lekarze takich specjalizacji, jak:
- Kardiologia
- Hematologia
Diagnostyka D-dimerów nie ma charakteru rutynowego, test ten nie wchodzi w skład zwykłej morfologii krwi, skierowania nie może wystawić lekarz POZ.
Norma D dimerów
Współcześnie istnieje kilkanaście metod oznaczania tego parametru, zarówno jakościowych, jak też ilościowych. Ich wspólnymi mianownikiem jest wykorzystanie tzw. ciał monoklonalnych, skierowanych przeciw D-dimerom. Zbliżony jest też zakres pożądanych wartości.
Mimo niewielkich różnic w odniesieniu do poszczególnych metod przyjmuje się, że jeśli chodzi o D-dimery, norma wynosi około 500 ng/mL. Wynik wyższy może oznaczać poważny problem ze zdrowiem, ale nie zawsze.
Wysokie D-dimery występują także u zdrowych palaczy, a także kobiet w ciąży. Dlatego interpretacji uzyskanego wyniku powinien dokonywać lekarz, najlepiej specjalista, w odniesieniu do załączonych informacji odnośnie zastosowanej metody oraz przyjętych w danym laboratorium norm.
Co oznaczają podwyższone D-dimery?
Za wysokie D-dimery mogą wskazywać na jedną z wymienionych wyżej jednostek, w tym zwłaszcza chorobę zakrzepowo-zatorową. Do postawienia takiej diagnozy niezbędny jednak jest szczegółowy wywiad lekarski, sprawdzenie palpacyjne oraz wyniki innych badań, w tym USG żył oraz tzw. flebografii (obrazowanie światła żył z użyciem kontrastu).
Poza wskazanymi przypadkami, podwyższone D-dimery występują też w związku z takimi problemami, jak:
- uogólniony stan zapalny organizmu
- zespół rozsianego krzepnięcia wewnątrznaczyniowego
- nowotwory złośliwe
- zawał serca, udar mózgu
- pęknięty tętniak aorty
- nadczynność tarczycy
- rozległy uraz lub stan po operacji
Wszystko to sprawia, że badanie D-dimerów jest uznawane za test tyleż wiarygodny, co nieswoisty, czyli wskazujący potencjalnie na wiele schorzeń i wymagający skojarzenia z wynikami innych badań.
Dlaczego warto wykonać diagnostykę pod kątem D-dimerów?
Schorzenia, na które wskazują podwyższone dimery, niemal zawsze są bardzo poważne i często wiążą się z bezpośrednim lub pośrednim ryzykiem zgonu. Przykładowo, choroba zakrzepowo-zatorowa może prowadzić do zatorowości płucnej (zamknięcie lub zwężenie tętnicy doprowadzającej krew do tego narządu), w przypadku której śmiertelność wynosi, w zależności od nasilenia problemu, nawet do 30 procent.
Dlatego obserwując pierwsze niepokojące objawy mogące świadczyć o rozwoju schorzenia (ból, obrzęk, zaczerwienienie, podwyższona ciepłota, widoczne wylewy w obrębie kończyn), należy możliwie szybko poddać się badaniu i w razie konieczności rozpocząć leczenie.
Bibliografia:
- Joanna Woźniak, D-dimery – badanie, norma. Jakie są przyczyny podwyżonych wyników?, https://www.medme.pl/artykuly/d-dimery-norma-badanie-i-wyniki-przyczyny-podwyzszonych,73373.html
- Kinga Rośniak-Bąk, Marek Łobos, Przydatność kliniczna i diagnostyczna oznaczeń D-dimeru w różnych stanach chorobowych, Folia Medica Lodziensia, 2016, 43/1
- Piotr Gutknecht, Grażyna Łuszczyńska-Nitka, Janusz Siebert, Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa w praktyce lekarza rodzinnego, Forum Medycyny Rodzinnej 2007, tom 1, nr 2
- Bartłomiej Walczak, Urszula Demkow, Anna Fijałkowska, Metody oznaczania stężenia D-dimerów przydatne w diagnostyce żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej, Pneumonologia i Alergologia Polska 2009, tom 77, nr 3
- Krzysztof Chojnowski, Dimer D – diagnostyczny i rokowniczy marker żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej, Hematologia 2010; 1
Artykuł promocyjny
Zobacz też:
- Monocyty. Podwyższone, zaniżone, czy w normie? Dlaczego warto regularnie badać krew?
- Badania na cukrzycę – jakie wykonać, by rozpoznać tę podstępną chorobę?
- Bilirubina w moczu. Co oznacza jej podwyższony poziom?
- Bazofile obniżone czy podwyższone? Jaka jest norma?
- Żyły na rękach. Czy wystające żyły to tylko problem estetyczny?
- O czym świadczą krwinki białe w moczu?
- Krwinki białe – rodzaje. Co oznacza niski poziom leukocytów i podwyższony poziom białych krwinek w morfologii krwi?
- Kinaza kreatynowa – normy i interpretacja wyników
