Wody płodowe są niezwykle istotne dla rozwoju dziecka, dzięki nim możliwa jest wymiana i transport substancji odżywczych pomiędzy mamą a dzieckiem. Pełnią także rolę bufora, amortyzatora, chroniącego dziecko przed urazami. No ale to informacje, o których zapewne już wiesz.
Dowiedz się teraz, jak powstają wody płodowe, jakie są ich funkcje oraz skład. Skoro są takie ważne dla malucha, warto wiedzieć o nich ciut więcej.
Co to są wody płodowe?
Wody płodowe to płyn wypełniający worek owodniowy, w którym przez całą ciążę rośnie dziecko. Inna ich nazwa to płyn owodniowy, którego zadaniem jest amortyzowanie dziecka, ale także jest bardzo ważnym warunkiem jego należytego rozwoju. Płyn owodniowy bierze udział w przemianie materii, przyczyniając się do prawidłowego rozwoju narządów dziecka.
Skład wód płodowych
Nie zawsze wody płodowe mają taki sam skład, a wpływa na to etap ciąży i stan płodu. Ogólnie można założyć, że wody płodowe zawierają:
- albuminy, czyli białka obecne w osoczu krwi;
- sole nieorganiczne i organiczne;
- hormony;
- tłuszcze;
- witaminy;
- enzymy;
- liczne komórki nabłonka płodu.
W późniejszym okresie w płynie owodniowym znajdują swoje miejsce fragmenty meszku i mazi płodowej, które pokrywają skórę dziecka. Reasumując – skład wód płodowych zależny jest od warunków, jakie panują w macicy, jak i od stanu zdrowia dziecka.
Jak powstają wody płodowe?
Mniej więcej 38 dnia od zapłodnienia wokół zarodka zamyka się pęcherz płodowy, tj. szczelny worek zbudowany z dwóch błon płodowych:
- kosmówki (zewnętrznej);
- owodni (wewnętrznej).
Komórki nabłonka owodni mają właściwości wydzielnicze, wytwarzają płyn, który gromadzi się w worku owodniowym, niemniej część płynu wytwarza organizm matki i płodu.
Jakie znaczenie oraz funkcje posiadają wody płodowe?
Wody płodowe wraz z pęcherzem owodniowym stanowią barierę ochronną, która asekuruje płód przed urazami, zmianami temperatury, wysychaniem, hałasem, oraz innymi niekorzystnymi bodźcami ze świata zewnętrznego. Chroni także przed drobnoustrojami, jakie znajdują się w pochwie, a dzięki obecności wód płodowych maluch może sprawdzać działanie układu moczowego i oddechowego. Do czasu, kiedy dziecko nie będzie miało dostępu do powietrza, wody płodowe będą wciągane do oskrzeli i płuc, następnie oddając je z powrotem. Dzięki temu malec ćwiczy ruchy, które wykorzysta zaraz po jego narodzinach, jak choćby ruchy klatką piersiową. Wody płodowe biorą też udział w przemianie materii.
Czy cały czas dziecko ma kontakt z tymi samymi wodami płodowymi?
Otóż płyn owodniowy cały czas jest świeży, następuje jego wymiana między matką a płodem. Czas potrzebny na całkowitą jego wymianę to zaledwie 3 godziny. Odbywa się to w ten sposób, że z jednej strony płyn ulega wchłanianiu, z drugiej zaś stałej reprodukcji. W I trymestrze ciąży nabłonek owodni wchłania płyn do krążenia matki, natomiast po 20 tygodniu przybywa go i ubywa, ponieważ płód połyka płyn, po czym wydalając go z moczem, pozwala na jego powrót do worka owodniowego.
Jaka jest objętość wód płodowych?
Na początku jest ich niewiele, bo pod koniec I trymestru znajduje się go około 100 ml, ale w III trymestrze dobija już do 1,5 litra. Należy pamiętać, że zbyt mała lub zbyt duża ilość wód płodowych nie jest normą, trzeba je kontrolować. Zbyt mała ilość płynu nazywa się małowodziem, a zbyt duża to wielowodzie.
Małowodzie w ciąży
Małowodzie to zbyt mała ilość płynu owodniowego pojawia się najczęściej w III trymestrze ciąży. Lekarz diagnozujący małowodzie musi stwierdzić, jaka jest tego przyczyna. Prawie 25% przypadków jest skutkiem odpływania wód płodowych. Małowodzie diagnozuje się w momencie, kiedy ilość płynu owodniowego nie przekracza 500 ml, między 32 a 36 tygodniem ciąży albo, gdy indeks płynu wynosi mniej niż 5 cm. Rozpoznanie małowodzia jest niestety trudne, przeprowadza się badanie USG, sprawdzając średnicę płynu w najgłębszym miejscu. Powikłaniem związanym właśnie z małowodziem może być problem z przyczepnością owodniową, która może spowodować deformacje albo uciskanie pępowiny. W związku z małowodziem istnieje ryzyko deformacji kończyn, a to dlatego, że w macicy przy zbyt niskiej ilości wód płodowych płód ma ograniczone, skrępowane ruchy.
Wielowodzie
Wielowodzie to z kolei zbyt duża liczba płynu, jak dotąd nie znaleziono przyczyny jego występowania. Niestety może zagrażać nawet życiu dziecka, dlatego też bardzo ważne jest postawienie trafnej diagnozy. Jako domniemaną przyczynę jego powstania wymienia się:
- wady płodu;
- cukrzycę matki;
- ciążę mnogą;
- anomalie genetyczne płodu;
- konflikt serologiczny;
- bardzo dużą wagę i rozmiar;
- infekcję parwowirusem B19;
- różyczkę.
Wielowodzie może spowodować wcześniejsze odklejenie łożyska lub odejście wód płodowych, co za tym idzie może dojść do przedwczesnego porodu lub wypadnięcia pępowiny. Zdarza się także, że dziecko może być nieprawidłowo ułożone, co może być wskazaniem do cesarskiego cięcia.
Kiedy powstają zielone wody?
Zielone wody powstają poprzez obecność w nich smółki wypełniającej jelita dziecka w trakcie ciąży. W składzie smółki znajdują się:
- płyn owodniowy;
- śluz;
- żółć.
Im starsza ciąża, tym większe ryzyko pojawienia się zielonych wód. Dziecko smółkę wydala najczęściej w pierwszej dobie po urodzeniu. Zdarza się jednak, że dzieje się tak, kiedy dziecko znajduje się jeszcze w macicy. Najczęściej wynika to z faktu niedotlenienia dziecka lub ucisku pępowiny. Czynnikiem zwiększającym ryzyko płodowych wód zielonych zalicza się wypadnięcie pępowiny, przedwczesne oddzielenie się łożyska, cholestazę, oraz zapalenie błon płodowych.
Kiedy odchodzą wody płodowe w terminie okołoporodowym, często wywołuje się akcję porodową, tak by zapobiec ewentualnym infekcjom, które mogłyby okazać się groźne dla mamy i dziecka.
Zobacz też:
- Poród naturalny – przebieg. Wady i zalety
- Sprawdzone i skuteczne sposoby na potówki u dziecka
- Czy karetka przyjedzie do porodu? Kiedy należy ją wezwać?
- Przepuklina pępkowa u dzieci i dorosłych – przyczyny i metody leczenia
- Syndrom FAS, czyli dlaczego kobieta ciężarna nigdy nie powinna pić alkoholu
- Kaszel u dziecka – rodzaje kaszlu. Jaki kaszel jest powodem do niepokoju?
- Czop porodowy – czy jego odejście oznacza, że rozpoczął się poród?
- Tabletki czy syrop – co lepsze dla dziecka?
