Ból odbytu – przyczyny i sposoby leczenia

Ból odbytu jest dość wstydliwą dolegliwością, lecz zdarza się często i w znacznym stopniu utrudnia normalne funkcjonowanie. Najczęściej odczuwany jest podczas oddawania stolca – ale nie tylko. W niektórych sytuacjach może towarzyszyć choremu przez cały dzień. Co takiego sprawia, że się pojawia? Jak mu przeciwdziałać i cieszyć się pełnią zdrowia i komfortu?

Ból i pieczenie w odbycie – co może być przyczyną?

Ból odbytu może być powiązany z wieloma czynnikami. Czasem towarzyszą mu:

• krwawienie z odbytu;
• swędzenie;
• obrzęk;
• obecność wydzieliny;
• zaparcia lub biegunka. 

Ból może promieniować do brzucha lub kręgosłupa. 

Do najczęstszych przyczyn bólu i pieczenia w odbycie należą:

• hemoroidy, czyli guzki krwawnicze – gdy działają nieprawidłowo, powodują swędzenie, krwawienie i ból;
• rak odbytu – rozpoznasz go przez:
  • krwawienie z odbytu;
  • ból przy oddawaniu stolca;
  • nietrzymanie gazów;
  • uczucie obecności ciała obcego w odbycie;
  • powiększenie pachwinowych węzłów chłonnych;
• szczelina odbytu – kłucie w odbycie jest ostre i przypomina wydalanie odłamków szkła;
• napadowy ból odbytu – jest on nagły i silny, pojawia się bez żadnych innych objawów i przyczyn;
• ropień odbytu – objawia się bólem odbytnicy i jej obrzękiem. Często towarzyszy mu gorączka, osłabienie organizmu i zaczerwienienie skóry w okolicach odbytu;
• zapalenie odbytnicy – w tym przypadku możesz często odczuwać parcie, swędzenie i silny ból odbytu. Zdarza się też ropny, krwisty lub śluzowaty wyciek;
• choroba zapalna jelit – jest to choroba przewlekła, która powoduje obrzęk, zaczerwienienie i ból odbytu. Powstaje jako reakcja na uraz, infekcję lub podrażnienie jelit. Nie da się jej wyleczyć, choć istnieją skuteczne sposoby na łagodzenie jej objawów;
• zakrzepica żył odbytowych – ból w tym przypadku jest nagły i silny. Oprócz tego, zauważysz też siny lub fioletowy guzek przy zwieraczu zewnętrznym;
• zespół dźwigaczy odbytu – charakterystyczne dla tej dolegliwości jest uczucie rozpierania odbytu oraz promieniowanie bólu do krzyża i kości guzicznej.

Poniżej omówione zostały niektóre często spotykane przypadki. Być może tobie przytrafił się jeden z nich i będziesz w stanie lepiej zidentyfikować przyczynę. Pamiętaj jednak, że w celu precyzyjnej diagnozy i skutecznego wyleczenia dolegliwości należy udać się do lekarza.

Ból odbytu w nocy

Ból odbytu zdaje się nie być związany z jakąkolwiek sytuacją? Może to oznaczać napadowy ból odbytu. Choroba ta charakteryzuje się epizodami nagłego bólu. Mogą one trwać kilka sekund lub nawet do kilku minut. Ból odbytu w nocy nie jest w tym przypadku niczym niespotykanym. Napady pojawiają się nieregularnie, w różnych odstępach czasowych – od kilku godzin do kilku miesięcy. Ulgę podczas ataku może przynosić zgięcie nóg w biodrach.

Ból odbytu w nocy, spowodowany takimi napadami, raczej nie wiąże się z żadnymi dolegliwościami jelitowymi. Czasem mogą pojawiać się przy nim zaparcia. Schorzenie to częściej spotyka mężczyzn niż kobiety – raczej w wieku młodzieńczym i wczesnych latach dorosłości. Jego dokładne przyczyny pozostają nieznane, choć objawy mogą być zwiększane przez stres. W tym przypadku leczenie opiera się raczej na łagodzeniu objawów.

Pieczenie odbytu po oddaniu stolca

Czasem pieczenie odbytu po oddaniu stolca jest spowodowane spożytym jedzeniem. W takiej sytuacji nie ma powodów do obaw. Pieczenie odbytu może doskwierać ci chociażby po zjedzeniu wyjątkowo ostrych przypraw. Jeśli jest to sytuacja jednorazowa z wyraźną przyczyną w diecie – minie naturalnie.

Pieczenie odbytu po oddaniu stolca nie jest objawem przypisanym do żadnej konkretnej choroby. Dolegliwości bólowe przeważnie nasilają się właśnie wtedy, gdy odbyt zostaje dodatkowo podrażniony. Częstymi przyczynami bólu są też szczelina lub rana kanału odbytu.

Ból odbytu a choroby weneryczne

Sytuacja jest poważniejsza, jeżeli problem nie ma jasnego źródła. Ból i pieczenie w odbycie mogą oznaczać choroby weneryczne. Powszechne jest m.in. rzeżączkowe zapalenie odbytu. Spotyka osoby uprawiające seks analny. W niektórych przypadkach przebiega bezobjawowo. W innych powoduje silne pieczenie, świąd, powstawanie śluzowej wydzieliny oraz zaburzenia wypróżniania się.

Ból odbytu przy siedzeniu

Jeżeli ból w okolicach odbytu ma charakter stały i nieprzemijający, jego powodem mogą być:

• ropień;
• zakażenie;
• hemoroidy;
• guz;
• zespół dźwigaczy odbytu;
• skurcze mięśniowe.

Wszystkie powyższe dolegliwości powodują duży dyskomfort podczas chodzenia i często całkowicie uniemożliwiają siedzenie. Ból odbytu przy siedzeniu wzmagany jest takimi czynnikami, jak:

• siedzący tryb życia;
• częsta jazda samochodem;
• niektóre urazy miednicy;
• przebyte operacje;
• poród.

Ból nad odbytem

Doskwiera ci ból w okolicach odbytu, który nie jest zlokalizowany w samej odbytnicy? Częstą przypadłością jest tzw. kokcygodynia. Jest to zespół bólowy okolicy kości ogonowej. Schorzenie najczęściej dotyka kobiety w średnim wieku. Często jest wynikiem urazów poporodowych, depresji lub siedzącego trybu życia. 

Ból nad odbytem można leczyć:

• fizykoterapią;
• czopkami przeciwbólowymi;
• blokadami kości krzyżowej i ogonowej;
• operacją. 

Jeżeli schorzenie ma podłoże psychosomatyczne, mogą pomóc środki antydepresyjne.

Ból odbytu po porodzie i w ciąży

Ciąża i poród przeważnie wiążą się z jakimiś dolegliwościami odbytu. Dotyczą one aż jednej trzeciej kobiet. W trzecim trymestrze ciąży często pojawiają się hemoroidy i szczelina odbytu. Powszechnymi dolegliwościami są wówczas: 

• pieczenie odbytu;
• swędzenie;
• dyskomfort podczas siedzenia i chodzenia. 

Kobiety w ciąży często skarżą się też na zaparcia. Przeważnie jednak ustępują one po porodzie.

Nie oznacza to jednak, że ból odbytu po porodzie całkowicie znika. Hemoroidy i szczelina odbytu wymagają specjalistycznego leczenia. 

Ból odbytu – jak leczyć?

Przed rozpoczęciem leczenia należy dokładnie ustalić przyczynę problemu. Dopiero po tym można przystąpić do likwidacji problemu. Metody leczenia prawie zawsze zależą od konkretnych przyczyn odczuwania dolegliwości. 

Jak diagnozowane są ból i pieczenie odbytu? Zwykle poprzez:

• wywiad z pacjentem – w szczególności ustalenie okoliczności pojawiania się bólu, jego intensywności i objawów towarzyszących;
• badanie per rectum, czyli przez odbytnicę;
• rektoskopia i anoskopia;
• kolonoskopia – umożliwia zbadanie jelita grubego;
• sigmoidoskopia;
• wlew odbytniczy i zdjęcia rentgenowskie.

Jak leczyć ból odbytu, gdy jego przyczyna jest już znana? To zależy do lekarza. Przeważnie terapia skupia się na wyeliminowaniu przyczyny dolegliwości. Przy hemoroidach najczęściej stosuje się specjalne czopki i maści. Ból odbytnicy spowodowany ropniem leczy się przez podanie antybiotyków, a czasem także nacięcie i drenaż. Lekarz może też zalecić ci środki zmiękczające stolec i zmniejszające napięcie zwieraczy. Nowotwory i poważne schorzenia mogą wymagać leczenia operacyjnego lub chemioterapii.
Ból odbytu jest dość wstydliwym objawem. Nie warto jednak z tego powodu odkładać wizyty w gabinecie lekarskim. Jego przyczyny bywają bardzo poważne i często wymagają natychmiastowej reakcji oraz specjalistycznego leczenia. Jeśli doskwierają ci ciągły lub napadowy ból i pieczenie odbytu – skontaktuj się ze swoim lekarzem. Przedstawi ci on najlepsze metody leczenia w twoim przypadku.

---

Zobacz też:

• Krew w kale – niepokojący objaw, którego nie wolno bagatelizować!
• Proktologia – czym się zajmuje i kiedy należy udać się na wizytę do proktologa?
• Skąd się bierze ból w nadbrzuszu? Poznaj przyczyny dyskomfortu w nadbrzuszu i sposoby leczenia
• Ból brzucha po jedzeniu – dowiedz się, dlaczego się pojawia i jak mu zapobiegać
• Ból podbrzusza po owulacji a ból owulacyjny. Jakie są różnice i przyczyny?
• Ból jąder – dotkliwy i uciążliwy męski problem
• Złamanie kości ogonowej. Ile zwolnienia przysługuje po takim urazie?
• Ból głowy na czubku – poznaj przyczyny!