Alkohol metylowy wykorzystywany jest w przemyśle i nie nadaje się do spożycia. Choć nie różni się smakiem od etanolu, wykazuje bardzo negatywny wpływ na zdrowie. Dowiedz się, czym jest zatrucie metanolem, jakie są objawy i jak przebiega leczenie!
Alkohol metylowy (metanol, spirytus drzewny) wytwarzany jest wyłącznie w celach przemysłowych. Wykorzystywany jest między innymi przy produkcji włókien syntetycznych. Metanol nie jest przeznaczony do picia. Jest bardzo toksyczny i w przypadku wypicia go stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia, a nawet życia człowieka. Szkodliwe metabolity, które powstają w wyniku metabolizmu spirytusu drzewnego, powodują silne zakwaszenie organizmu. Jak wygląda zatrucie? Czy można mu zapobiec? Sprawdź, jakie objawy mogą wystąpić po spożyciu alkoholu metylowego i jak odtruć organizm!
Czym jest alkohol metylowy?
Metanol jest organicznym związkiem chemicznym. Wykorzystywany jest wyłącznie w przemyśle. Najczęściej znajduje zastosowanie m.in.:
- jako rozpuszczalnik w syntezie organicznej;
- przy produkcji barwników, tworzyw sztucznych i włókien syntetycznych;
- w farmaceutyce;
- jako składnik paliwa w silnikach spalinowych;
- przy produkcji materiałów wybuchowych.
Spirytus drzewny nie jest przeznaczony do picia. Jest silną trucizną, choć nie wykazuje znacznego działania narkotyzującego. Spożywanie lub nawet wdychanie metanolu grozi poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi, a nawet śmiercią. Nie różni się smakiem od etanolu.
Zatrucie alkoholem metylowym
Alkohol metylowy jest najprostszym alkoholem alifatycznym. Bardzo łatwo pomylić go z alkoholem etylowym, ponieważ oba produkty posiadają ten sam kolor, smak i zapach. Metanol sam w sobie nie jest szkodliwy. Niebezpieczne są jednak toksyczne metabolity, które uwalniane są podczas jego metabolizmu w wątrobie:
- formaldehyd;
- kwas mrówkowy.
Obie substancje powodują ciężkie zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej. W wyniku czego dochodzi do kwasicy nieoddechowej i uszkodzenia narządów wewnętrznych (nerki, serce i wątroba). Metabolity wpływają również negatywnie na ośrodkowy układ nerwowy.
Objawy zatrucia metanolem
Spirytus drzewny jest bezbarwną cieczą, która miesza się z wodą w dowolnych stosunkach. W powietrzu spala się jasnoniebieskim płomieniem do dwutlenku węgla i wody. Wchłania się bardzo szybko po spożyciu. Szczytowe stężenie we krwi następuje już po około 30–60 minutach. Jego metabolizm przebiega dość wolno. Odbywa się w wątrobie przez enzym o nazwie dehydrogenaza alkoholowa. Szacuje się, że spożycie 8–10 gramów metanolu może doprowadzić do uszkodzenia nerwu wzrokowego. Do zgonu może dojść już po wypiciu 12 gramów. Objawy zatrucia zależą od ilości wypitego alkoholu i indywidualnych predyspozycji.
Rodzaje zatrucia alkoholem metylowym
Zatrucie metanolem możemy podzielić na trzy fazy. Pierwszym rodzajem jest faza narkotyczna. Mogą wystąpić objawy w postaci:
- zawrotów;
- bólu głowy;
- wymiotów;
- bólu brzucha;
- osłabienia.
II faza nazywana jest fazą kwasiczą. U zatrutej osoby dochodzi do poważnego zakwaszenia organizmu. Typowymi skutkami tej sytuacji są:
- przekrwione spojówki;
- obniżone ciśnienie tętnicze krwi;
- zaczerwieniona skóra.
III faza dotyczy uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego. W konsekwencji dochodzi do:
- zmniejszenia stężenia potasu w surowicy;
- oziębienia ciała;
- zaburzeń wzroku lub ślepoty;
- drgawek;
- problemów z oddychaniem.
Jak odróżnić zatrucie etanolem i metanolem? Badania
Spirytus drzewny ma szerokie zastosowanie techniczne i w przeciwieństwie do etanolu nie nadaje się do spożycia. Oba alkohole nie różnią się jednak znacznie smakiem i zapachem. Przez to osoba spożywająca metanol może robić to omyłkowo. Przy podejrzeniu zatrucia alkoholem metylowym najważniejszą rolę odgrywa czas. Im więcej alkoholu zostanie zmetabolizowane w wątrobie, tym gorsze będą skutki dla zdrowia. Jeśli doszło do spożywania alkoholu niewiadomego pochodzenia, do szpitala należy zabrać ze sobą jego próbkę, ponieważ w zależności od rodzaju trucizny stosuje się inne sposoby leczenia.
Rozpoznanie zatrucia
W przypadku podejrzenia zatrucia metanolem należy niezwłocznie wezwać pomoc. Aby potwierdzić wstępną diagnozę, lekarz zleci badania, takie jak:
- stężenie metanolu w osoczu lub surowicy;
- obecność alkoholu w moczu;
- gazometrię krwi tętniczej;
- stężenie kwasu mlekowego;
- aktywności aminotransferaz.
Często spotykaną metodą diagnostyczną jest również badanie dna oka. Metanol już po 2 godzinach od wchłonięcia nie jest wykrywalny w organizmie, jednak powstały z jego rozkładu kwas mrówkowy pozostaje na dłużej. Dlatego do potwierdzenia zatrucia wykonuje się również badanie na obecność mrówczanów w krwi i moczu.
Leczenie zatrucia metanolem
Pierwszym krokiem w udzielaniu pierwszej pomocy jest wywołanie wymiotów przez podanie dwuwęglanu sodowego. Następnie lekarz musi zadbać o podtrzymanie podstawowych czynności życiowych. Aby zahamować metabolizm alkoholu, pacjentowi podaje się odtrutkę. Do najczęściej stosowanych środków odtruwających należą:
- etanol;
- fomepizol;
- kwas folinowy;
- kwas foliowy.
Odtrutki zapobiegają przemianie metanolu w toksyczne substancje, dzięki czemu może być usunięty w niezmienionej formie. Leczenie obejmuje także hemodializę. Jej zadaniem jest całkowite usunięcie metanolu z organizmu.
Rokowania – jak zapobiec zatruciu alkoholem metylowym?
Metanol może przedostać się do organizmu zarówno drogą pokarmową, jak i oddechową. Największa kumulacja odbywa się w szczególnie uwodnionych częściach ciała. Aby zapobiec zatruciu, najlepiej nie spożywać alkoholu nieznanego pochodzenia. Rokowania zależą od szybkości zdiagnozowania problemu. Jeśli tylko niewielka ilość spirytusu zdążyła przemienić się w szkodliwe metabolity, jest duża szansa na powrót do zdrowia. Jeśli do rozpoczęcia leczenia doszło zbyt późno, może nastąpić zgon z powodu:
- mocznicy;
- obrzęku mózgu;
- porażenia układu oddechowego.
Alkohol metylowy nie zawiera w składzie trucizny. Zabójczymi substancjami okazują się metabolity, które wytwarzane są w organizmie podczas metabolizowania alkoholu. W przypadku podejrzenia spożycia szkodliwego trunku należy jak najszybciej udać się do szpitala i zabrać ze sobą próbkę wypitego alkoholu. Warto również pamiętać, że zaburzenia wzroku i ślepota powstałe w wyniku zatrucia są na ogół nieodwracalne.
Zobacz też:
- Zatrucie alkoholowe – odtruwanie organizmu. Poznaj skuteczne sposoby leczenia ostrego zatrucia alkoholem etylowym!
- Kiedy można wezwać pogotowie do alkoholika? Sprawdź, jak udzielić pomocy
- Czy istnieje lek na kaca? Jak szybko stanąć na nogi po zakrapianym wieczorze?
- Zatrucie pokarmowe – przyczyny, objawy, sposoby leczenia. Jak zwalczyć biegunkę i wymioty?
- Jak pozbyć się bólu brzucha? Sprawdzone sposoby
- Syndrom odstawienia alkoholu – co warto o nim wiedzieć?
- Heparegen – czym jest i kiedy się go stosuje? Sprawdź!
- Kwasica mleczanowa. Rozpoznanie kwasicy, objawy i leczenie.
