Saturacja – normy tego wskaźnika mogą się różnić w zależności od wieku pacjenta. Wynik pomiaru saturacji przedstawia stan zdrowia organizmu. Informuje o stanie wysycenia krwi tlenem. Jaka powinna być norma saturacji? Kiedy jest sygnałem alarmowym? Przeczytaj poniższy artykuł.
Czym jest saturacja? Normy tego parametru świadczą o stanie układu oddechowego, a mówiąc bardziej precyzyjnie stopniu zawartości tlenu we krwi tętniczej. Pomiar saturacji wykonuje się za pomocą pulsoksymetru zarówno w warunkach domowych, jak i szpitalnych. Badanie to wykonuje się w kilku przypadkach, w tym m.in. w trakcie monitorowania tlenoterapii, podczas leczenia COVID-19, a także podczas zabiegów i po zabiegach operacyjnych. Duże odchylenia od normy saturacji mogą być bezpośrednim zagrożeniem zdrowia, a nawet życia. Czytaj dalej!
Saturacja – normy u dorosłych
Oddychanie jest procesem zachodzącym poza ludzką świadomością. To dzięki niemu możliwe jest nasycenie krwi tlenem i dostarczenie tego cennego pierwiastka do wszystkich narządów ciała. Za przenoszenie tlenu odpowiedzialne jest białko czerwonych krwinek, czyli hemoglobina. Wiąże ona cząsteczki tego pierwiastka i rozprowadza je po komórkach i tkankach organizmu. Wartość saturacji wskazuje na to, jaki procent hemoglobiny jest związany z tlenem.
Na jakim poziomie powinna być saturacja? Normy saturacji (oznaczanej symbolem SpO2) u zdrowego, dorosłego człowieka i dziecka mieszczą się w zakresie 95–98%. Spadek saturacji może wskazywać na niedotlenienie organizmu, czemu często towarzyszą duszności. Nieco inne wartości rejestruje się u seniorów powyżej 70. roku życia. W tej grupie wiekowej prawidłowa saturacja może być nieco niższa i wynosić 94–98%.
Saturacja – normy a wysoka saturacja
Wartość saturacji powinna znajdować się cały czas na mniej więcej takim samym poziomie. Każdy wynik powyżej 95% (u seniorów powyżej 94%) uznaje się za prawidłowy.
Saturacja – normy a niska saturacja
Saturacja poniżej 95% (u seniorów poniżej 94%) może wskazywać na niedotlenienie (hipoksję) i wymaga natychmiastowej konsultacji z lekarzem. Jeżeli stan ten utrzymuje się dłużej, może dojść do poważnego niedotlenienia, a nawet zgonu pacjenta. Gdy hemoglobina nie jest wysycona tlenem, upośledzeniu ulega funkcjonowanie wszystkich narządów i tkanek je budujących. Warto natomiast pamiętać, że lekarz powinien spojrzeć na wyniki badań holistycznie. O poważnych zaburzeniach świadczy odchylenie od normy więcej niż jednego parametru krwi.
Niski poziom saturacji może występować u:
- seniorów;
- osób palących papierosy;
- osób z nadwagą i otyłością, ze względu na słabą wydolność płuc;
- pacjentów mieszkających na dużych wysokościach nad poziomem morza;
- osób zawodowo wspinających się po górach.
Wartości saturacji poniżej 70% są bezpośrednim zagrożeniem życia pacjenta i mogą w szybkim czasie doprowadzić do śmierci mózgu.
Jak działa pulsoksymetr?
Przyrządem służącym do pomiaru saturacji i tętna jest pulsoksymetr medyczny. Diody znajdujące się w jego wnętrzu emitują promieniowanie o określonej długości fali, które przechodząc przez skórę, dokonują pomiaru wysycenia tlenem. Czujnik wykrywa także poziom pulsu, co całościowo daje informacji o funkcjonowaniu układu krwionośnego i serca. Pulsoksymetr jest urządzeniem łatwym w użyciu i dostępnym bez recepty w każdej aptece. Pomiar dokonywany jest w kilka minut w całkowicie bezbolesny sposób.
Jak mierzyć saturację?
Dokonywanie pomiaru saturacji krwi jest dziecinnie proste. Wystarczy nałożyć czujnik na palec. Ręka powinna pozostawać w spoczynku. Po chwili na ekranie urządzenia wyświetla się wynik. Ważne, aby pamiętać, by palec, na który nałoży się pulsoksymetr, nie był pomalowany lakierem do paznokci (zwłaszcza w ciemnym kolorze), nie znajdowała się na nim hybryda ani inny rodzaj sztucznego pokrycia paznokcia. Dłoń nie może być również zbyt zimna, ponieważ może to wpłynąć na zafałszowanie wyniku. W tym celu warto przed badaniem ogrzać dłonie.
Objawy niskiej saturacji
Niski poziom nasycenia krwi tlenem (poniżej normy) może wskazywać na występowanie m.in.:
- niewydolności oddechowej;
- obturacyjnej choroby płuc;
- astmy;
- infekcji wirusowych, w tym także COVID-19;
- zjawiska mieszania się krwi nienatlenowanej z nadtlenowaną;
- wad serca z tzw. przeciekiem;
- malformacji naczyniowych;
- zatruć gazami (np. tlenkiem węgla);
- anemii sierpowatej.
Gdy, poziom saturacji jest niższy niż 90% pacjent może odczuwać specyficzne objawy, w tym:
- duszność;
- kaszel;
- ból głowy;
- zaburzenia widzenia;
- nadmierną senność;
- pogorszenie samopoczucia;
- gorszą koncentrację;
- zaburzenia świadomości;
- sinicę (sine zabarwienie pojawia się przede wszystkim na wargach, jamie ustnej i języku);
- tachykardię, czyli przyspieszoną czynność serca (powyżej 100 ud./min);
- przyspieszony oddech (oddech typu Cheyne’a-Stokesa);
- niewyraźną mowę.
W skrajnych przypadkach może dojść nawet do utraty przytomności.
Saturacja a palenie papierosów
Nie od dziś wiadomo, że palenie papierosów jest przyczyną wielu poważnych chorób, nie tylko układu oddechowego. Mimo tego wiele osób nadal uzależnionych jest od tej popularnej używki. Wyniki badań naukowych pokazują, że w dymie papierosowym znajdują się tlenek węgla, nikotyna i cyjanowodór, a wszystkie te związki przedostają się do pęcherzyków płucnych, gdzie przedostają się dalej do krwioobiegu.
Palenie papierosów nie tylko znacznie obniża saturację krwi, ale także zwiększa ryzyko pojawienia się wielu poważnych chorób, w tym miażdżycy, zawału serca, udaru mózgu, rozedmy płuc, częstszych infekcji wirusowych i bakteryjnych, a także śmiertelnych nowotworów (m.in. płuc, przełyku, żołądka, trzustki).
Saturacja krwi a COVID-19
Ogłoszona w marcu 2019 roku światowa pandemia wirusa SARS-CoV-2 pozwoliła na przypomnienie pacjentom znaczenia wykonywania pomiarów saturacji. Normy w tej chorobie są niezachowane. Jak się bowiem okazało, choroba COVID-19 często prowadzi do niewydolności krążeniowo-oddechowej w wyniku czego znacznie obniża się ten parametr. Osoby zakażone wirusem powinny zatem stale monitorować poziom wysycenia krwi tlenem.
Ponieważ wynik saturacji może obniżać się w przebiegu COVID-19 z godziny na godzinę, warto dokonywać tego pomiaru nawet 3 razy dziennie. Wynik poniżej 95% powinien zmusić pacjenta do wezwania karetki pogotowia. Pacjenci z bardzo niskim wynikiem poddawani są tlenoterapii.
Jak szybko podnieść poziom saturacji krwi?
Utrzymanie odpowiedniego poziomu saturacji krwi często jest kwestią prowadzenia określonego stylu życia. Aby podnieść ilość natlenowanej hemoglobiny, wystarczy codziennie uprawiać sport lub zwyczajnie uprawiać jakąkolwiek aktywność fizyczną, którą może być zwykły spacer, czy też jazda na rowerze. Prawidłowy poziom tlenu we krwi można osiągnąć również poprzez picie dużej ilości wody mineralnej.
Zdrowa dieta
Pomocna może okazać się także dieta bogata w antyoksydanty, czyli substancje likwidujące wolne rodniki. Dobrym nawykiem jest zminimalizowanie użycia soli kuchennej, a także zmniejszenie spożycia wysoko przetworzonych dań i słodyczy. Kluczowe jest urozmaicenie menu w wielonienasycone kwasy tłuszczowe, błonnik i zielone warzywa (są one bogate w żelazo, które podnosi poziom tlenu we krwi).
Czyste powietrze
Jeżeli mieszkasz w mieście, nie zapominaj o oczyszczaniu powietrza w mieszkaniu. Mogą znajdować się w nim szkodliwe cząsteczki, które dostają się płuc i wpływają negatywnie na krążenie tlenu w organizmie. Oczyszczacz powietrza skutecznie zneutralizuje wszystkie drobne pyłki i alergeny. Idealnym rozwiązaniem będzie zakup dużej ilości roślin, które mają zdolność do naturalnego oczyszczania powietrza.
Wiesz już, czym jest saturacja. Normy tego wskaźnika u dorosłego człowieka zaczynają się od 95% wzwyż. Jeśli twoja saturacja jest na niższym poziomie, niezwłocznie skontaktuj się z lekarzem w celu ustalenia przyczyny takiego stanu.
Zobacz też:
- Hipoksemia a hipoksja – niedotlenienie organizmu. Jak zwiększyć ilość tlenu we krwi? Objawy niedoboru tlenu i profilaktyka
- Kardiomonitor – monitor medyczny mierzący parametry życiowe
- Badanie AMH – cena, przebieg i normy. Jak się przygotować?
- Tlen medyczny to gaz niezbędny do oddychania, skoncentrowany w sprayu w puszce lub butli. Jak dokładnie działa tlen inhalacyjny?
- Schorzenie XXI wieku, czyli glikemia. Czym jest i jakie są normy glikemii?
- Czym jest FT4 i dlaczego bada się jego stężenie we krwi?
- Podwyższona hemoglobina – o czym świadczy taki wynik badania?
- Tlenoterapia – na czym polega leczenie tlenem? Rodzaje tlenoterapii, przeciwwskazania. Czy możliwa jest tlenoterapia w domu?
