Grypa to jedna z najczęstszych chorób zakaźnych. Może powodować groźne dla zdrowia powikłania. Sprawdź, w jaki sposób rozprzestrzenia się wirus grypy i jak zapobiec zakażeniu.
Grypa jest chorobą o stosunkowo wysokiej zaraźliwości. Wirus grypy atakuje w szczególności górne drogi oddechowe. Przenosi się najczęściej drogą kropelkową w trakcie bezpośredniego kontaktu z osobą zakażoną. Znacznie rzadziej dochodzi do zakażenia drogą powietrzną. Dowiedz się, jakie są rodzaje wirusa i objawy charakterystyczne w czasie zakażenia.
Wirus grypy – rodzaje wirusa
Wirus grypy występuje w czterech znanych typach. Rozróżniamy wirusa grypy typu A, B, C i D. Najczęściej infekcję wywołują wirusy typu A i B. Należy pamiętać, że podlegają one ciągłej mutacji i rodzaje szczepów zmieniają się co sezon.
Wirus grypy typu A
Ten typ wywołuje najwięcej sezonowych infekcji. Wyróżnia się trzy podstawowe podtypy: H1N1, H1N2 i H3N2, nazywany także grypą australijską. Charakteryzuje się wysoką zaraźliwością nie tylko wśród ludzi, ale również zwierząt. Typ A mutuje w szybkim tempie, co wiąże się z koniecznością tworzenia coraz to nowych szczepionek przeciwko grypie.
Typ A przyczynił się do ok. 5 pandemii, w tym najbardziej znanej, podczas której zginęło ok. 50 mln ludzi. Mowa o epidemii hiszpanki, która w latach 1918–1919 pochłonęła wiele ofiar. Niektórzy wskazują, iż zaczęła się ona dużo wcześniej, już w roku 1916, jednak objawy były bagatelizowane, co doprowadziło do rozprzestrzeniania się choroby. Typ A jest też odpowiedzialny za wywoływanie zakażeń tzw. ptasiej grypy. Choć występuje głównie u ptactwa, człowiek może się nią zarazić poprzez odchody zwierząt. Mutujący wciąż wirus stanowi zagrożenie dla ludzi.
Grypa typu B
Ten rodzaj wirusa jest zakaźny tylko i wyłącznie dla ludzi. Jest zdecydowanie mniej groźny od typu A i mutuje również w wolniejszym tempie. Objawy w przypadku grypy typu A i B są podobne, dlatego można rozróżnić te dwa rodzaje jedynie wykonując badanie RT-PCR. Można obecnie wyróżnić dwa podstawowe szczepy: Yamagta i Viktoria, które co 2–3 lata powodują sezonowy wzrost zachorowań.
Grypa typu C
Wirus typu C jest najłagodniejszy spośród wszystkich rodzajów grypy. Zazwyczaj choroba przebiega bezobjawowo lub przypomina zwykłe przeziębienie. Stanowi najmniejsze zagrożenie, a ryzyko wystąpienia jakichkolwiek powikłań jest znikome. Wirus ten nie wykazuje zdolności do mutacji, dlatego nie może wywołać stanu epidemii.
Grypa typu D
Ten rodzaj wirusa atakuje głównie bydło. Jak do tej pory nie są znane przypadki zachorowania przez ludzi.
Wirus grypy – objawy choroby
Choć można wyróżnić kilka typów wirusa grypy, objawy charakterystyczne dla tej choroby są bardzo podobne we wszystkich jej wariantach. Chorzy zgłaszają nasilenie następujących symptomów:
- wysoka gorączka i dreszcze;
- bóle mięśni i stawów;
- ból głowy i gałek ocznych;
- osłabienie, uczucie rozbicia;
- ból gardła;
- kaszel, zazwyczaj suchy;
- katar.
Objawy grypy mogą utrzymywać się nawet do 2 tygodni. Gorączka może pojawić się niespodziewanie i bardzo szybko rosnąć. Chorzy odczuwają zdecydowaną poprawę samopoczucia wraz z jej ustąpieniem.
Jak dochodzi do zakażenia?
Do zakażenia najczęściej dochodzi drogą kropelkową. Kontakt z zakażonymi może sprawić, że wirus dostaje się bezpośrednio do dróg oddechowych. Kichanie, kaszel, a nawet mówienie przyczynia się do transmisji wirusa nawet na odległość dwóch metrów. Inną drogą dla wirusa jest zakażenie poprzez kontakt z zainfekowaną powierzchnią. W tym przypadku wirus grypy dostaje się poprzez błony śluzowe do wnętrza organizmu. Najczęściej jest przenoszony na rękach, którymi ludzie nieświadomie dotykają nosa, ust i oczu. Wirus grypy może przetrwać długi czas w środowisku suchym, można się nim zakazić poprzez dotykanie powierzchni takich jak klamki, poręcze, uchwyty, telefony i inne.
Leczenie infekcji grypowej
Leczenie w dużym stopniu jest związane z łagodzeniem uporczywych objawów, w szczególności gorączki. Choroba u osób, które nie są w grupie wysokiego ryzyka, zazwyczaj mija samoistnie po kilku dniach. Bardzo ważne w tym czasie są wypoczynek, przyjmowanie odpowiedniej ilości płynów, obniżanie wysokiej temperatury za pomocą leków tj. paracetamolu, kwasu acetylosalicylowego lub niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Aby złagodzić objawy choroby, można sięgnąć po domowe sposoby, np. picie naparu z kwiatów lipy i czy liści malin.
W trudniejszych przypadkach lekarz może zalecić leki przeciwwirusowe. Pacjenci, u których doszło do szybkiego rozwoju choroby, a w jej konsekwencji do zapalenia płuc czy posocznicy, muszą być leczeni lekami przeciwwirusowymi w warunkach szpitalnych.
Wirus grypy – dla kogo może być niebezpieczny?
Grypa to najczęstsza choroba pojawiająca się w sezonie wiosennym i jesiennym. Większość osób przechodzi ją w sposób łagodny. Istnieją jednak grupy szczególnie narażone na ciężki przebieg i związane z nią powikłania. Należą do nich przede wszystkim:
- osoby starsze, szczególnie powyżej 65. roku życia;
- małe dzieci poniżej 5. roku życia;
- kobiety w ciąży;
- osoby cierpiące na choroby przewlekłe tj. choroby serca, płuc nerek, wątroby;
- osoby cierpiące na niedobór odporności;
- osoby po przeszczepach;
- chorzy cierpiący na nowotwory, HIV/AIDS, po przebytej chemioterapii.
Możliwe powikłania po grypie
W wyniku zakażenia wirusem grypy może dojść do groźnych dla zdrowia, a nawet życia powikłań. Większość z nich wiąże się z leczeniem w warunkach szpitalnych, ciężkie przypadki mogą nawet skończyć się śmiertelnie. Źle leczona, lub nieleczona grypa prowadzi do niebezpiecznych wtórnych zakażeń bakteryjnych. Najczęstsze powikłania to:
- angina paciorkowcowa;
- zapalenie ucha;
- zapalenie płuc;
- zapalenie zatok;
- zaostrzenie chorób przewlekłych np. cukrzycy, astmy czy POChP.
Znacznie rzadziej dochodzi do powikłań tj. zapalenia opon mózgowych, zapalenia osierdzia, sepsy, encefalopatii czy zapalenia rdzenia kręgowego. Powikłania zazwyczaj wymagają leczenia w formie antybiotykoterapii, połączonej z podawaniem leków przeciwwirusowych, wykrztuśnych i przeciwzapalnych. Często leczenie takich przypadków wymaga pobytu w szpitalu.
Jak uniknąć zachorowania na grypę?
Najlepszym sposobem, aby uchronić się przed zachorowaniem na grypę sezonową, są szczepienia ochronne. Szczególnym wskazaniem do przyjęcia szczepionki są stany obniżonej odporności. Przeciw grypie powinny zaszczepić się też osoby po przeszczepach, kobiety planujące ciążę, lub będące w ciąży (od II trymestru) oraz przewlekle chorzy. Szczepionki zawierają antygeny wirusa, jednak ze względu na liczne mutacje, konieczne jest powtarzanie szczepionki co roku, najlepiej tuż przed sezonem chorobowym.
Oprócz szczepionek ważna jest higiena. Osoba chora powinna pozostać w domu i odpoczywać. Należy unikać dużych skupisk ludzkich. Ważne jest częste mycie i odkażanie rąk, oraz stosowanie maseczek ochronnych w trakcie bezpośredniego kontaktu z chorym.
Grypa – jak zdiagnozować zakażenie wirusem grypy?
Objawy grypopodobne mogą charakteryzować też inne schorzenia. Jak zatem stwierdzić, czy choruje się akurat na grypę? Najlepszym sposobem jest wykonanie szybkiego testu lub RT-PCR, który pozwala na wykrycie nie tylko grypy typu A i B, ale również zakażenia koronawirusem. Badanie polega na pobraniu wymazu, najczęściej z nosa lub gardła. Materiał genetyczny wirusa jest sprawdzany w czasie rzeczywistym (stąd skrót RT- Real Time). Obecnie jest to najlepsza metoda wykrywania zakażenia wirusem grypy.
Grypa a COVID-19 – podobieństwa i różnice
Zarówno grypa, jak i COVID-19 to choroby wywoływane przez wirusy. Koronawirus, czyli inaczej SARS-CoV-2, to choroba, która osiągnęła rozmiary pandemii, a przypadki zachorowań stwierdzano na całym świecie. Początek choroby i niektóre objawy do złudzenia przypominają grypę. Najczęściej pojawia się wysoka gorączka, kaszel i ogólne złe samopoczucie. Objawami, które nie występują w przypadku grypy i są charakterystyczne dla koronawirusa to utrata węchu i smaku. Ten stan może trwać od kilku dni do nawet kilku miesięcy od momentu zachorowania.
COVID-19 może prowadzić do groźnych powikłań ze strony układu oddechowego. Ciężkie przypadki wymagają leczenia w warunkach ambulatoryjnych.
Wirus grypy wywołuje najbardziej znaną infekcję w sezonie chorobowym. By ustrzec się przed zakażeniem, a tym samym groźnym dla zdrowia przebiegiem, warto rozważyć szczepienia ochronne. Wirus grypy stale mutuje, co może się wiązać z występowaniem nowych objawów. Z tego powodu szczepienie należy regularnie, każdego roku powtarzać. Obecnie jest to najlepsza profilaktyka chroniąca przed zachorowaniem na grypę.
Zobacz też:
- Grypa typu A i grypa typu B – objawy, leczenie, powikłania
- Grypa – powszechna, ale groźna choroba sezonowa. Co warto o niej wiedzieć?
- Ospa u dziecka a wychodzenie na dwór – kiedy można wyjść z domu?
- Wirusowe zapalenie wątroby – jak rozpoznać i leczyć tę chorobę?
- Półpasiec – jak długo pozostać w domu?
- Jak można zarazić się HIV? Poznaj najczęstsze drogi zakażenia
- Ospa wietrzna u kobiet w ciąży. Jakie ryzyko niesie ze sobą ospa w ciąży dla ciężarnych oraz płodu?
- Infekcja wirusowa – objawy i leczenie. Ile trwa i czym różni się od bakteryjnej?
