Obrzęk płuc to bardzo niebezpieczny stan, w czasie którego dochodzi do niewydolności oddychania. Potrzebna jest szybka interwencja i wdrożenie leczenia. Sprawdź, jakie objawy świadczą o obrzęku i co powoduje ten stan.
Obrzęk płuc bezpośrednio zagraża życiu i zdrowiu. Może mieć poważne konsekwencje, dlatego niezwykle ważna jest pierwsza pomoc i jak najszybsze wdrożenie specjalistycznego leczenia. Dowiedz się, co można zrobić, gdy dojdzie do obrzęku płuc.
Obrzęk płuc – czym jest i jak powstaje?
Do obrzęku płuc dochodzi w wyniku niewydolności lewej komory serca. Krew nie przepływa swobodnie przez naczynia krwionośne, dochodzi do zastoju, a tym samym przenikania płynu do płuc. Lewa komora serca nie nadąża z przepompowaniem natlenowanej krwi z płuc i przekazaniem jej dalej do tkanek. Dochodzi do zaburzenia wymiany gazowej, gdyż zamiast tlenu w pęcherzykach płucnych zbiera się krew. Zgromadzony w ten sposób płyn (krew) przedostaje się do światła pęcherzyków i prowadzi do obrzęku i niewydolności oddechowej.
Obrzęk płuc zagraża życiu, potrzebna jest natychmiastowa pomoc i interwencja lekarska. Leki mające na celu zmniejszenie obrzęku i zahamowanie dalszego zastoju mogą być podane jedynie dożylnie.
Obrzęk płuc – kardiogenny i niekardiogenny
Wyróżnia się dwa rodzaje obrzęków płuc: obrzęk kardiogenny oraz niekardiogenny. Pierwszy spowodowany jest nagłą niewydolnością mięśnia sercowego, a więc w czasie zawału lub nagłego wzrostu ciśnienia tętniczego. Obrzęk niekardiogenny nazywany inaczej ARDS (acute respiratory distesssyndrome), czyli zespołem nagłej niewydolności oddechowej jest wynikiem złej przepuszczalności naczyń płucnych. Może być spowodowany urazem w obrębie klatki piersiowej, zachłyśnięciem lub chorobą wysokościową.
Zażycie niektórych narkotyków, m. in. heroiny również może wywołać wstrząs, którego skutkiem jest nagły obrzęk płuc. Rodzaj obrzęku i ustalenie jego przyczyny możliwe jest dopiero po przeprowadzeniu szczegółowych badań.
Obrzęk płuc – objawy
Objawy gromadzenia się płynu w płucach są bardzo charakterystyczne. Pogorszenie stanu jest nagłe i gwałtowne. O obrzęku płuc świadczą takie objawy, jak:
- nagła, silna duszność;
- sinica ust;
- zdenerwowanie;
- zimne poty;
- bladość twarzy;
- kaszel z odksztuszaniem pienistej wydzieliny podbarwionej krwią;
- przyspieszony oddech;
- kołatanie serca.
Fazy obrzęku płuc
Obrzęk płuc można podzielić na dwie konkretne fazy:
- faza I (śródmiąższowy obrzęk płuc) – w tej fazie płyn przemieszcza się z naczyń włosowatych do tkanki śródmiąższowej;
- faza II (pęcherzykowy obrzęk płuc) – następuje przesiąknięcie płynu do pęcherzyków płucnych, na tym etapie dochodzi do spienienia płynu w wyniku oddychania i zaburzenia prawidłowej wymiany gazowej.
Jak dochodzi do obrzęku płuc?
Niewydolność oddechowa, której przyczyną jest obrzęk płuc, może być wynikiem przebytych chorób. Zazwyczaj są to choroby związane z układem sercowo-naczyniowym, np. choroba wieńcowa, zaburzenia rytmu serca, wady związane z zastawkami serca oraz przewlekła niewydolność serca w przebiegu infekcji (sepsy). Rzadko powodem są czynniki zewnętrzne, choć również w ich wyniku może dojść do gromadzenia płynu w płucach. Przyczyną tego stanu mogą być urazy klatki piersiowej, zapalenie płuc, udar mózgu, zachłyśnięcia, zapalenie trzustki. Niezależnie od przyczyny liczy się szybka pomoc osobie chorej.
Obrzęk płuc – leczenie
Pacjent, u którego stwierdzono obrzęk płuc wymaga szybkiej interwencji lekarskiej. Leczenie polega na podaniu tlenu, oraz dożylnym zaaplikowaniu leków moczopędnych. Jako lek pierwszego rzutu stosuje się furosemid. Jego podanie ma na celu pozbycie się nadmiaru wody z organizmu. Ważne jest również ustabilizowanie ciśnienia tętniczego, które w zależności od przyczyny obrzęku płucnego może być zbyt wysokie lub zbyt niskie. W przypadku wysokiego ciśnienia podaje się leki rozszerzające naczynia krwionośne np. nitroglicerynę. Jeśli zbyt niskie, leki mające na celu podwyższenie.
W niektórych przypadkach konieczna jest intubacja polegająca na umieszczeniu w drogach oddechowych specjalnej rurki, dzięki której pacjent może swobodnie oddychać. Pacjent może być czasowo podłączony do respiratora, aż wszystkie funkcje życiowe zostaną unormowane. Zazwyczaj po szybkim wdrożeniu odpowiedniego leczenia, stan pacjenta dość szybko się poprawia. Istotne jest ustalenie przyczyny, która wywołała obrzęk płuc, oraz leczenie schorzeń, które mogą ponownie doprowadzić do sytuacji zagrażającej życiu pacjenta.
Diagnostyka – jak ustalić obrzęk płuc?
Rozpoznanie stanu chorego polega na wywiadzie, oraz obserwacji poszczególnych objawów, które jednoznacznie mogą świadczyć o obrzęku płuc. W wielu przypadkach oddech chorego jest głośny, a przy osłuchaniu stetoskopem można stwierdzić zaleganie płynu. Dalsza diagnostyka musi być przeprowadzona w warunkach szpitalnych. Od pacjenta pobierana jest krew do badań, a następnie pacjent kierowany jest na prześwietlenie klatki piersiowej, badanie EKG oraz echo serca. W momencie ustalenia przyczyny niewydolności oddechowej lekarz może zlecić wykonanie kolejnych badań.
Dalsze postępowanie i opieka lekarska
Pacjent, który przeszedł obrzęk płuc, powinien być pod stałą opieką swojego lekarza rodzinnego. Ustalenie przyczyny obrzęku płuc jest kluczowe, by ponownie nie doszło do sytuacji zagrażającej życiu. Wskazana jest również wizyta u kardiologa, który pomoże dobrać odpowiednie leczenie w zależności od schorzenia, które przyczyniło się do wystąpienia obrzęku. Ważny jest higieniczny tryb życia oraz w miarę możliwości unikanie wszelkich infekcji. Osobom, u których doszło do obrzęku płuc, zaleca się coroczne szczepienia przeciwko grypie, które mają na celu zwiększenie odporności na wirusa grypy.
Obrzęk płuc – pierwsza pomoc
Natychmiastowe udzielenie pomocy choremu wielokrotnie zwiększa jego szanse na przeżycie. Obrzęk płuc jest stanem bezpośredniego zagrożenia życia spowodowanego nagłym zgromadzeniem się wody w pęcherzykach płucnych. Chory potrzebuje fachowej opieki medycznej, jednak w oczekiwaniu na pomoc należy podjąć następujące kroki:
- posadź chorego, pilnując, by kończyny skierowane były do dołu, w ten sposób spowolnisz powrót krwi do serca, a tym samym wysięk w płucach będzie mniejszy;
- sprawdź czy drogi oddechowe są drożne, a chory może swobodnie oddychać;
- zapewnij dostęp do świeżego powietrza, można usadzić chorego przy otwartym oknie lub wyprowadzić go na zewnątrz;
- wezwij służby medyczne, zadzwoń pod nr 112 lub 999;
- na bieżąco monitoruj u chorego funkcje życiowe;
- w razie konieczności przeprowadź resuscytację krążeniowo-oddechową.
Czy możliwe jest całkowite wyleczenie?
Obrzęk płuc zagraża bezpośrednio życiu chorego. Śmiertelność wynikająca z niewydolności oddechowej będącej skutkiem obrzęku wynosi aż 50%. Czy możliwe jest zatem całkowite wyleczenie tego stanu? Liczy się czas i to jak szybko udało się udzielić fachowej pomocy. Zazwyczaj stan chorego polepsza się po dożylnym podaniu leków dotleniających i moczopędnych, jednak w wielu przypadkach dopiero podłączenie respiratora pomaga w opanowaniu sytuacji. Chory po zakończeniu leczenia szpitalnego musi znajdować się stałą opieką lekarzy specjalistów.
Obrzęk płuc wymaga szybkiej interwencji lekarskiej i wdrożenia leczenia mającego na celu przywrócenie prawidłowej wymiany gazowej w płucach. Tylko dożylne podanie leków może przynieść oczekiwane skutki. W wielu przypadkach konieczna jest interwencja chirurgiczna oraz intubacja pacjenta. Po wyjściu ze szpitala dużą rolę odgrywa regularna kontrola u specjalisty, a także regularne przyjmowanie zaleconych leków. W ten sposób można zapobiec ponownemu wystąpieniu obrzęku.
Zobacz też:
- Niewydolność oddechowa – jak rozpoznać niewydolność ostrą i przewlekłą? Objawy i leczenie niedotlenienia
- Przełom tarczycowy (przełom tyreotoksyczny) – pierwsza pomoc, przyczyny, objawy i leczenie
- Wstrząs septyczny i sepsa – objawy i leczenie. Sprawdź, czym jest posocznica oraz jak leczyć sepsę i wstrząs septyczny!
- Wstrząs kardiogenny – jak go rozpoznać i leczyć?
- Kiedy pogotowie zabiera do szpitala? To warto wiedzieć o wzywaniu pomocy
- Niewydolność serca – czym jest, jakie daje objawy i jak wygląda leczenie?
- Tamponada serca. Rozpoznanie, objawy i leczenie
- Zatorowość płucna – diagnostyka, leczenie i rokowania w zatorowości płucnej. Co warto wiedzieć o zatorze płucnym?
