Odma prężna, opłucnowa, płucna to stan, w którym dochodzi do zgromadzenia się powietrza lub płynów w jamie opłucnowej. Konsekwencją jest ucisk i pogorszenie wymiany gazowej, a także zapadnięcie płuc. Jak wygląda odbarczanie odmy? Sprawdź!
W skrócie:
- W przypadku spadnięcia 25% płuca konieczne jest zastosowanie zabiegu, jakim jest odbarczanie odmy. 👈
- Odma opłucnowa oznacza obecność powietrza w jamie opłucnowej i ucisk na pęcherzyki płucne, co powoduje znaczne dolegliwości bólowe, spłycony oddech. 👈
- Odma może prowadzić do uszkodzenia płuc. 👈
- Najczęściej przyczyną choroby jest uraz klatki piersiowej np. złamanie żeber. 👈
- Odma prężna, czyli zastawkowa rozwija się na skutek pęknięcia niewielkiego fragmentu tkanki płucnej podczas wdechu. 👈
- Niestety istnieje również grupa pacjentów, u których nie da się jednoznacznie stwierdzić przyczyny pojawienia się schorzenia. W takim przypadku mówi się o odmie samoistnej. 👈
Jak wygląda odbarczanie odmy opłucnowej?
Odbarczanie odmy polega na wprowadzeniu igły do jamy opłucnej. Osoba wykonująca zabieg musi przebić się przez skórę, tkankę podskórną, mięśnie oraz blaszkę ścienną opłucnej. Nakłucie ma na celu aspirację powietrza lub ewentualnie płynu. W tym drugim przypadku nakłucie wykonuje się na plecach lub boku chorego, najczęściej musi on znajdować się w pozycji siedzącej, opierając ramiona na stole lub poręczy krzesła.
Zabieg wykonywany jest w znieczuleniu miejscowym. Po wykonaniu nakłucia, lekarz usuwa igłę, natomiast podłącza kranik trójdrożny, który umożliwia usunięcie płynu.
Jak długo rurka pozostaje w jamie opłucnowej?
W przypadku dostania się do jamy opłucnowej powietrza stosuje się dren umożliwiający jego usunięcie. Rurka pozostaje na miejscu przez kilka dni, do momentu całkowitego rozprężenia płuca. Jeśli tak się nie stanie, stosowany jest drenaż ssący. Dren wprowadzany jest przez przestrzeń międzyżebrową. Zastosowana metoda zależy od rozległości i rodzaju odmy.
Wskazania do wykonania odbarczania
Warto zaznaczyć, że nakłucie wykonuje się również w celach diagnostycznych. Pobrany płyn zostaje poddany badaniu, co pozwala ocenić, czy przyczyną jego gromadzenia jest stan zapalny, proces nowotworowy itp. Nakłucie przeprowadzane jest również w celu podania leku. Przed zabiegiem często wykonywane są niezbędne badania np. morfologia i RTG klatki piersiowej. Wskazania do odbarczania to:
- zebranie się płynu w jamie opłucnej;
- ropniak i krwiak opłucnej;
- odma opłucna.
Objawy odmy opłucnej
Objawy odmy są raczej charakterystyczne. Zazwyczaj pojawia się nagły, kłujący ból w klatce piersiowej, oddech jest spłycony i przyspieszony. Dodatkowo występuje bladość, osłabienie, niepokój. Pacjenta może męczyć suchy kaszel, zdarzają się przypadki omdleń. Bywa, że odma przebiega bezobjawowo.
Leczenie odmy prężnej i opłucnej
Odma prężna jest stanem bezpośrednio zagrażającym życiu pacjenta, dlatego też personel medyczny natychmiast wykonuje odbarczanie odmy poprzez wprowadzenie kaniuli wprost do jamy opłucnej.
Pamiętaj! ⚕️
Przypadki większej odmy mogą wymagać odciągnięcia powietrza przez strzykawkę, małe, samoistne odmy często ulegają wchłonięciu.
W cięższych przypadkach stosuje się opisywany wyżej drenaż umożliwiający rozprężenie płuca. Jeśli zastosowane leczenie nie przynosi efektów, lekarze muszą rozważyć leczenie operacyjne (pleurodeza, pleurektomia).
Odbarczanie – powikłania po zabiegu
Podczas zabiegu mogą pojawić się następujące powikłania:
- ból w miejscu wkłucia;
- kaszel;
- zawroty głowy, osłabienie;
- odpluwanie krwistej wydzieliny (powikłanie czasowe);
- zakażenie skóry w miejscu wkłucia;
- zakażenie płynu zalegającego w jamie opłucnej;
- powierzchowne uszkodzenie płuca;
- krwawienie do jamy opłucnej z naczyń krwionośnych klatki piersiowej;
- spadek ciśnienia tętniczego;
- obrzęk płuc wymagający intensywnej terapii.
Odma opłucnowa – charakterystyka choroby
Odma może wystąpić w każdym wieku, jednak najczęściej dotyka osoby między 20–30 rokiem życia i po 60. roku życia. Ocenia się, iż w pierwszym przypadku zachorowania mają związek ze zwiększoną aktywnością fizyczną, w drugim z chorobami płuc i zmianami o charakterze rozedmowym. Statystycznie to mężczyźni chorują częściej (4–5 razy częściej niż kobiety). Odma może być konsekwencją zapalenia płuc, rozedmy płuc, gruźlicy, ropnia płuc, nowotworu. Odma jatrogenna występuje jako powikłanie po czynnościach medycznych jak mechaniczna wentylacja, zakładanie cewnika do żył klatki piersiowej, nakłucia opłucnej itp.
Odbarczanie odmy to nic innego jak usunięcie powietrza lub odciągnięcie płynu, które znalazły się w jamie opłucnowej. Pierwsze opisy stosowania tej metody pochodzą z XIX wieku, natomiast podczas II wojny światowej była to powszechnie stosowana terapia. Skuteczność przeprowadzonego odbarczania oceniana jest na podstawie osłuchania i opukania płuc, a także analizy zdjęć RTG oraz badania USG klatki piersiowej.
Najczęściej zadawane pytania
Gdzie się odbarcza odmę?
Odma zazwyczaj odbarcza się w szpitalu, poprzez procedurę znaną jako drenaż klatki piersiowej, podczas której rurka jest wprowadzana do klatki piersiowej, aby usunąć powietrze.
Czy odma może nawracać?
Tak, odma może nawracać, szczególnie jeśli podstawowa przyczyna, tak jak choroba płucna lub uraz, nie została skutecznie leczona.
Zobacz też:
- Opłucna – diagnostyka, objawy i leczenie chorób opłucnowych
- Drenaż opłucnej – kiedy się go wykonuje i na czym polega zabieg?
- Jak bolą płuca i o czym świadczy to odczucie?
- O czym świadczy ból w klatce piersiowej i jak z nim walczyć?
- Co może oznaczać ból w klatce piersiowej przy oddychaniu? Błahy problem czy poważne schorzenie?
- Rana postrzałowa – jak udzielać pierwszej pomocy?
- Kłujący ból serca – o jakich problemach zdrowotnych może świadczyć?
- Odsysanie wydzieliny z dróg oddechowych – jak i kiedy je przeprowadzić?
