Ospa wietrzna jest chorobą zakaźną, którą najlepiej poznali rodzice małych dzieci. Najczęściej atakuje najmłodszych, co nie oznacza, że nie chorują także dorośli. Jak wygląda ospa dzień po dniu i jak radzić sobie z uciążliwą wysypką? Sprawdź, czy jest się czego obawiać!
W skrócie:
- Ospa wietrzna jest powszechną chorobą wieku dziecięcego wywoływaną przez wirus Varicella-zoster.
- Przenoszona jest przez kontakt z owrzodzeniami lub przedmiotami skażonymi wirusem, a jej okres inkubacji wynosi 14-21 dni.
- Objawy obejmują gorączkę, bóle mięśni, wysypkę skórną w postaci czerwonych plam, które stają się grudkami i pęcherzami, a następnie zamieniają się w strupy.
- Powikłania są rzadkie, ale kobiety w ciąży muszą zachować szczególną ostrożność.
- Konieczna jest izolacja pacjenta z ospą wietrzną do czasu wyschnięcia zmian.
- Leki przeciwgorączkowe i produkty łagodzące swędzenie są powszechnymi metodami łagodzenia objawów.
Ospa znana jest także jako wiatrówka i stanowi jedną z częstszych chorób wieku dziecięcego. Za jej rozwój odpowiada wirus Varicella-zoster (VZV), czyli wirus ospy wietrznej i półpaśca. Do zarażenia dochodzi drogą kropelkową. W przebiegu ospy obserwuje się u chorego pojawienie wysypki pęcherzykowej, gorączki, osłabienia i gorszego samopoczucia.
Chory może zarażać dwa dni przed wystąpieniem wykwitów skórnych aż do momentu odpadnięcia strupów. Leczenie ma charakter objawowy, a sama ospa ma najczęściej łagodny przebieg. Choć komplikacje są rzadkie, wirusówka nie powinna być bagatelizowana. Jak przebiega ospa dzień po dniu, jak dbać o chorego? Przeczytaj!
Ospa u dzieci i dorosłych – co to za choroba?
Ospa wietrzna to choroba wirusowa, która przenosi się drogą kropelkową. Nie bez przyczyny schorzenie to uzyskało przydomek „wietrzna” – wirus niesiony powietrzem może bez trudu przemieścić się na odległość kilkudziesięciu metrów. Do zakażenia dochodzi w drodze kontaktu z chorą osobą, ale także przedmiotami, z którymi chory miał styczność (zabawki, ręczniki, ubrania itp.). Okres wylęgania ospy to około 2–3 tygodnie, co oznacza, że pierwsze objawy pojawią się po 14–21 dniach od kontaktu z wirusem.
Choć ospa to typowa choroba wieku dziecięcego, na zarażenie narażona jest także młodzież i osoby dorosłe. U starszych pacjentów wirusówka może mieć cięższy przebieg. Mimo że na ospę choruje się tylko raz, patogen pozostaje w organizmie w postaci utajonej i w sprzyjających warunkach (obniżona odporność) uaktywnia się, wywołując półpasiec.
Wiek, w którym obserwuje się najwięcej zachorowań na wiatrówkę to 5–9 lat. Inną odmianą wirusówki jest małpia ospa, choroba odzwierzęca, która u ludzi występuje rzadziej. Wywołuje ją wirus z rodzaju Orthopoxvirus. Do niedawna chorobę stwierdzano jedynie w krajach afrykańskich.
Gorączka i krosty, czyli objawy ospy
Pierwsze objawy ospy mogą być mylące, ponieważ przypominają zwykłe przeziębienie. Może pojawić się gorączka i gorsze samopoczucie, bóle mięśni i głowy. Charakterystycznym, niebudzącym wątpliwości znakiem ospy jest wysypka. Pojawiają się nieregularne wykwity, rozsiane po całym ciele, mające postać czerwonych plamek. Mogą zająć fragmenty tułowia, twarz, a także pojawić się na owłosionej skórze głowy.
Dość szybko ich charakter ulega zmianie, z małych plamek przechodzą w grudki, a następnie pęcherze wypełnione płynem. Kolejne fazy rozwoju zmian skórnych następują po sobie w ciągu kilkunastu godzin.
Po pewnym czasie w miejscu pęcherzy pojawiają się strupki. Choć zmiany skórne swędzą, nie można dopuścić do ich rozdrapania. Skutkiem może być nadkażenie, a także tworzenie się nieładnych blizn. Krosty mogą pojawić się także na błonach śluzowych:
- w jamie ustnej i krtani;
- spojówkach;
- narządach płciowych i okolicach cewki moczowej;
- jelitach.
Jak przebiega ospa wietrzna?
Ospa wietrzna to choroba zakaźna, która najczęściej przebiega łagodnie i atakuje dzieci w wieku przedszkolnym. U wielu maluchów pojawia się niewysoka temperatura i zmiany skórne o różnym nasileniu. Choroba trwa około dwóch tygodni. Ważne, że w tym czasie chory powinien być izolowany.
Zdarzają się także przypadki, którym towarzyszy wysoka gorączka i bardzo intensywne i rozległe zmiany skórne. Warto pamiętać, że przechorowanie ospy daje trwałą odporność. Jeśli jednak nie przeszedłeś ospy w dzieciństwie, możesz zarazić się nią od chorego dziecka lub osoby cierpiącej na półpasiec. Ospa u dorosłych często wiąże się z bardziej ostrym przebiegiem, a także większą częstotliwością pojawiania się komplikacji. Dobrze, jeśli chory na ospę pozostaje pod stałą kontrolą lekarza.
Możliwe powikłania po ospie
Choć powikłania po ospie zdarzają się rzadko, należy mieć je na uwadze i nie bagatelizować choroby. Jak w przypadku każdej choroby, tak i przy wiatrówce, organizm może inaczej radzić sobie z pokonaniem przeciwnika. Możliwe powikłania to:
- zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, mózgu oraz móżdżku;
- zapalenie płuc;
- zapalenie ucha;
- zapalenie wątroby, nerek;
- zapalenie stawów;
- nadkażenia bakteryjne skóry;
- małopłytkowość;
- zapalenie mięśnia sercowego.
Ospa jest szczególnie niebezpieczna dla kobiet w ciąży, ponieważ może prowadzić do poronienia lub rozwoju wad wrodzonych u dziecka. Specjaliści wymieniają kilka możliwych skutków przebycia ospy w I lub II trymestrze ciąży:
- niedorozwój kończyn;
- zanik kory mózgowej;
- wady wzroku.
Ospa dzień po dniu – leczenie ospy
Ospa jest bardzo zaraźliwa i szybko się rozprzestrzenia, zwłaszcza w dużych skupiskach, jak np. przedszkola czy szkoły. Najważniejszym działaniem, jakie należy podjąć, podejrzewając wystąpienie wiatrówki, jest odizolowanie chorego aż do czasu przyschnięcia wszystkich zmian. Wątpliwości dotyczące objawów warto skonsultować z lekarzem, ponieważ wysypka towarzyszy wielu chorobom zakaźnym. Zazwyczaj wystarczy wywiad oraz zbadanie zmian skórnych, by postawić właściwą diagnozę. Rzadziej niezbędne są dodatkowe badania jak np. wyizolowanie płynu z pęcherzyków.
Najczęściej chory może leczyć się w warunkach domowych, stosując metody łagodzące objawy. Ciężkie przypadki ospy lub wystąpienie powikłań mogą wymagać hospitalizacji. Jak postępować, gdy w domu pojawiła się ospa?
- zapewnić choremu spokój;
- w razie potrzeby podawać leki przeciwgorączkowe – co ważne powinien to być paracetamol nie ibuprofen;
- podawać dużo płynów;
- stosować preparaty łagodzące swędzenie;
- nie dopuszczać do rozdrapywania zmian;
- pamiętać o codziennych kąpielach i zmianie ubrania;
- stosować leki i preparaty zalecone przez lekarza – w przypadku osób z obniżoną odpornością lub przy cięższym przebiegu choroby podaje się acyklowir.
Wysyp krostek – jak wygląda łagodzenie objawów ospy wietrznej?
Najbardziej męczącym objawem ospy jest pojawienie się swędzących zmian na skórze. Świąd bywa naprawdę dokuczliwy, a chory automatycznie zaczyna się drapać. Szczególnie trudna do przejścia jest ospa u dzieci, które czasem nie sposób powstrzymać przed dotykaniem krostek. Aby ulżyć małemu pacjentowi, należy stosować przeciwświądowe preparaty przepisane przez pediatrę. Dziecko trzeba codziennie kąpać, zmieniać ręcznik, pościel i ubranie. Przykre swędzenie można zminimalizować, podając wapno.
Ciekawostka
Niekiedy specjaliści zalecają stosowanie środków na bazie tlenku cynku, który ma właściwości łagodzące, a przy okazji pomaga zasuszyć zmiany. Podczas choroby należy często myć ręce, unikać dotykania miejsc z krostami. Dzieciom trzeba krótko obciąć paznokcie – na noc warto zakładać maluchom rękawiczki. Do mycia zaleca się stosowanie łagodnych dermokosmetyków o naturalnym składzie. Można również odkażać zmienione chorobowo miejsca nadmanganianem potasu.
Ospa u dzieci. Metody leczenia ospy wietrznej u dzieci
Jak już wspomniano, leczenie ospy polega na łagodzeniu objawów, nawadnianiu organizmu, właściwej pielęgnacji skóry. Jeśli pojawią się jakiekolwiek wątpliwości co do opieki nad chorym, warto skonsultować się z lekarzem. Ospa dzień po dniu zmienia swoje oblicze, a poprawa powinna następować szybko.
Wielu specjalistów odradza stosowanie gencjany czy pudrów na skórę dziecka, zalecając delikatne żele i pianki przeciwświądowe. Pomocne mogą okazać się okłady z rumianku, czy opisywany już nadmanganian potasu. Skórę należy traktować delikatnie, do mycia nie stosować gąbek, nie pocierać ciała szorstkim ręcznikiem. Ospa u dzieci wymaga cierpliwości i wyjątkowej troski.
Czy można się ustrzec przed zachorowaniem?
Jedną z metod profilaktyki jest szczepienie na ospę. Kobiety planujące ciążę, które nie przeszły w dzieciństwie wiatrówki, powinny rozważyć taką możliwość. Ponieważ ospa jest chorobą wysoce zaraźliwą, w przypadku zachorowania jednego dziecka w przedszkolu istnieje spora szansa, że wkrótce chorych maluchów będzie znacznie więcej.
Oczywiście kluczowej jest zachowanie higieny, częste mycie rąk, a w przypadku zdiagnozowania choroby u członka rodziny, niekorzystanie z tych samych przedmiotów np. ręczników itp. Aby uchronić innych przed chorobą, konieczne jest odizolowanie chorego.
Zastanawiasz się, jak wygląda ospa dzień po dniu? To choroba, która bywa uciążliwa, jednak w większości przypadków przebiega łagodnie i nie wymaga stosowania specjalistycznego leczenia. Nie oznacza to jednak, że należy ją ignorować – jak wiele schorzeń może prowadzić do poważnych powikłań. Jako taka wymaga obserwacji oraz zapewnienia choremu odpowiednich warunków do odpoczynku i powrotu do zdrowia.
Często zadawane pytania
Ile dni pojawiają się krosty przy ospie?
Krosty przy ospie pojawiają się zazwyczaj w ciągu 10-21 dni po ekspozycji na wirus.
Jak wygląda ospa na początku?
Ospa na początku objawia się ogólnym złym samopoczuciem, gorączką, bólami mięśni, a niekiedy bólem gardła i utratą apetytu. W ciągu kilku dni pojawiają się charakterystyczne krosty na skórze, które przechodzą przez różne etapy, począwszy od czerwonych plam, przez pęcherzyki wypełnione płynem, po strupy.
Jak odróżnić ospę od odry?
Ospa i odra mają różne objawy. Ospa charakteryzuje się krostami na skórze, które pojawiają się we wszystkich etapach jednocześnie (plamy, pęcherzyki, strupy). Odra charakteryzuje się wysypką, która zaczyna się na twarzy i szyi, a następnie rozprzestrzenia się na resztę ciała. Ponadto, odra zwykle zaczyna się od objawów górnych dróg oddechowych, takich jak kaszel, katar, zapalenie spojówek i wysoka gorączka.
Co może być podobne do ospy?
Choroby, które mogą wyglądać podobnie do ospy, to np. półpasiec, różyczka, alergiczne reakcje skórne, czy odra. W każdym przypadku, jeżeli występują objawy sugerujące chorobę zakaźną, należy skonsultować się z lekarzem.
Zobacz też:
- Ospa u dziecka a wychodzenie na dwór – kiedy można wyjść z domu?
- Ospa wietrzna u kobiet w ciąży. Jakie ryzyko niesie ze sobą ospa w ciąży dla ciężarnych oraz płodu?
- Ospa – początki, objawy, leczenie i profilaktyka. Jak rozpoznać ospę wietrzną?
- Ospa: jak długo w domu należy zatrzymać dziecko? Sprawdź!
- Ospa u dorosłych – objawy zachorowania, leczenie, powikłania. Czym jest ospa wietrzna, a czym półpasiec?
- Ospa u niemowlaka – objawy, szczepienia, leczenie, profilaktyka. Małpia ospa, ospa prawdziwa i wietrzna – czy są groźne?
- Ospa u dzieci. Przyczyny i przebieg choroby, objawy i leczenie ospy wietrznej u dzieci. Powikłania i profilaktyka
- Szczepienie na ospę – jaką ma skuteczność? Czy szczepienie na ospę prawdziwą jest skuteczne przeciwko małpiej ospie?
