Podstawowym, ale i niezwykle ważnym narzędziem diagnostycznym jest osłuchiwanie klatki piersiowej. Praktyczny poradnik przyda się nie tylko aspirującym medykom, ale też opiekunom chorych osób. Identyfikacja wszelkich nieprawidłowości jest kluczowa dla wielu diagnoz.
W skrócie:
- Osłuchiwania klatki piersiowej pozwala na identyfikację różnych problemów zdrowotnych, takich jak choroby płuc, wady serca czy obecność ciała obcego w drogach oddechowych. ✔️
- Podczas osłuchiwania można stwierdzić takie zjawiska jak szmer oskrzelowy oraz szmer pęcherzykowy, które mają swoje specyficzne lokalizacje i charakterystyki. ✔️
- Przy wykonywaniu osłuchiwania, pacjent powinien być rozluźniony, a badanie powinno zaczynać się od górnej części klatki piersiowej, stopniowo kierując się ku dołowi. ✔️
- W zakres badania wchodzą przednia, boczna i tylna powierzchnia klatki piersiowej, z uwzględnieniem określonych punktów topograficznych. ✔️
- Mimo podstawowej wiedzy i dostępności zaawansowanego sprzętu, interpretacja dźwięków słyszanych podczas osłuchiwania jest trudna i wymaga ciągłego doskonalenia umiejętności. ✔️
Czy wiesz, jak ważne jest osłuchiwanie klatki piersiowej? Praktyczne poradniki często skupiają się na samej czynności, bez uwzględnienia możliwych diagnoz. Czytaj dalej, aby dowiedzieć się więcej!
Co można stwierdzić podczas osłuchiwania?
Podczas osłuchiwania klatki piersiowej, lekarz może zidentyfikować wiele różnych sygnałów, które mogą wskazywać na różne problemy zdrowotne. Oto kilka przykładów:
- Szumy: Mogą wskazywać na problem z płucami, takie jak zapalenie płuc, astma, czy rozedma.
- Trzeszczenia: Często występują w przypadku niewydolności serca, ale mogą także wskazywać na inne problemy, takie jak zapalenie płuc czy fibrozę.
- Szumy serca: Szumy serca mogą wskazywać na wady serca, takie jak niedomykalność lub zwężenie zastawek.
- Brak dźwięków: Cisza może oznaczać, że powietrze nie dociera do pewnych części płuc, co może wskazywać na atelektazę lub odmę.
- Częstość i rytm oddechów: Ustalenie, czy oddech jest przyspieszony, zwolniony, regularny czy nieregularny, może pomóc w diagnozie różnych stanów, włączając astmę, niewydolność serca i inne.
- Piski: Piski, zwane też świstami, mogą wskazywać na astmę, przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP) czy obrzęk płuc.
- Inne dźwięki: Na przykład charczące oddechy mogą wskazywać na obecność ciała obcego w drogach oddechowych.
Fizjologicznie podczas osłuchiwania można stwierdzić dwa zjawiska: szmer oskrzelowy oraz szmer pęcherzykowy. Szmer oskrzelowy jest prawidłowy, kiedy stwierdza się jego występowanie we właściwym miejscu, czyli nad dużymi oskrzelami. Szmer pęcherzykowy powinien zaś być słyszalny nad pozostałymi polami płucnymi.
Kolejność i lokalizacja osłuchiwania płuc
Podczas badania pacjent powinien być rozluźniony i spokojnie, równo oddychać przez nos. W miarę możliwości najlepiej, by pacjent przyjął pozycję siedzącą, co umożliwi swobodne ruchy oddechowe. Osłuchując plecy, najlepiej żeby skrzyżował ręce na piersi, co pozwoli lekko rozsunąć łopatki.
⚕️ Zwróć uwagę na …
Głęboko oddychając ustami, szmer pęcherzykowy zamienić się może w oskrzelowy, a zbyt długi czas takiego toru oddychania może doprowadzić do zawrotów głowy, a nawet tężyczki.
Jak wykonać osłuchiwanie: teoria
Osłuchiwanie należy wykonywać naprzemiennie po obu stronach klatki piersiowej, aby posiadać punkty odniesienia i minimalizować przeoczenie miejscowych nieprawidłowości. Wszystkie czynności rozpocząć należy od górnej części klatki piersiowej, stopniowo kierując się ku dołowi. Wszelkie wysłuchane zmiany na powierzchni klatki piersiowej są rzutowane z poniżej leżących obszarów płuc, w których toczy się proces chorobowy.
Możliwe pole badania obejmować winno przednią powierzchnię klatki piersiowej – od obszaru nad obojczykiem, aż do wysokości szóstego żebra, boczną powierzchnię – od pachy do ósmego żebra oraz powierzchnię tylną – do jedenastego żebra. W obrębie tego obszaru możliwa jest ocena upowietrzenia płuc, jednak zakres uwarunkowany będzie wydolnością oddechową oraz ustawieniem przepony.
Jak przebiega osłuchiwanie klatki piersiowej: praktyczny poradnik
Uściślając, można przyjąć następujące punkty topograficzne:
Przednia ściana klatki piersiowej:
- okolice nadobojczykowe w liniach środkowo-obojczykowych;
- okolice podobojczykowe w liniach środkowo-obojczykowych;
- II przestrzenie międzyżebrowe w liniach środkowo-obojczykowych;
- IV przestrzenie międzyżebrowe na zewnątrz od linii środkowo-obojczykowych;
- VI przestrzenie międzyżebrowe w liniach środkowo-pachowych.
Tylna ściana klatki piersiowej:
- okolice nadłopatkowe w liniach środkowo-łopatkowych;
- okolice międzyłopatkowe w liniach międzyłopatkowych;
- okolice podłopatkowe w liniach środkowo-łopatkowych.
Trudno dziś wyobrazić sobie badanie pacjenta bez osłuchania klatki piersiowej. Postawienie diagnozy w oparciu o dźwięki słyszane w słuchawkach laryngoskopu nie jest jednak łatwe i stanowi nie lada wyzwanie, zwłaszcza dla młodych adeptów ratownictwa medycznego. Mimo znajomości podstawowych zasad i posiadania coraz lepszego sprzętu, należy stale pogłębiać i doskonalić swoje umiejętności w zakresie klinicznych aspektów tej trudnej sztuki.
Zobacz też:
- Jak bolą płuca i o czym świadczy to odczucie?
- Co może oznaczać ból w klatce piersiowej przy oddychaniu? Błahy problem czy poważne schorzenie?
- Układ oddechowy człowieka — budowa, funkcje, najczęstsze choroby
- Rana postrzałowa – jak udzielać pierwszej pomocy?
- Udrażnianie dróg oddechowych i wentylacja – podstawowe techniki oraz przyrządy
- Ból serca i klatki piersiowej – z czym się to wiąże?
- Odbarczanie odmy prężnej i opłucnowej – kiedy jest potrzebne?
- Obrzęk płuc – czym jest i jakie są przyczyny powstawania? Objawy i metody leczenia
