Syndrom dziecka alkoholika spotyka rodziny, w których alkohol jest głównym i bardzo poważnym problemem. Wiąże się to z trudnościami na wielu poziomach – od finansowych po emocjonalne. Dzieci alkoholików przeważnie muszą nauczyć się funkcjonować samodzielnie w patologicznym środowisku. Nie mogą liczyć na swoich rodziców, więc wykształcają w sobie cechy przystosowawcze. Stają się dojrzałe ponad swój wiek, co w dorosłości może mieć różne konsekwencje.
Syndrom dziecka alkoholika – co to takiego?
Syndrom DDA, czyli Dorosłych Dzieci Alkoholików to termin, którym opisuje się osoby pochodzące z domów z problemem alkoholowym. Syndrom dziecka alkoholika przejawia się w konkretnych sposobach działania i zachowania. Dzieci zajęte problemem przetrwania i normalnego funkcjonowania w takiej rodzinie mogą mieć poczucie niemal całkowitego braku dzieciństwa. Dzieci alkoholików zmagają się z ciągłym poczuciem odrzucenia, wstydu, strachu, stresu i braku bezpieczeństwa.
Syndrom DDA – czy wszystkie dzieci alkoholików są na niego narażone?
Warto zaznaczyć, że zespół objawów syndromu nie pojawia się u każdego dziecka pochodzącego z rodziny alkoholików. Niektórzy są na tyle elastyczni i odporni psychicznie, że już w dzieciństwie potrafią rozgraniczyć życie rodziny od własnego. Nie występują u nich objawy DDA – izolują się od problemów rodzinnych i skupiają się na zaspokajaniu własnych potrzeb. Istotnym czynnikiem, który wpływa na zdrowie psychiczne dziecka, jest kwestia jego wieku w momencie pojawienia się problemu alkoholowego w rodzinie.
Dorosłe dzieci alkoholików – objawy
Typowe cechy u dorosłych dzieci alkoholików obejmują:
- trudność w nawiązywaniu związków intymnych i obawa przed utratą własnej osobowości w bliskich relacjach;
- lęk przed porzuceniem;
- poczucie nieatrakcyjności i obawa przed jej odkryciem;
- ukrywanie szczerych uczuć związane z podatnością na zranienie;
- stronienie od sytuacji konfliktowych, agresywnych i od konfrontacji;
- problemy z odpowiedzialnością – mogą działać one w dwie strony. Niektórzy jej unikają, inni biorą za dużo na swoje barki;
- introwertyzm i poczucie izolacji od innych ludzi;
- utrudnione odczuwanie radości i pozytywnych uczuć;
- trudności w rozróżnianiu tego, co normalne;
- tendencja do przyciągania lub wyszukiwania kryzysów zamiast cieszenia się spokojnym życiem;
- duże poczucie lojalności;
- lęk przed utratą kontroli;
- tendencja do kłamania, nawet bez powodów lub w sytuacjach, gdy łatwiej byłoby powiedzieć prawdę.
Syndrom DDA – cechy najczęściej przejawiane przez dzieci alkoholików
Istnieją cztery główne postawy, które mogą przybierać dzieci alkoholików. Syndrom dziecka alkoholika może przybrać jedną z poniższych postaci:
- rola bohatera – dziecko opiekuje się poszkodowanym rodzicem i młodszym rodzeństwem oraz broni ich przed rodzicem nadużywającym alkoholu. Przeważnie dobrze się uczy, stara się we wszystkim być najlepszy, jest odpowiedzialny i skłonny do poświęceń;
- rola błazna – dziecko stara się rozweselić domowników. Nie skupia się na swoich potrzebach, ma poczucie, że wszystko zależy od niego, więc próbuje rozładować atmosferę w domu;
- tzw. kozioł ofiarny – obwinia siebie za zaistniałą sytuację. Ostatecznie może dojść do buntu lub celowego złego postępowania w celu udowodnienia swojej „winy”;
- cień – dziecko wycofane, niepewne i lękliwe. Unika innych i zaszywa się we własnym świecie.
Objawy syndromu DDA a trudności życiowe
Osoby, które cierpią na syndrom dziecka alkoholika, często mają poczucie, że są gorsze lub nie zasługują na miłość. Wynika to z braku odpowiedniego wychowania i poświęcania uwagi dziecku. W takich sytuacjach działania trzeźwego skupiają się bardziej na uzależnionym partnerze niż na dziecku – chociażby na próbach wyleczenia go z nałogu.
Objawy dorosłych dzieci alkoholików sprawiają, że trudniej jest im nawiązywać bliskie relacje i romantyczne związki. Takie osoby często odczuwają lęk przed zmianami i niemal obsesyjną potrzebę kontroli.
Cechy dorosłych dzieci alkoholików a potencjalne zagrożenia
Brak zaufania do siebie i innych, izolacja od otoczenia i inne problemy psychiczne mogą powodować nowe zaburzenia. Nieleczony syndrom dziecka alkoholika może skłaniać ich do sięgania po alkohol lub narkotyki w dorosłości. Takie substancje dają możliwość ucieczki od codzienności, wyzwolenia się i poczucia się pewniej. Osoby cierpiące na syndrom DDA mogą też wchodzić w związki z alkoholikami, powtarzając dawne schematy.
Syndrom dziecka alkoholika – jak pomóc?
Terapia zaczyna się od rozpoznania problemu. Następnie przechodzi się przez proces przebaczenia rodzicom. Ważne, aby skupić się też na odkrywaniu siebie, poznawaniu i budowaniu swojej tożsamości oraz zdobywaniu nowych umiejętności. Syndrom dziecka alkoholika można zakończyć dzięki wsparciu bliskich, przepracowaniu dawnych traum i odzyskaniu poczucia własnej wartości oraz pewności siebie. Profesjonalna terapia w wielu przypadkach okazuje się bardzo efektywna. Niezwykle ważne są też jednak zdrowe relacje i szczerze kochające związki.
Syndrom dziecka alkoholika to zaburzenie postrzegania siebie i otaczającego świata przez dorosłych, którzy wychowywali się w rodzinie alkoholików. W młodości konieczne dla nich było wytworzenie pewnych mechanizmów obronnych, które przekładają się na różne dysfunkcje w dorosłości. Pomoc takim osobom jest możliwa – odpowiednia terapia w wielu przypadkach umożliwia normalne funkcjonowanie.
Zobacz też:
- Syndrom Gardnera, czyli gdy rodzice żyją w konflikcie
- Syndrom wicia gniazda – czy to jeszcze rozsądne przygotowania, czy już kosztowna obsesja?
- Kiedy można wezwać pogotowie do alkoholika? Sprawdź, jak udzielić pomocy
- Syndrom odrzucenia – jak lęk utrudnia bycie szczęśliwym
- Syndrom dziecka potrząsanego – czy może być groźny dla jego życia?
- Syndrom rezygnacji, czyli dobrowolna śpiączka ze strachu przed życiem – reakcja obronna u dzieci uchodźców
- Objawy chorej wątroby u alkoholika
- Syndrom Boga: czym jest i jak jest leczony?
