Hipoksemia jest spadkiem prężności tlenu we krwi tętniczej. Może prowadzić do niedotlenienia tkanek, poważnych zaburzeń metabolizmu, a nawet całkowitego niedotlenienia organizmu. Przebieg schorzenia może być ostry lub przewlekły. Poznaj najważniejsze informacje!
Obniżenie prężności tlenu może wynikać nie tylko z nieprawidłowego funkcjonowania organizmu, ale również przebywania na dużych wysokościach. Hipoksemia polega na niedoborze tlenu we krwi tętniczej lub obniżeniu wysycenia hemoglobiny tlenem. O stanie hipoksemii mówi się w momencie, gdy prężność tlenu spadnie poniżej 60 mm Hg. Tlen jest niezbędnym pierwiastkiem, który zapewnia odpowiednią pracę wszystkich narządów wewnętrznych. Jeśli więc nastąpi niedotlenienie organizmu, może dojść nie tylko do niewydolności układu krążenia, ale również zgonu. Poznaj objawy i przyczyny hipoksemii!
Czym jest hipoksemia?
Mózg potrzebuje dziennie około 3,3 ml dotlenionej krwi na 100 g tkanki mózgowej. Hipoksemia jest stanem, w którym dochodzi do obniżenia prężności tlenu znajdującego się we krwi tętniczej. Mechanizm powstawania schorzenia polega na niedostarczeniu wystarczającej ilości powietrza do płuc (pęcherzyków płucnych). W ściankach pęcherzyków tlen łączy się z przepływającą krwią. Podczas połączenia obu składników utlenia się dwutlenek węgla. Jeśli nie dojdzie do wymiany gazowej, poziom nieutlenionej krwi wzrasta i dochodzi do nieprawidłowego spadku ciśnienia parcjalnego tlenu we krwi.
Niedotlenienie krwi – przyczyny hipoksemii
Do hipoksemii prowadzi wydłużenie czasu, w trakcie którego nie dochodzi do stałych dostaw tlenu. Stan ten może być spowodowany różnymi dolegliwościami, m.in.:
- rozedmą płuc;
- nadciśnieniem płucnym;
- odmą;
- przewlekłą obturacyjną chorobą płuc;
- zatruciem tlenkiem węgla.
Hipoksemia może pojawić się również w stanach padaczkowych i urazach głowy, szyi i klatki piersiowej. Niedotlenienie krwi może być spowodowane przez zaburzenia oddychania (np. podczas zażywania narkotyków) lub przebywaniem na wysokości (także w górach). Przewlekła hipoksemia może mieć podłoże w niewydolności serca, mukowiscydozie lub pylicy.
Objawy hipoksemii
Hipoksemia może wynikać z niedostosowania wentylacji pęcherzykowej do przepływu płucnego. Prowadzi to do obniżenia ciśnienia parcjalnego tlenu w powietrzu pęcherzykowym. Obniżenie prężności tlenu we krwi w zależności od przyczyny może powodować szereg dolegliwości i konsekwencji. Wśród objawów hipoksemii wyróżnia się:
- duszność;
- trudności w oddychaniu;
- kaszel;
- tachykardię (przyspieszoną akcję serca);
- spadek tolerancji wysiłku;
- sinicę centralną (fioletowo-niebieską barwę skóry i śluzówek);
- ból w klatce piersiowej.
Może pojawić się również odkrztuszanie plwociny, a nawet gorączka.
Diagnostyka
Aby sprawdzić stan nasycenia krwi tlenem, wykonuje się gazometrię krwi tętniczej. W rozpoznaniu hipoksemii znaczenie ma także morfologia krwi obwodowej, badania biochemiczne i mikrobiologiczne. W niektórych przypadkach wykonuje się również badania obrazowe (RTG lub TK). Pomocne w postawieniu odpowiedniej diagnozy mogą być też:
- EKG;
- spirometria;
- echokardiografia.
Leczenie hipoksemii – niski poziom tlenu we krwi
W leczeniu choroby i zapobieganiu skutkom hipoksemii najważniejszy jest czas. Im szybciej nastąpi rozpoznanie, tym lepsze będą rokowania. Szybkie rozpoczęcie leczenia może skutecznie zapobiec obumarciu mózgu i śmierci pacjenta. Pierwszym krokiem w ratowaniu życia chorego jest udrożnienie dróg oddechowych i zastosowania tlenoterapii. Podaje się wówczas mieszaninę o dużej zawartości tlenu. Czasem konieczne może być podanie stuprocentowego tlenu. Nierzadko potrzebna jest również wentylacja mechaniczna płuc, a nawet pozaustrojowe ich wspomaganie. Bardzo ważne jest także usunięcie przyczyny hipoksemii.
Przebieg COVID-19 a hipoksemia – leczenie
Długotrwałe niedotlenienie może prowadzić do uszkodzenia narządów. Może dojść do niewydolności krążenia i nerek i niewydolności układu oddechowego. Najbardziej wrażliwy na brak tlenu jest mózg. Hipoksemia może pojawić się w przebiegu COVID-19. Jest nie tylko jednym z objawów, ale również kryterium dotyczącym oceny ciężkości schorzenia zwanego koronawirusem. Aby przypadek został uznany za ciężki, w ciągu jednego tygodnia muszą wystąpić duszności i jeden z trzech objawów:
- niewydolność oddechowa;
- saturacja krwi poniżej 90%;
- wskaźnik natleniania poniżej 300 mmHg.
Hipoksemia a hipoksja
Długo utrzymujące się zmniejszenie prężności tlenu we krwi (hipoksemia) może powodować niedobór tlenu w tkankach. Zaburza to pracę organizmu, w wyniku czego dochodzi do jego niedotlenienia (hipoksji). Hipoksja może być spowodowana stanem chorobowym w organizmie lub czynnikami zewnętrznymi. Wśród przyczyn niedotlenienia organizmu wyróżnia się:
- choroby układu oddechowego i układu krążenia;
- zatrucie tlenkiem węgla i cyjankiem;
- niedokrwistość;
- chorobę wysokościową;
- posocznicę.
Często spotykaną odmianą jest również hipoksja wysokościowa, która występuje od około 1500 m nad poziomem morza.
Objawy niedotlenienia organizmu
Niedotlenienie powoduje zaburzenia pracy układu oddechowego i zakłócenie procesów metabolicznych w tkankach organizmu. Na skutek hipoksji mogą wystąpić:
- zaburzenia krzepnięcia krwi;
- wzrost ilość erytrocytów;
- uszkodzenia nerek;
- zaburzenia przepływu krwi.
Niesprawny transport tlenu i niedobór wysycenia krwi tlenem może objawiać się przez:
- sinoniebieski kolor błon śluzowych i skóry;
- zmęczenie;
- senność;
- krwioplucie;
- zawroty głowy;
- świszczący oddech.
U niektórych pacjentów mogą pojawić się zaburzenia widzenia i równowagi.
Leczenie i profilaktyka
Leczenie hipoksji odbywa się podobnie do postępowania przy hipoksemii. Stosowana jest terapia tlenem. Niezwykle istotne jest również wyeliminowanie lub wyciszenie czynnika powodującego stan niedotlenienia organizmu. Aby zapobiec zbyt niskiej zawartości tlenu we krwi tętniczej, bardzo ważne jest wykonywanie okresowych badań. Działania profilaktyczne polega również na stosowaniu butli tlenowej podczas przebywania na wysokościach, zrezygnowaniu z zażywania narkotyków i substancji, które mogą wpływać na upośledzenie ośrodka oddechowego.
Wiesz już, czym jest hipoksemia. Niski poziom utlenowania krwi może być niebezpieczny dla zdrowia, a nawet życia pacjenta. Aby nie dopuścić do nieodwracalnych uszkodzeń narządów spowodowanych utrzymującym się niskim stężeniem tlenu, należy wykonywać regularne badania okresowe. W razie wystąpienia niepokojących objawów zawsze warto udać się na konsultację do lekarza rodzinnego.
Zobacz też:
- Tlen medyczny to gaz niezbędny do oddychania, skoncentrowany w sprayu w puszce lub butli. Jak dokładnie działa tlen inhalacyjny?
- Saturacja – normy i nieprawidłowości
- Niewydolność oddechowa – jak rozpoznać niewydolność ostrą i przewlekłą? Objawy i leczenie niedotlenienia
- Tlenoterapia – na czym polega leczenie tlenem? Rodzaje tlenoterapii, przeciwwskazania. Czy możliwa jest tlenoterapia w domu?
- Wstrząs hipowolemiczny – jak udzielić pierwszej pomocy przy wstrząsie hipowolemicznym, czyli stanie zagrożenia życia?
- Śpiączka hipometaboliczna – przyczyny, objawy leczenie
- Zioła na obniżenie ciśnienia krwi – nadciśnienie tętnicze. Jakie zioła obniżające ciśnienie warto stosować? Sprawdźmy to!
- NZK, czyli nagłe zatrzymanie krążenia krwi. Resuscytacja krążeniowo-oddechowa (RKO) – pierwsza pomoc dla poszkodowanego
