Jakie są najczęstsze objawy i dostępne metody leczenia przewlekłego zapalenia zatok?

Zablokowanie zatok wydzieliną to wbrew pozorom częsty problem, z którym zetknąć się może każdy z nas. Wywołuje on dyskomfort w postaci zatkanego nosa i charakterystyczny ból, który może z czasem się nasilać. Dobra diagnoza pozwoli ci wdrożyć skuteczne leczenie. Zdarza się, że dolegliwość ma charakter przewlekły. Jakie są najczęstsze przyczyny zapalenia zatok, skąd wiadomo, że problem ten dotyczy i ciebie oraz jak leczyć chroniczne zapalenie zatok?

Zapalenie zatok i jego rodzaje

Problem z zatokami może dotyczyć i ciebie, w różnych okresach życia. Najczęściej nie występuje on jako samodzielna jednostka chorobowa, ale wiąże się z inną infekcją i może być jej powikłaniem. Zwyczajne zapalenie zatok przynosowych może przekształcić się w przewlekłe zapalenie zatok.

Człowiek ma 4 rodzaje zatok, czyli wypełnionych powietrzem przestrzeni znajdujących się w obrębie głowy. To zatoki:

• szczękowe – znajdujące się pod policzkami;
• sitowe – zlokalizowane pomiędzy oczami;
• klinowe – znajdujące się w środku czaszki;
• czołowe – usytuowane nad oczami.

Każde z nich może objąć przewlekłe czy też chroniczne zapalenie zatok.

Rodzaje zapalenia zatok

Infekcja zatok może trwać krótko, ale jej przebieg będzie intensywny albo rozciągać się będzie w czasie lub nawracać. Pod względem okresu trwania choroby możesz spotkać się z:

• ostrym zapaleniem zatok – przebieg choroby, zwłaszcza na samym początku infekcji jest bardzo gwałtowny, a cała choroba trwa około 3-4 tygodni, wraz z towarzyszącymi jej silnymi bólami głowy zlokalizowanymi w okolicy czoła;
• podostrym zapaleniem zatok – trwające nawet do 8 tygodni;
• przewlekłym zapaleniem zatok – charakteryzuje się czasem trwania ponad 8 tygodni;
• nawracającym zapaleniem zatok – pojawia się kilka razy w roku, a jego leczenie nie przynosi spodziewanych rezultatów.

Pomiędzy ostrym i przewlekłym zapaleniem zatok zwykle występuje etap nawrotowego zapalenia.

Jakie są objawy przewlekłego zapalenia zatok?

Bardzo często wszelkie dolegliwości, które możesz odczuwać w związku z zapaleniem zatok, spowodowane są wadami anatomicznymi, czyli po prostu chodzi tu o nieprawidłową budowę nosa czy ujścia zatok. Prócz nich przewlekłe zapalenie zatok przynosowych lub innych może wynikać z:

• alergii, zwłaszcza wziewnej;
• ciągłego drażnienia ścian zatokowych przez stan zapalny błon śluzowych nosa i zatok lub obu równocześnie;
• występowania polipów, które blokują twoje zatoki i utrudniają oddychanie przez nos czy usuwanie wydzieliny;
• infekcji wirusowych lub bakteryjnych górnych i dolnych dróg oddechowych;
• astmy;
• refluksu żołądkowo-przełykowego;
• HIV;
• mukowiscydozy.

Lekarzom, nawet bardzo doświadczonym zdarza się mylić z innymi schorzeniami przewlekłe zapalenie zatok. Objawy mogą nie być bowiem jednoznaczne, choć warto, byś i ty je poznał.

Najczęstsze symptomy zapalenia zatok

Zanim rozwinie się u ciebie przewlekłe zapalenie zatok przynosowych lub innych, możesz wielokrotnie doświadczyć pewnych symptomów dolegliwości, choć w mniejszym natężeniu. Jeśli jednak problem będzie utrzymywał się ponad 8 tygodni, najczęściej będzie to oznaczało przewlekły stan zapalny. Z reguły objawia się on:

• uczuciem zatkanego, niedrożnego nosa, co utrudnia oddychanie;
• występowaniem wydzieliny ściekającej po ścianie gardła i wyciekającej z nosa – zielonej lub żółtej;
• tkliwością czy uczuciem dyskomfortu w obrębie oczu, czoła czy policzków;
• bólem twarzy;
• uczuciem rozpierania;
• osłabieniem lub całkowitą utratą powonienia i smaku.

Co ciekawe, przewlekłe zapalenie zatok nie objawia się najczęściej gorączką. Za to mogą mu towarzyszyć bóle głowy i uszu, co spowodowane jest ciśnieniem i obrzękiem w zatokach. Często możesz spotkać się z bólem szczęki i zębów lub gardła. Możesz miewać mdłości, kaszel, który nasila się w nocy, a przy tym pojawia się nieświeży oddech i uczucie obezwładniającej bezsilności.

Zapalenie zatok u dzieci – przyczyny

W chwili urodzenia u większości, bo u 90 proc. noworodków rozwinięte są zatoki sitowe i szczękowe, zaliczane do zatok przynosowych. Szybki wzrost zatok sitowych następuje pomiędzy 3. a 8. rokiem życia dziecka. Z kolei od 1. do 12. roku kształtują się zatoki szczękowe. Około 3. roku życia pociechy upowietrzniają się zatoka klinowa i czołowa, a ostatecznie zatoka klinowa kształtuje się w wieku 15 lat, zaś czołowa – 20 lat.

Dzieci również chorują na zapalenie zatok, zwykle w przebiegu wirusowej choroby przeziębieniowej, wywołanej działalnością w górnych drogach oddechowych dziecka takich patogenów, jak:

• rynowirusy;
•  wirusy RS;
• paragrypy;
• koronawirusy;
• adenowirusy.

Zapalenie zatok u dzieci – objawy

Poznałeś już objawy, jakie sugerować mogą chroniczne zapalenie zatok u osoby dorosłej. Jednak nieco inny przebieg i inne symptomy mogą wskazywać na zapalenie zatok u dzieci. Objawy te mogą obejmować:

• gorączkę;
•  ból gardła;
• kichanie;
• złe samopoczucie;
• bóle mięśniowe;
• zatkanie i wyciek z nosa;
• kaszel.

Bardzo ważną informacją dla rodziców dzieci jest to, że te męczące objawy przewlekłego zapalenie zatok przynosowych ustepują często do ósmego roku życia, wraz z budowaniem odporności organizmu. 

Przewlekłe zapalenie zatok – leczenie

Leczenie chorych zatok powinno odbywać się zgodnie z zaleceniami wydanymi przez lekarza specjalistę – laryngologa. Po zbadaniu pacjenta i rozpoznaniu, że rzeczywiście ma on do czynienia z przypadkiem przewlekłego zapalenia zatok, leczenie może obejmować środki farmakologiczne oraz zabiegi chirurgiczne.

W pierwszej kolejności zwykle zastosowana będzie u chorego antybiotykoterapia, najlepiej celowana, czyli zaordynowana po wcześniejszym pobraniu wymazu. Kuracja farmaceutykami będzie trwała od czterech do sześciu tygodni. Leczenie przewlekłego zapalenia zatok odbywa się na ogół z zastosowaniem kortykosteroidów podawanych doustnie oraz miejscowo. Lekarz laryngolog może też zalecić przyjmowanie leku mukolitycznego, którego celem jest upłynnienie wydzieliny śluzowej. Terapia może zostać uzupełniona płukaniem zatok z wykorzystaniem roztworu soli fizjologicznej. Na rynku dostępne są już specjalne zestawy służące do prostego wypłukiwania zatok.

Jeśli w przebiegu przewlekłego zapalenia zatok odczuwasz silny ból głowy czy w okolicach zatok, możesz przyjmować leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe zawierające ibuprofen lub paracetamol. Uzupełnieniem kuracji będzie też stosowanie miejscowo kropli do nosa czy irygatorów, by udrożnić nos i ułatwić ci oddychanie.

Chirurgiczne leczenie przewlekłego zapalenia zatok

Alternatywą dla farmakoterapii będzie operacja chirurgiczna, polegająca na wykorzystaniu endoskopu. Endoskopowy zabieg to nowoczesna metoda leczenia przewlekłego zapalenia zatok, która polega na usunięciu zmienionej zapalnie błony śluzowej, odpowiadającej za blokowanie zatok. Lekarz wykorzystuje endoskop optyczny i specjalne narzędzia mikrochirurgiczne, by w możliwie bezpieczny, precyzyjny sposób usunąć zmiany chorobowe, ale bez jednoczesnego naruszania struktur anatomicznych zatok.

Zapchany nos, wydzielina z nosa albo bóle w okolicach oczodołów i skroni mogą być objawami przewlekłego zapalenia zatok, jeśli utrzymują się przez dłuższy czas. Koniecznie wybierz się do laryngologa, jeśli podejrzewasz to schorzenie u siebie lub dziecka.

---

Zobacz też:

• Zioła na zatoki – naturalne inhalacje i płukanki na zapalenie zatok. Jakie zioła stosować przy infekcjach zatok?
• Xylometazolin – poznaj zastosowanie i możliwe działania niepożądane leku!
• Jakie są najczęstsze przyczyny bólu oczu i oczodołów?
• Ból zatok – skąd się bierze? Jak go pokonać?
• Ból zatok bez kataru – oto problemy, które mogą się objawiać w taki sposób
• Sposoby na ból zatok – z jakiego wsparcia możesz skorzystać w domowym zaciszu?
• Sudafed – zastosowanie, dawkowanie, przeciwwskazania i działania niepożądane
• Irigasin – działanie, sposób użycia, przeciwwskazania. Kiedy można stosować Irigasin?