Białka pełnią niezmiernie ważną rolę w organizmie. To właśnie z nich składa się każda komórka twojego ciała. Białko tworzy skórę, mięśnie, włosy, kości, zęby, chrząstki i paznokcie. Uczestniczy też w wielu wewnętrznych procesach, bez których nie dałoby się żyć. Jak widzisz – niedobór białka zdecydowanie nie jest sytuacją, którą można lekceważyć. Jak rozpoznać, że w twojej diecie jest za mało tego składnika? Dowiedz się, jak możesz go uzupełniać.
Niedobór białka – objawy
Warto zaznaczyć, że niedobór białka nie zawsze związany jest ze sposobem odżywiania. Taka sytuacja może też towarzyszyć chorobom takim jak: schorzenia jelit, wątroby lub nerek, niewydolność serca, niektóre nowotwory, zakrzepica, czy też wrodzone niedobory białek osocza. Twoje ciało z pewnością poinformuje cię o pojawiających się w nim deficytach białka. Jak rozpoznać te sygnały? Objawy niedoboru białka wyglądają następująco:
- obrzęk nóg;
- osłabienie mięśni;
- nagromadzenie się płynu w jamie otrzewnej;
- gorsza odporność, większa podatność na infekcje;
- zaburzona krzepliwość krwi;
- większa tendencja do tworzenia się zakrzepów i nadmiernego krwawienia;
- obniżone ciśnienie;
- gorsze samopoczucie;
- bóle głowy;
- problemy z koncentracją;
- osłabienie włosów, skóry i paznokci oraz widoczne pogorszenie ich stanu;
- wysuszona skóra;
- bóle mięśni i stawów.
Wiele z tych objawów może nie wydawać się niczym groźnym. Co więcej, wiele różnych dolegliwości daje o sobie znać w podobny sposób. Jak więc mieć pewność, że chodzi właśnie o niedobór białka?
Jak sprawdzić niedobór białka?
Najprostszym sposobem jest przeanalizowanie swojego jadłospisu. Monitoruj dokładnie wszystko, co jesz przez następne kilka, kilkanaście dni. Następnie możesz skorzystać z darmowych kalkulatorów dietetycznych online. W ten sposób samodzielnie określisz, czy dostarczasz odpowiednie ilości białka swojemu organizmowi i czy cierpisz na jego niedobór. Powyższa metoda nie daje jednak natychmiastowych i pewnych wyników odnośnie twojej gospodarki białkowej w danym momencie. A więc – jak sprawdzić niedobór białka? Najpewniejszym sposobem, aby to osiągnąć, są badania laboratoryjne. Oddając krew do analizy, dostaniesz miarodajne wyniki na temat swojego aktualnego stanu zdrowia. Przydatne są też skale wykorzystywane do diagnozowania niedożywienia.
Niedobór białka – skutki
Czy wiesz, jakie są konsekwencje niedoboru białka? Zdecydowanie nie należy bagatelizować roli protein w twoim organizmie. Bez ich odpowiedniej ilości praktycznie wszystkie funkcje ciała zostają zakłócone. Białka umożliwiają zachodzenie wielu różnych procesów metabolicznych. Magazynują żelazo, odpowiadają za prawidłową kurczliwość mięśni oraz regulują transport przez błony komórkowe. Co więcej, wchodzą w skład hormonów i są budulcem, z którego stworzone jest twoje ciało.
Pozostałe konsekwencje niedoboru białka
Niedobór białka w organizmie skutkuje zmniejszeniem się tkanki tłuszczowej i masy ciała. Może też powstać niedokrwistość oraz upośledzenie trawienia i wchłaniania. Przy długotrwałym niedoborze pojawiają się uszkodzenia białych krwinek i stłuszczenie wątroby. Niedobór białka jest szczególnie niebezpieczny dla dzieci, ponieważ może zaburzyć proces ich wzrostu i rozwoju.
Niedobór białka – jak uzupełnić?
Czasem nie chodzi tu o brak równowagi w diecie, a raczej o ogólny niedobór energetyczny. Powszechnym problemem tego typu są zaburzenia żywieniowe. Zbilansowana dieta, w której znajdują się różnorodne produkty, powinna z łatwością dostarczyć ci odpowiednie ilości białka. Problematyczne okazują się jednak niektóre diety redukcyjne, a także roślinny sposób odżywiania. Co prawda białko roślinne jest bardzo wartościowe i dobrze przyswajalne – jednak proteiny pochodzenia zwierzęcego posiadają lepszy skład aminokwasowy. Jeżeli więc jesteś na diecie wegańskiej lub wegetariańskiej, warto łączyć ze sobą różnorodne źródła białka, które wzajemnie się uzupełniają.
Niedobór białka – co jeść?
Co jeść przy niedoborze białka? Upewnij się, że w twojej diecie znajduje się wystarczająca ilość poniższych produktów. Duże ilości protein zawierają:
- mięso – szczególnie pierś z kurczaka i indyka, polędwica wieprzowa i wołowa oraz szynka wieprzowa;
- ryby – najlepiej świeże (tuńczyki, łososie, pstrągi, mintaje itp.);
- nabiał – najzdrowsze są produkty niesłodzone. Polecamy twaróg, kefir, jogurt naturalny i mleko zamiast serów żółtych lub jogurtów smakowych;
- jajka – szczególnie gotowane, bez zbędnego tłuszczu i soli;
- rośliny strączkowe – soja, soczewica, groch, fasola;
- przetwory roślinne – np. tempeh, tofu, parówki sojowe, jogurt sojowy itp. Zwróć jednak uwagę na ich skład – nie kupuj produktów wysoko przetworzonych z dużą ilością potencjalnie szkodliwych dodatków.
Jak uzupełnić niedobór białka, gdy zmiana diety nie wystarcza?
W takim przypadku możesz skorzystać z suplementacji. Najczęściej spotykaną formą są proszki, które można dodawać do posiłków lub z których stworzysz smaczne koktajle.
Jako ostateczne rozwiązanie stosuje się żywienie pozajelitowe. Jest to metoda, którą stosuje się wyłącznie po zaleceniu lekarskim i pod jego ścisłą kontrolą. Specjalista przygotowuje specjalną mieszankę dobraną pod indywidualne zapotrzebowanie pacjenta. Następnie podaje się ją do dużych naczyń żylnych. Efekty leczenia pojawiają się nieco później, lecz trwają dłużej.
Białka są jednym z najważniejszych składników każdego organizmu. Nie tylko umożliwiają zachodzenie podstawowych procesów metabolicznych – są też budulcem, z którego stworzone są wszystkie komórki. Niedobór białka jest więc bardzo niebezpieczny. Niezależnie od wieku i płci, musisz dbać o jego odpowiedni poziom w swojej diecie. Proteiny znajdują się zarówno w produktach zwierzęcych, jak i roślinnych. Pamiętaj nie tylko o różnorodnym jadłospisie, ale też o zapewnianiu sobie odpowiedniej ilości energii.
Zobacz też:
- Niedobór cynku – czy trzeba się tym martwić? Jaki wpływ na twoje ciało ma ten niepozorny pierwiastek?
- Dbasz o zęby i prawidłową dietę? Sprawdź, czy grozi ci niedobór fluoru
- Niedobór jodu – jakie konsekwencje mogą spotkać osoby z brakiem jodu w organizmie?
- Niedobór witaminy C – objawy, skutki i uzupełnianie. W jakich produktach znajduje się ta kluczowa witamina?
- Niedobór fosforu – rola tego pierwiastka w organizmie i konsekwencje jego braku. Czym uzupełniać fosfor?
- Czym grozi niedobór magnezu? Ten „pierwiastek życia” jest niezbędny dla twojego ciała i umysłu!
- Niedobór żelaza – czym grozi, co go powoduje i jak mu przeciwdziałać?
- Niedobór witaminy B – objawy. Jakie produkty muszą znaleźć się w twojej diecie, by uniknąć skutków jej braku?
