Wirusowe zapalenie wątroby – objawy i przyczyny • Ratownik Medyczny

Nie każdy wie o tym, że wirus zapalenia wątroby typu B jest bardziej zakaźny niż wirus HIV. Co więcej, dwie trzecie zakażonych osób nawet nie ma świadomości swojej choroby. Wirusowe zapalenie wątroby może przybierać różne postacie i rozwijać się w rozmaity sposób. Z tych powodów WZW określane jest jako „cichy zabójca”. Obecnie jest to ósma przyczyna wszystkich zgonów na świecie.

W artykule znajdziesz informacje na temat:

1 Przewlekłe zapalenie wątroby – co to za choroba?

1.1 Ostre wirusowe zapalenie wątroby – typy wirusów

2 Wirusowe zapalenie wątroby – przyczyny

3 Wirusowe zapalenie wątroby – objawy

3.1 Zapalenie wątroby typu A – objawy

3.2 Wirusowe zapalenie wątroby typu B i D – objawy

3.3 Ostre wirusowe zapalenie typu C – objawy

3.4 Wirusowe zapalenie wątroby typu E i G – objawy

4 Zapalenie wątroby u dziecka i u dorosłych – diagnostyka

5 Zapalenie wątroby – leczenie

5.1 Wirusowe zapalenie wątroby – dieta

5.2 Leki na zapalenie wątroby

6 Przewlekłe zapalenie wątroby – powikłania

7 Wirusowe zapalenie wątroby – co jeszcze warto wiedzieć?

Przewlekłe zapalenie wątroby – co to za choroba?

Wirusowe zapalenie choroby, znane też pod nazwą WZW, to choroba wątroby, która pojawia się na skutek zakażenia wirusowego. Możesz znać ją też pod inną nazwą – żółtaczka. Nie jest to jednak prawidłowe, medyczne określenie, lecz jedynie opis objawów. Przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby może występować także bez jakiegokolwiek zażółcenia skóry.

Ostre wirusowe zapalenie wątroby – typy wirusów

Wirusowe zapalenie wątroby spowodowane jest nie jednym, a kilkoma typami wirusów. W zależności od tego, co zapoczątkowało chorobę – ma ona inny przebieg i charakterystykę. Wszystkie rodzaje WZW wiążą się jednak z poważnym uszkodzeniem wątroby. Wyróżnia się wirusowe zapalenie wątroby typu A, B, C, D, E i G. Występują one z różnym nasileniem i częstotliwością, ale każde z nich zagraża życiu i zdrowiu.

Wirusowe zapalenie wątroby – przyczyny

Przyczyny WZW typu A: wirus HAV. Jest to wirus RNA. Do zakażenia dochodzi głównie drogą pokarmową. Najpoważniejszymi zagrożeniami zarażenia WZW są brudne ręce lub niehigieniczne warunki sanitarne. Najczęstszymi przyczynami WZW typu A są: bliski kontakt z chorym, przebywanie w ciasnych skupiskach ludzi, podróże do Europy Wschodniej, Rosji, Basenu Morza Śródziemnomorskiego, spożywanie surowych owoców morza, praca przy nieczystościach komunalnych;
Wirusowe zapalenie wątroby – przyczyny typu B i D: pierwszy rodzaj powodowany jest przez HBV (wirus DNA), a drugi przez HDV (wirus RNA). Dlaczego te dwa rodzaje znajdują się w jednej kategorii? Zakażenie wirusowym zapaleniem wątroby typu D możliwe jest tylko u chorych na typ B. Zarazić się można przez krew, drogą płciową i okołoporodową.

Przyczyny WZW B i D to głównie kontakt ze skażoną krwią, częste zbliżenia seksualne, zakażenie przez łożysko lub podczas porodu. Należy unikać potencjalnie zakażonych przedmiotów, takich jak zużyte szczoteczki do zębów, golarki i sprzęt medyczny;

Ostre wirusowe zapalenie typu C – przyczyny: groźny wirus HCV, który ma aż 6 genotypów. Niektóre z nich są odporne na leczenie. Zakażenie tym wirusem jest możliwe przez kontakt z krwią osoby chorej, kontakty seksualne oraz poród. Istnieje wiele przypadków wirusowego zapalenia typu C, w których ustalenie dokładnej przyczyny zachorowania jest niemożliwe;
Wirusowe zapalenie wątroby typu E – przyczyny: wirus HEV. To wirusowe zapalenie wątroby przenosi się drogą pokarmową. Wirus rozmnaża się właśnie w układzie trawiennym. Można mu zapobiegać, utrzymując wysoki poziom higieny osobistej;
WZW G – przyczyny: wirus typu HGV. Zakażenie nim może wiązać się z pobytem w szpitalu (np. z przetaczaniem krwi), kontaktami seksualnymi, drogą pozajelitową (np. przez krew).

Wirusowe zapalenie wątroby – objawy

Wiele mówi się o tym, że można długo żyć, nie będąc świadomym poważnego zapalenia wątroby. Jednocześnie powszechnie wiadomo, że jest to choroba potencjalnie bardzo niebezpieczna. Z tego powodu warto nauczyć się rozpoznawać objawy wirusowego zapalenia wątroby w jak najwcześniejszym stadium jego rozwoju.

WZW może przybierać postać bezobjawową, skąpoobjawową lub pełnoobjawową. Na początkowym stadium rozwoju większość zapaleń wątroby przypomina grypę lub przeziębienie. Objawiają się gorączką oraz bólem mięśni i stawów. Z czasem może nastąpić brak apetytu, spadek masy ciała i poważniejsze dolegliwości.

Zapalenie wątroby typu A – objawy

Ten typ wirusowego zapalenia wątroby może przebiegać na 3 różne sposoby:

bezżółtaczkowy – najczęściej spotykany rodzaj typu A;
żółtaczkowy;
cholestatyczny.

Typowe objawy zapalenia wątroby typu A to:

wzmożone zmęczenie;
bóle brzucha;
zaburzenia smakowo-węchowe;
nudności i wymioty;
bóle mięśni i stawów;
objawy podobne do przebiegu zwykłej grypy;
żółtaczka – odbarwianie się stolca i moczu;
swędzenie skóry;
w zaawansowanym stadium – ostrego bólu pod żebrami.

Wirusowe zapalenie wątroby typu B i D – objawy

W tym przypadku objawy WZW są podobne do opisanych powyżej. Różnica polega na tym, że przebieg choroby jest wolniejszy, lecz intensywniejszy. Częściej pojawia się zażółcenie skóry, błon śluzowych i białka oczu. Zapalenie ostre może trwać od 2 do 6 miesięcy. Nawet do 10% zakażeń ostrych może przekształcić się w powikłania:

piorunujące zapalenie wątroby;
guzkowe zapalenie tętnic;
zapalenie nerek;
zespół Guillaina-Barrego.

Ostre wirusowe zapalenie typu C – objawy

Wirusowe zapalenie wątroby typu C przeważnie rozwija się od około 15 do nawet 160 dni. W tym czasie jedynym zauważalnym objawem może być nieznaczne powiększenie wątroby. Zdarzają się też przypadki przebiegu objawowego. Wówczas wygląda tak samo jak WZW A lub B, w nieco łagodniejszej wersji. Od 5 do 20% przypadków przeradza się w przewlekłe zapalenie wątroby.

Wirusowe zapalenie wątroby typu E i G – objawy

Objawy zapalenia wątroby typu E są takie same jak powyższe. Przeważnie przebiegają stosunkowo łagodnie. Przy tym typie wirusa najbardziej narażone na powikłania są kobiety w trzecim trymestrze ciąży. Istnieje wówczas spore zagrożenie wystąpienia piorunującego zapalenia wątroby. Pocieszeniem może tu być fakt, że typ E nie przekształca się w postać przewlekłą WZW.

Wirusowe zapalenie wątroby typu G nie wyróżnia się niczym szczególnym. Wygląda podobnie jak pozostałe rodzaje WZW. Aby zdiagnozować typ wirusa i jego przyczynę, należy udać się do lekarza. Samodzielne rozpoznanie rodzaju wirusowego zapalenia wątroby jest praktycznie niemożliwe.

Zapalenie wątroby u dziecka i u dorosłych – diagnostyka

Jeśli zauważysz u siebie lub u swojego dziecka którekolwiek z powyższych objawów, najlepiej od razu skonsultuj się ze specjalistą. Wczesne postawienie diagnozy jest kluczowe do całkowitego, bezproblemowego wyleczenia choroby.

W przypadku wirusowego zapalenia wątroby typu B i C, konieczne jest wykonanie wskaźnika antygenu Hbs oraz przeciwciał przeciwko HCV. Niezbędna będzie też morfologia krwi, próby wątrobowe, oznaczenie albumin w surowicy oraz zbadanie aktywności układu krzepnięcia. Jeśli WZW zostało wykryte, a jego typ określony – można rozpocząć adekwatne leczenie.

Zapalenie wątroby – leczenie

Wirusowe zapalenie wątroby to choroba, która często przechodzi samoczynnie. Może też spowodować trwałe uszkodzenia zdrowia i poważne powikłania. Dokładny czas trwania choroby i sposób leczenia zależy w dużej mierze od typu wirusa i jego stadium rozwoju.

Wirusowe zapalenie wątroby – dieta

Leczenie zapalenia wątroby nie jest możliwe bez adekwatnego wypoczynku. Ciało potrzebuje jak najwięcej energii na regenerację wątroby. W tym czasie należy też odstawić alkohol i inne używki. Dieta przy zapaleniu wątroby powinna być bogata w witaminę C i witaminy z grupy B. Posiłki muszą być lekkostrawne i odpowiednio skomponowane.

Wirusowe zapalenie wątroby – dieta:

powinna zawierać około 2000 kcal;
70% jej składu powinny stanowić łatwo przyswajalne węglowodany;
zaleca się unikania leków hepatotoksycznych, glikokortykosteroidów oraz używek (w szczególności alkoholu);
odpowiednie nawadnianie organizmu jest absolutnie niezbędne;
dozwolone są środki przeciwwymiotne i przeciwświądowe dla złagodzenia objawów;
otyli chorzy powinni zadbać o redukcję swojej masy ciała.

Dla chorych na WZW nie są wskazane:

ostre przyprawy;
kakao;
mocna herbata i kawa;
środki konserwujące dodawane do żywności;
nieświeże potrawy;
duże ilości surowych warzyw i błonnika pokarmowego (kasze, makarony, pieczywo pełnoziarniste);
produkty tłuste, smażone i wysoce przetworzone;
warzywa i owoce mogące powodować wzdęcia, takie jak kapusta, strączki, cebula, śliwki, gruszki itp.;
przejadanie się lub zbyt rzadkie spożywanie posiłków.

Dieta przy zapaleniu wątroby powinna zawierać:

gotowane i rozdrobnione warzywa – najlepiej w postaci przecierów, kremów lub soków;
większą ilość białka;
pięć niewielkich posiłków spożywanych w regularnych odstępach;
potrawy gotowane w wodzie i na parze, duszone i pieczone bez dodatku tłuszczu;
jasne pieczywo;
nabiał o obniżonej zawartości tłuszczu;
chude gatunki mięs, wędlin i ryb;
warzywa i owoce takie jak pomidory, marchew, cukinia, dynia, cytrusy, owoce jagodowe.

W celu uzyskania szczegółowych wskazówek żywieniowych najlepiej jest skonsultować się z dietetykiem.

Leki na zapalenie wątroby

Sposób leczenia zapalenia wątroby zależy od lekarza, jednak zawsze u podstaw tego procesu leży odpowiednia dieta i zapobieganie – dbanie o higienę osobistą i omijanie potencjalnych źródeł zakażeń. Najskuteczniejszą formą profilaktyki jest szczepienie przeciwko WZW A i B.

Stosuje się także leki przeciwwirusowe. Mają one na celu eliminację samego wirusa oraz prewencję pojawienia się marskości wątroby. Leczenie zapalenia wątroby obejmuje terapię interferonem pegylowanym, alfa 2a, alfa 2b i rybawiryną. Przyjmowanie leków trwa dość długo – nawet ponad 48 tygodni. W skrajnych przypadkach możliwy jest nawet przeszczep wątroby.

Przewlekłe zapalenie wątroby – powikłania

Powikłania przy tej chorobie mogą być bardzo poważne, dlatego też nigdy nie należy jej bagatelizować. Około 8–22% chorych cierpi na rozwój marskości wątroby. Wśród tego odsetka powszechny jest też rak wątroby. Przy nieleczonym wirusowym zapaleniu wątroby zdarzają się także:

inne choroby autoimmunologiczne;
guzkowe zapalenie tętnic;
kłębuszkowe zapalenie nerek.

W skrajnych przypadkach, wirusowe zapalenie wątroby może ostatecznie doprowadzić do śmierci. Bardzo ważne jest dokładne monitorowanie stanu zdrowia chorego przez długi czas po zażegnaniu WZW. Marskość wątroby może rozwinąć się dopiero w przeciągu 20–25 lat. USG wątroby i oznaczenie stężenia a-fetoproteiny powinno wykonywać się co pół roku.

Wirusowe zapalenie wątroby – co jeszcze warto wiedzieć?

Lekarze ostrzegają, że nawet jedna trzecia społeczeństwa może być nieświadomie zarażona wirusem zapalenia wątroby typu B;
Szacuje się, że około 350 milionów osób cierpi na przewlekłe zapalenie wątroby typu B;
Około miliona osób rocznie umiera na skutek WZW i wyrządzonych przez tę chorobę szkód w ciele;
Wirus zapalenia wątroby jest aż do 100 razy bardziej zakaźny niż wirus HIV;
Wirusowe zapalenie wątroby mogą wywołać także wirusy z innych grup – grypy, ospy wietrznej, półpaśca, świnki, różyczki, żółtej febry oraz adenowirusy.

Wirusowe zapalenie wątroby to poważna, ale uleczalna choroba. Ważne jest, aby rozpoznać ją na wczesnym stadium i od razu wdrożyć odpowiednie leczenie. Ignorowanie objawów może doprowadzić do rozwoju przewlekłego, ostrego wirusowego zapalenia wątroby i innych powikłań. Najlepiej udać się do lekarza już przy pierwszych oznakach WZW. Skuteczna jest także odpowiednia profilaktyka oraz szczepienie przeciwko wirusom powodującym tę chorobę.

Zobacz też: