Gdy drogi oddechowe są niedrożne i pacjent nie jest w stanie samodzielnie oddychać, konieczna może się okazać intubacja. Jesteś ciekawy, na czym polega ten zabieg? Czy intubację stosuje się przy znieczuleniu? Przeczytaj odpowiedzi na te pytania!
Intubacja przeprowadzana jest za pomocą laryngoskopu, czyli wziernika krtaniowego. Ta czynność medyczna ma ułatwić pacjentowi wentylację zarówno podczas operacji, jak i w wypadkach niemożności samodzielnego oddychania (w przypadkach nagłego zagrożenia życia). Drożność dróg oddechowych jest bowiem jednym z podstawowych warunków fizjologicznego funkcjonowania organizmu. W niektórych przypadkach konieczne może okazać się umieszczenie rurki intubacyjnej w tchawicy przez nos. Całość przeprowadzona jest w znieczuleniu ogólnym. Intubacja jest procedurą wymagającą dużego doświadczenia i odpowiednich umiejętności. Kiedy wykonywana jest poza szpitalem, może stanowić duże ryzyko dla zdrowia i życia. Czytaj dalej!
Intubacja – wskazania do wykonania
Wskazaniami do przeprowadzenia intubacji dotchawiczej są:
- zastosowanie środka znieczulającego – powoduje on zwiotczenie mięśni. Znieczulenie ogólne powoduje konieczność wentylacji mechanicznej;
- reanimacja – przy bezpośrednim zagrożeniu życia. Kiedy człowiek nie jest przytomny, bądź też nie jest w stanie samodzielnie oddychać;
- ostra niewydolność oddechowa – gdy istnieje ryzyko zachłyśnięcia się treścią pokarmową lub krwią;
- niemożność użycia maski twarzowej z tlenem.
Intubacja wymaga wyjątkowej precyzji
Wprowadzenie rurki do tchawicy wymaga nie tylko doświadczenia, ale i precyzji. Ratownik medyczny, lekarz, czy też anestezjolog zobligowany jest do ciągłego sprawdzania położenia rurki intubacyjnej. W tym celu osłuchuje klatkę piersiową za pomocą stetoskopu i obserwuje czynność oddechową. W razie nieprawidłowości słyszalne mogą być szumy. Ruchy samej klatki piersiowej powinny być także równomierne. Na końcowy sukces składa się zatem wiele czynników, w tym rozmiar rurki. Musi być on dobrany indywidualnie do pacjenta.
Rurkę umieszcza się pomiędzy strunami głosowymi w tchawicy. Jej koniec powinien znaleźć się na rozwidleniu tego organu. Inaczej wygląda proces intubacji wykonywany przez nos. Wówczas rurkę należy zaimplantować w nosogardle. Co więcej, sam rozmiar rurki jest nieco inny – węższy i dłuższy.
Ważne aspekty intubacji
Intubacja jest procesem wielostopniowym. Plastikowa rurka wprowadzana jest przez jamę ustną do tchawicy. Ważne jest, aby umieścić ją poniżej strun głosowych. Głowa pacjenta musi leżeć w odpowiedni sposób – odgięta w tył z wysuniętą żuchwą. Specjalista musi być pewien, że umieścił rurkę w drogi oddechowe, a nie w przełyk. Warto pamiętać, że każdy krok jest tak samo ważny i musi zostać wykonany z najwyższą precyzją.
Jakie są inne metody intubacji?
Lekarz może podjąć decyzję o przeprowadzeniu tzw. intubacji wstecznej. Na czym ona polega? To intubacja, która nie wymaga zastosowania laryngoskopu. Pierwszym krokiem jest wykonanie nacięcia w skórze i tkance podskórnej, a także więzadle pierścienno-tarczowym. W tak powstałym otworze umieszcza się prowadnicę i to na niej montuje się rurkę intubacyjną. Kiedy rurka jest zaimplantowana prawidłowo, prowadnica zostaje usunięta. Ten rodzaj zabiegu wykonywany jest stosunkowo rzadko.
Intubacja szybka – u kogo się sprawdzi?
Udrażnianie dróg oddechowych w niektórych przypadkach może okazać się niemożliwe lub obarczone zbyt dużym ryzykiem. Tak jest w przypadku osób otyłych, kobiet w ciąży, z wypełnionym żołądkiem (osoby operowane powinny być na czczo) i niedrożnością układu pokarmowego. W tej grupie pacjentów istnieje duże ryzyko aspiracji treści pokarmowej i pojawienie się zachłystowego zapalenia płuc. W takich sytuacjach konieczne może okazać się przeprowadzenie intubacji szybkiej. Na czym ona polega? Intubacja szybka polega na podaniu pacjentowi odpowiednio dobranych środków o działaniu znieczulającym i preparatów zwiotczających o krótkim czasie działania. Ponadto konieczne jest uciskanie chrząstki pierścieniowatej krtani, co powoduje zaciśnięcie przełyku.
Trudne aspekty intubacji
Intubacja z zasady powinna być procedurą medyczną wykonywaną sprawnie i szybko. Jeżeli trwa dłużej niż 10 minut, wówczas specjalista ma do czynienia z tzw. trudną intubacją. Określone procedury wdraża się ponadto, jeżeli trzykrotne podjęcie wprowadzenia rurki intubacyjnej kończą się niepowodzeniem.
Przyczyn takich sytuacji może być wiele. Są to m.in.:
- poważne obrażenia twarzy i szyi np. w wyniku wypadku samochodowego;
- wrodzone wady anatomiczne pacjenta;
- niedostateczne zwiotczenie mięśni;
- brak odpowiedniego sprzętu do intubacji;
- płytkie znieczulenie ogólne.
Jeżeli, któryś z wymienionych wyżej czynników jest spełniony, anestezjolog lub ratownik medyczny może użyć fiberoskopu. Jest to urządzenie służące zbudowane z kabla światłowodowego do podglądania trudno dostępnych miejsc. Czasami używa się także maski krtaniowej lub rurki Combitube (ma nieco prostszy system zakładania rurki dotchawiczej). Istnieje także stricte chirurgiczna metoda na ominięcie trudności w intubacji. Przykładem jest konikotomia.
Czym jest konikotomia?
Konikotomia, inaczej zwana również krikotyroidotomią przezskórną to udrażnianie dróg oddechowych poprzez nacięcie więzadła pierścienno-tarczowego. Wskazaniami do jej wykonania są np. niedrożność na poziomie krtani, wady w obrębie twarzoczaszki i kręgosłupa szyjnego, wstrząs anafilaktyczny, urazy twarzowo-czaszkowe, obecność ciała obcego w drogach oddechowych, czy też kurcz głośni. Czasami konikotomia jest niemożliwa do wykonania. Osoba wykonującą ten zabieg może mieć problem ze znalezieniem więzadła pierścienno-tarczowego. Takie sytuacje należą jednak do rzadkości. Możliwymi powikłaniami po konikotomii są krwotoki, zakażenie bakteryjne, uszkodzenie ścian przełyku i odma.
Jakie są powikłania po intubacji?
Intubacja jest procedurą o dużym stopniu ryzyka pojawienia się powikłań. Do najczęstszych zaliczają się:
- ból gardła;
- trudności w przełykaniu;
- kaszel;
- chrypka;
- zwężenia;
- zrosty;
- uszkodzenie podniebienia, warg, zębów;
- zwężenie krtani lub tchawicy;
- wymioty;
- zakażenie górnych dróg oddechowych.
Nieco rzadziej dochodzi do uszkodzenia strun głosowych. W przypadku nieprawidłowego umieszczenia rurki intubacyjnej możliwe jest m.in. nieodwracalne uszkodzenie mózgu, a nawet zatrzymanie akcji serca.
Czym jest ekstubacja?
Ekstubacja jest ostatnią fazą intubacji i polega na usunięciu rurki z tchawicy pacjenta. Przed wykonaniem tej czynności, konieczne jest upewnienie się, czy pacjent jest przytomny, samodzielnie oddycha i ma odruch kaszlowy. Jeśli wszystkie te 3 warunki są spełnione, lekarz delikatnie usuwa plastikową rurkę z tchawicy. Niestety, ta czynność również niesie za sobą pewne ryzyko powikłań.
Leki zwiotczające podawane podczas intubacji
Podczas intubacji konieczne jest podanie leków o działaniu zwiotczającym. Porażają one zakończenia nerwów ruchowych. Obecnie dzieli się je na:
- leki I rzędu – inaczej kuraryny. Ich działanie polega na porażeniu mięśni prążkowanych, przede wszystkim w okolicy twarzy, szyi, głowy. Zwiotczeniu ulegają również mięśnie budujące układ oddechowy, w tym międzyżebrowe i brzuszne, a także przepona. Czasami pacjent może mieć do czynienia z powikłaniami ich działania, do których zaliczają się m.in. zaburzenia rytmu serca i nagły spadek ciśnienia tętniczego krwi. Szczególnym ryzykiem obarczone są osoby chorujące na astmę oskrzelową;
- leki II rzędu – zwane także pseudokurarynami.
Przeciwwskazaniem do podania leków o działaniu zwiotczających jest nużliwość mięśni. Te farmaceutyki na szeroką skalę podaje się również w psychiatrii, kardiologii, zabiegach endoskopowych, zatrucia niektórymi toksynami oraz podczas stosowania długotrwałego oddechu kontrolowanego, co ma miejsce podczas niewydolności oddechowej. Warto pamiętać, że rodzaj i dawka leku dobierana jest przez lekarza na podstawie indywidualnych parametrów pacjenta, w tym wieku, masy ciała, płci, a także obecności chorób towarzyszących i leczenia przewlekłego.
Intubacja jest standardową procedurą medyczną, którą przeprowadza się w znieczuleniu ogólnym lub miejscowym. Wykonywana przez doświadczonego specjalistę (lekarza, anestezjologa lub ratownika medycznego) jest bezpieczna, jednakże obarczona wystąpieniem powikłań. Przed planowaną operacją warto dowiedzieć się o niej więcej, co pozwala na zmniejszenie stresu. Zastosowanie znieczulenia powoduje, że jest to zabieg całkowicie bezbolesny, dlatego nie należy się go bać.
Zobacz też:
- Rurka intubacyjna z mankietem czy bez? Czym jest rurka dotchawicza i w jakim celu się ją stosuje?
- Rurka krtaniowa: czym jest i jak wygląda jej wprowadzenie?
- Konikotomia a tracheotomia – różnice, wskazania, powikłania. Co zawiera zestaw do konikotomii?
- Udrażnianie dróg oddechowych i wentylacja – podstawowe techniki oraz przyrządy
- Odsysanie wydzieliny z dróg oddechowych – jak i kiedy je przeprowadzić?
- Zapalenie tchawicy – jak leczyć tę groźną chorobę górnych dróg oddechowych?
- Cewnikowanie pęcherza moczowego – wskazania, zakładanie cewnika
- Zapalenie nagłośni – niebezpieczna choroba, która atakuje głównie dzieci
