Zaburzenia psychiczne nie mają jednego źródła. Mogą być powodem wielu niezależnych od siebie czynników. Dowiedz się, jakie są najczęstsze zaburzenia natury psychicznej.
Zaburzenia psychiczne posiadają szerokie spektrum przyczyn i towarzyszących im objawów. Dla osoby, której dotyczą, są źródłem wielkiego, wewnętrznego cierpienia i braku chęci do życia. Wiele przypadków zaburzeń podlega leczeniu, a chorzy mogą powrócić do normalnego życia w społeczeństwie. Poznaj najczęściej występujące rodzaje chorób psychicznych i metody ich leczenia.
Zaburzenia psychiczne – definicja pojęcia
Zaburzenia psychiczne to szeroko pojęte wzorce myślowe, czuciowe i poznawcze, które prowadzą do upośledzenia postrzegania rzeczywistości. Osoba doświadczająca tego typu zaburzeń czuje się niezrozumiała, cierpi i ma problem z nawiązaniem relacji społecznych. Stan może ulegać czasowej poprawie, z tendencją do nagłych nawrotów i pogorszenia stanu psychicznego. Najczęściej występujące rodzaje chorób psychicznych zostały sklasyfikowane w Międzynarodowej klasyfikacji chorób i problemów zdrowotnych ICD-11.
Objawy zaburzeń psychicznych
Granica między chorobą psychiczną a zaburzeniami jest płynna i nieustannie ulega modyfikacjom. Są jednak objawy, które w dużym stopniu mogą wskazywać na zaawansowane zaburzenia natury psychicznej. Najczęściej niepokojące symptomy to:
- zmiany uczuciowe – chory doświadcza skrajnych stanów emocjonalnych, może wybuchać nagłym gniewem lub śmiechem, mogą pojawić się stany lękowe, nadmierne pobudzenie lub przeciwnie – ospałość i brak chęci do życia;
- urojenia – chory nie przyjmuje żadnych racjonalnych argumentów, ma problem z odczytywaniem sygnałów, może uważać się za osobę niezniszczalną, wyjątkową, o wielkiej misji do wykonania, obraz rzeczywistości jest mocno zafałszowany;
- omamy wzrokowe i słuchowe – chory może widzieć rzeczy nieistniejące, słyszeć głosy lub doświadczać uczucia bycia śledzonym;
- zaburzenia myślenia – w wypowiedziach chorego panuje chaos i brak spójności, osoba taka ma problem z dokończeniem wątku rozmowy, urywa zdania, przeskakuje z jednego tematu w drugi.
Rodzaje zaburzeń psychicznych
Choroby i zaburzenia psychiczne charakteryzują się różnymi objawami i stopniem ich nasilenia. Niektóre z nich są na tyle specyficzne, że mogą wskazywać na konkretny rodzaj choroby. Najbardziej charakterystyczne i najczęściej spotykane to:
- zaburzenia nastroju (afektywne);
- zaburzenia urojeniowe (schizofrenia);
- zaburzenia otępienne;
- zaburzenia nerwicowe;
- zaburzenia snu;
- zaburzenia odżywiania;
- zaburzenia osobowości;
- zaburzenia wynikające z przyjmowania substancji psychoaktywnych;
- zaburzenia psychoseksualne;
- zaburzenia psychiczne u dzieci.
Zaburzenia afektywne (nastroju)
Zaburzenia afektywne, z ang. affective disorder, to nazwa wspólna dla różnego rodzaju zaburzeń psychicznych związanych ze zmianami nastroju. Do tego rodzaju zaburzeń psychicznych zaliczamy:
- depresję;
- chorobę afektywną jednobiegunową (ChAJ);
- chorobę afektywną dwubiegunową (ChAD);
- dystymię;
- cyklotymię.
W przebiegu tych zaburzeń mogą występować stany obniżonego lub podwyższonego nastroju. Depresyjny nastrój może utrzymywać się przez długi okres czasu.
Zaburzenia urojeniowe
Zaburzenia urojeniowe dotyczą złudnego myślenia pacjenta oraz przekonania o jego niepodważalnej racji. W tym przypadku chory nie uznaje żadnych racjonalnych argumentów. Urojenia i omamy mogą pojawiać się w przebiegu takich chorób, jak schizofrenia, zespół Cotarda czy paranoi indukowanej.
Zaburzenia otępienne
Ten rodzaj zaburzeń dotyczy w większości osób starszych. Chory może doświadczać zaników pamięci, problemów z koncentracją, które uniemożliwiają samodzielne funkcjonowanie. Otępienie może dotyczyć podstawowych czynności. Najczęstszym przykładem tego rodzaju zaburzeń jest choroba Alzheimera.
Zaburzenia nerwicowe
Objawy choroby to przede wszystkim doświadczanie przez pacjenta stanów lękowych. Zaburzenia lękowe to różnego rodzaju fobie, zespoły lękowe z napadami paniki oraz zaburzenia obsesyjno-kompulsywne, dysocjacyjne i konwersyjne. Stany lękowe mogą być też odpowiedzią na przewlekły stres, którego doświadcza pacjent. W przebiegu zaburzeń konwersyjnych często występują objawy somatyczne, a także hipochondryczne.
Zaburzenia snu
Zaburzenia jakości snu dotyczą przede wszystkim bezsenności, nadmiernej senności, występowania lęków nocnych czy koszmarów sennych. Związane są przede wszystkim ze złą jakością snu i niewystarczającą ilością odpoczynku nocnego.
Zaburzenia odżywiania
Te zaburzenia psychiczne najczęściej występują u nastolatków lub osób młodych. Oprócz schorzeń, takich jak bulimia i anoreksja, można wspomnieć także ortoreksję, czyli zaburzenie związane z nagłym i niepochamowanym objadaniem się.
Zaburzenia osobowości
W przebiegu tych zaburzeń dochodzi do utrwalenia wzorców myślowych i cech osobowości skrajnie wyróżniających się na tle społeczeństwa. Chory ma problem, by odnaleźć się w życiu zawodowym oraz rodzinnym. Przykładami zaburzeń osobowości może być osobowość typu borderline lub osobowość anankastyczna.
Zaburzenia będące wynikiem przyjmowania substancji psychoaktywnych
Bezpośrednią przyczyną tych zaburzeń jest przyjmowanie substancji silnie uzależniających, takich jak narkotyki, alkohol czy niektóre leki. Mogą one prowadzić do różnego rodzaju zaburzeń natury psychicznej nie tylko w czasie przyjmowania, ale również na długo po odstawieniu tych substancji.
Zaburzenia psychoseksualne
Dysfunkcje seksualne dzielą się na dwie podstawowe grupy. W pierwszej znajdują się schorzenia o podłożu somatycznym, np. oziębłość seksualna lub przedwczesny wytrysk. Do drugiej grupy należą zaburzenia identyfikacji seksualnej, w tym m. in. ekshibicjonizm i pedofilia.
Zaburzenia psychiczne u dzieci
Dzieci, tak samo jak osoby dorosłe mogą doświadczać chorób natury psychicznej. Pośród najmłodszych pacjentów zdarzają się przypadki depresji czy schizofrenii. Są jednak zaburzenia psychiczne, które dotyczą całościowego rozwoju dziecka i mogą mieć formę wrodzoną. Należą do nich:
- ADHD;
- mutyzm;
- autyzm;
- zespół Aspergera;
- depresja anaklityczna.
Zaburzenia psychiczne – metody leczenia
Leczeniem wszelkich zaburzeń psychicznych zajmuje się psychiatria. Po przeprowadzonym szczegółowym wywiadzie z pacjentem może zlecić przyjmowanie leków psychoaktywnych (antydepresantów) lub w trudniejszych przypadkach zlecić pobyt w szpitalu psychiatrycznym. Dobre rezultaty w leczeniu zaburzeń daje psychoterapia zarówno indywidualna, jak i grupowa. Leczenie zaburzeń psychicznych we wczesnym stadium daje korzystne rokowania i nadzieję na powrót do normalnego życia.
Wiele rodzajów zaburzeń psychicznych jest ciężkich do zdiagnozowania. Chorzy często w obawie przed oceną ukrywają swoje problemy, co może prowadzić do zaostrzenia objawów i rozwoju choroby. Schorzenia psychiczne dotyczą różnych grup społecznych oraz kategorii wiekowych. Zarówno osoby dorosłe, jak i małe dzieci mogą cierpieć na zaburzenia natury psychicznej. W przypadku podejrzenia choroby psychicznej ważne jest wczesne rozpoznanie i wdrożenie leczenia psychiatrycznego. Konieczna może być psychoterapia oraz leczenie farmakologiczne.
Zobacz też:
- Złe odżywianie – do czego może doprowadzić niewłaściwa dieta?
- Kiedy karetka zabiera do szpitala psychiatrycznego? Najważniejsze informacje
- Lobotomia – kontrowersyjna metoda leczenia zaburzeń psychicznych
- W jakich chorobach medyczna marihuana ma swoje zastosowanie?
- Clonazepam jako lek na padaczkę i inne zaburzenia neurologiczne. Jaką substancję czynną posiada i jak go dawkować?
- Przełom w terapii: jak psychologia online zmienia oblicze wsparcia emocjonalnego?
- Syndrom chronicznego zmęczenia – gdy przerasta cię codzienność
- Syndrom Gardnera, czyli gdy rodzice żyją w konflikcie