AIDS jest chorobą rozwijającą się po zakażeniu wirusem HIV i oznacza niedobór odporności organizmu. Zakażenie może nastąpić w trakcie przetaczania krwi, przez stosunek płciowy, używanie nieodkażonych przyborów kosmetycznych. Poznaj objawy i sposoby leczenia!
W roku 1981 w Ameryce opublikowano pierwszy raport dotyczący nieznanej choroby. Przypadek dotyczył homoseksualistów z Los Angeles cierpiących z powodu zapalenia płuc, którego nie udało się wyleczyć. Po upływie ponad 40 lat AIDS nadal doprowadza do śmierci ludzi na całym świecie. Szacuje się, że do tej pory zmarło ponad 30 mln osób. Największą liczbę zachorowań odnotowano w latach 90. XX wieku. Choć wcześniej zakażenie wirusem HIV oznaczało wyrok śmierci, wraz z upływem lat udało się opracować strategię walki z chorobą. W 1985 zapowiedziano pojawienie się szczepionki chroniącej przed zachorowaniem. Jak dotąd nie udało się jej stworzyć. Przeczytaj, jak zapobiegać zakażeniu i jak postępować w przypadku zachorowania.
AIDS – czym jest, jak się rozwija?
AIDS (ang. Acquired Immune Deficiensy Syndrome), czyli zespół nabytego upośledzenia odporności, jest chorobą rozwijającą się na skutek zakażenia wirusem HIV. Infekcja wirusowa przebiega kilkuetapowo, a chory przez wiele lat może nie wiedzieć, że się zaraził. Objawy pierwotnej infekcji występują tuż po zakażeniu (1-8 tygodni), często są łagodne i mogą przypominać zwykłe przeziębienie. Ten etap nazywany jest ostrą chorobą retrowirusową i dotyczy 40-90% osób zarażonych. Czym się charakteryzuje? Najczęściej w przebiegu można zaobserwować podwyższoną temperaturę ciała, powiększone węzły chłonne, bóle głowy, stawów i mięśni, biegunki. U części chorych występuje owrzodzenie jamy ustnej lub narządów płciowych. W badaniu lekarze stwierdzają:
- powiększoną śledzionę i wątrobę;
- podwyższone OB, ALT, AST;
- zmniejszoną liczbę leukocytów i płytek krwi.
Objawy choroby retrowirusowej mogą utrzymywać się kilka tygodni. Ustępują samoistnie. Diagnoza postawiona w tym momencie umożliwia podjęcie leczenia AIDS.
Bezobjawowa faza HIV
Kolejnym etapem rozwoju choroby jest tzw. etap bezobjawowy, trwający nawet kilka lat. Pierwsze poważne symptomy pojawiają się w końcowej fazie etapu. Wielu chorych skarży się na chroniczne zmęczenie, obserwuje powiększenie węzłów chłonnych w co najmniej dwóch miejscach. Zaczynają się częstsze zachorowania na:
- infekcje górnych dróg oddechowych;
- zakażenia skóry;
- zakażenia przewodu pokarmowego;
- półpasiec.
To moment, gdy zwykle niegroźne infekcje bakteryjne, wirusowe czy grzybicze stają się znacznie większym problemem, a nawet zagrażają życiu chorego.
Zespół nabytego upośledzenia odporności – rozwój pełnoobjawowej choroby
W trakcie fazy bezobjawowej wirus prowadzi do spadku ilości limfocytów, co skutkuje upośledzeniem reakcji układu immunologicznego i przejściem w fazę objawową. Organizm nie jest w stanie się bronić, dlatego zaczyna być atakowany przez liczne choroby tzw. zakażenia oportunistyczne, czyli takie, które występują rzadko lub wcale u osób z prawidłowo funkcjonującym układem odpornościowym. AIDS diagnozowane jest w sytuacji, gdy liczba limfocytów T spada poniżej 200 w mikrolitrze lub w momencie gdy wystąpi choroba wskaźnikowa, charakterystyczna dla tego schorzenia. Chorobie towarzyszą następujące objawy:
- duszności i kaszel;
- ból głowy;
- nocne poty;
- ostra biegunka;
- wysypki;
- grzybica np. układu pokarmowego;
- dezorientacja;
- wczesna demencja;
- łysienie.
Chorzy atakowani są przez różnego rodzaju nowotwory (to np. chłoniaki, rak szyjki macicy, mięsak Kaposiego).
Jak można się zakazić wirusem HIV?
Zakażeniu wirusem HIV można zapobiegać. Warto pamiętać, że bardzo często przenosi się on drogą płciową, zwłaszcza w trakcie przygodnych kontaktów seksualnych. Przyczyną jest także kontakt z zakażoną krwią, np. w przypadku narkomanów. Ludzki wirus upośledzenia odporności przenosi się:
- poprzez przetoczenie krwi osoby zakażonej;
- w wyniku wstrzyknięcia krwi osoby zakażonej – przyjmowanie narkotyków drogą dożylną;
- po użyciu niesterylnych narzędzi fryzjerskich, kosmetycznych itp.;
- w trakcie przygodnych kontaktów seksualnych;
- w trakcie porodu może dojść do przeniesienia wirusa z matki na dziecko;
- podczas zabiegów medycznych wykonanych niesterylnie.
Kiedy zakażenie HIV nie jest możliwe?
Wirus HIV nie przenosi się tak, jak wirus grypy lub przeziębienia, dlatego nie można zarazić się nim, gdy chory kicha czy kaszle. Do zakażenia nie dochodzi również przez korzystanie ze wspólnych sztućców, naczyń czy łazienki. Mieszkając z osobą chorą, trzeba jednak pamiętać, by mieć oddzielne maszynki do golenia, pilniczki czy cążki do skórek. Nie można zarazić się także przez kontakt ze śliną, potem oraz łzami. Zagrożenia nie stanowi wspólna kąpiel w basenie lub przemieszczanie się tym samym środkiem transportu. Materiałem zakaźnym jest krew, wydzielina z pochwy, nasienie, mleko matki. To bardzo istotne, by nie demonizować choroby i nie spychać chorych na margines społeczeństwa, dlatego tak ważne jest szerzenie wiedzy na temat HIV i AIDS oraz możliwych dróg zakażenia.
Profilaktyka HIV/AIDS, czyli jak uniknąć zakażenia
Zachorowania na AIDS można uniknąć, trzeba tylko wiedzieć, jak zachowywać się w konkretnych sytuacjach życiowych. Przede wszystkim należy unikać przygodnych stosunków seksualnych i częstej zmiany partnerów i pamiętać o zabezpieczeniu w postaci prezerwatywy. Zmniejsza ona bowiem ryzyko zarażenia HIV, ale również innymi chorobami przenoszonymi drogą płciową. Na co jeszcze zwrócić uwagę? Należy:
- używać jedynie sterylnych igieł i strzykawek;
- wykonywać zabiegi kosmetyczne w sprawdzonych miejscach i zwracać uwagę, czy stosowane są zdezynfekowane lub jednorazowe przyrządy;
- zachować szczególną ostrożność w kontakcie z cudzą krwią – gdy ktoś się skaleczy, jest ranny, udzielana jest mu pomoc.
W razie podejrzenia zakażenia wirusem należy wykonać test na HIV. Badanie w kierunku HIV można przeprowadzić bezpłatnie w jednym z punktów diagnostycznych zlokalizowanych w całej Polsce.
HIV i AIDS – jak leczyć?
AIDS nadal pozostaje chorobą nieuleczalną, choć wciąż prowadzone są badania nad skutecznymi sposobami terapii. Dziś dostępną metodą jest przyjmowanie leków antyretrowirusowych. O jej skuteczności decyduje przede wszystkim jak najszybsze rozpoznanie zakażenia HIV. Leczenie antyretrowirusowe powinno być wdrożone możliwie jak najwcześniej, najlepiej w pierwszej fazie ostrej choroby retrowirusowej. Dostępna jest jeszcze jedna forma leczenia. Agresywna terapia HAART polega na podaniu pacjentowi mieszanki stworzonej z trzech leków antyretrowirusowych. Efektem jest zatrzymanie procesu namnażania wirusa oraz wzrost liczby limfocytów i odbudowa układu immunologicznego. Wadą terapii jest jednak jej koszt, a także możliwe skutki uboczne (przewlekłe zmęczenie, bezsenność, przewlekłe biegunki). Trzeba też zauważyć, że całkowite wyeliminowanie wirusa nie jest możliwe.
1 grudnia, czyli Światowy Dzień AIDS
Każdego roku obchodzony jest Światowy Dzień AIDS, a symbol solidaryzowania się z osobami chorymi to czerwona kokardka. Ideą jest natomiast przekonywanie, że chorzy są pełnoprawnymi członkami społeczeństwa, należy im się szacunek i wsparcie. Dzień AIDS obchodzony jest od 1988 roku, kiedy to został ustanowiony przez WHO. Stanowi również okazję do szerzenia wiedzy na temat choroby, sposobów zapobiegania zakażeniu i leczeniu HIV.
HIV i AIDS nie są już dziś tematem tabu. Należy uświadamiać społeczeństwo i tłumaczyć, czym jest wirus i choroba, do której rozwoju prowadzi. Tylko wiedza i odpowiedzialne postępowanie są w stanie uchronić przed tym nieuleczalnym schorzeniem.
Zobacz też:
- Heviran – zastosowanie, dawkowanie, działania niepożądane. W jakim celu zażywa się lek Heviran? Od którego roku życia można go stosować? Czy jest bezpieczny dla kobiet w ciąży?
- Jak można zarazić się HIV? Poznaj najczęstsze drogi zakażenia
- Ospa wietrzna u kobiet w ciąży. Jakie ryzyko niesie ze sobą ospa w ciąży dla ciężarnych oraz płodu?
- Wirus grypy – typy wirusa, drogi zakażenia, leczenie. Jak postępować w przypadku zachorowania na grypę?
- Cytomegalowirus – jakie są objawy zarażenia?
- Ospa u dziecka a wychodzenie na dwór – kiedy można wyjść z domu?
- Ospa u dzieci. Przyczyny i przebieg choroby, objawy i leczenie ospy wietrznej u dzieci. Powikłania i profilaktyka
- Półpasiec – jak długo pozostać w domu?
