Ból

Ból krzyża – co robić, gdy nie ustępuje? Charakterystyka dolegliwości i sposoby leczenia

Ból krzyża – co robić, gdy nie ustępuje? Charakterystyka dolegliwości i sposoby leczenia

Ból krzyża, czyli w dolnej części kręgosłupa, przytrafia się dość często i potrafi być bardzo dokuczliwy. Odcinek lędźwiowo-krzyżowy jest dość podatny na uszkodzenia. Gromadzi się tam dużo spięcia i często zdarzają się jego przeciążenia. Każdy przynajmniej kilka razy w życiu odczuwał ból w krzyżu. Ta dolegliwość nie pozwala wygodnie siedzieć ani porządnie się wyspać. Z czym może wiązać się taki ból i jak mu przeciwdziałać?

Ból w krzyżu – charakterystyka

Wszelkie bolesne dolegliwości w okolicy dolnych pleców najczęściej mają swoje źródło w kręgosłupie. Ta struktura jest odpowiedzialna za wiele funkcji w ludzkim ciele. To właśnie na niej oparta jest znaczna część noszonego ciężaru, a nawet wagi samego ciała. Od zdrowia kręgosłupa zależy cała twoja mobilność, zakresy ruchu i siła. Z tego powodu bardzo ważne jest regularne wzmacnianie i rozciąganie mięśni pleców, o czym zapomina nawet znaczna część osób ćwiczących na siłowni.

Ból krzyża przeważnie pojawia się nagle i niespodziewanie. Często jest on ostry, lecz krótkotrwały. Natomiast łagodny ból w krzyżu może utrzymywać się kilka dni, a nawet tygodni – lub aż do rozmasowania bądź usunięcia jego przyczyny. Niestety, ze względu na współczesny sposób życia i pracy, bóle w dolnej części kręgosłupa prędzej czy później spotykają praktycznie każdego.

Nawet gdy dolegliwość ta nie jest zbyt intensywna, zawsze utrudnia normalne funkcjonowanie. Zwykłe czynności stają się trudniejsze i nieprzyjemne. Ból w okolicy krzyża sprawia, że w żadnej pozycji nie jest ci wygodnie – gorzej się siedzi, chodzi, a nawet śpi. 

Ból krzyża – objawy towarzyszące

Ból krzyża jest najczęściej reakcją organizmu na jakieś przeciążenie. Przeważnie pojawia się po przekroczeniu granicy dopuszczalnego w ciele zakresu ruchu. Dolegliwości spowodowane przeciążeniem powodują utratę mobilności tkanek przykręgosłupowych oraz ich elastyczności. Oprócz bólu zlokalizowanego na dole pleców, prawdopodobnie zauważysz też:

  • sztywność;
  • ograniczenie mobilności pleców, ale też całego ciała;
  • ból, który może promieniować na kończyny, brzuch lub górne plecy;
  • trudności w utrzymaniu tej samej pozycji stojącej, leżącej lub siedzącej przez dłuższy czas.

Sam ból krzyża może być odczuwalny na różne sposoby. Wszystko zależy od osoby i przyczyn dolegliwości. Można rozróżnić tutaj ból ostry, który pojawia się nagle i jest bardzo intensywny, lecz przeważnie szybko mija. Drugim rodzajem jest przewlekły ból krzyża, który objawia się co jakiś czas, często z rosnącą intensywnością.

Ból krzyża – przyczyny

Przyczyny bólu krzyża można podzielić na dwa główne rodzaje – mechaniczne i chemiczne. Najczęściej występują mechaniczne uszkodzenia odcinka lędźwiowego kręgosłupa. Według najnowszych badań, odpowiadają one nawet aż za 97–98% wszystkich dolegliwości. Co może uszkodzić kręgosłup i spowodować w nim ten nieprzyjemny ból?

Najczęściej dochodzi do uszkodzenia krążka międzykręgowego. Może się to wydarzyć podczas wykonywania nagłych ruchów lub nieprawidłowego dźwigania ciężkich przedmiotów. W takiej sytuacji ból krzyża może nawet promieniować na kończyny dolne lub inną część ciała. Jego intensywność może się różnić w zależności od wykonywanych czynności lub przyjmowanych pozycji.

Zobacz także:  Ból sutków – skąd się bierze i jak sobie z nim radzić?

Intensywny ból przeciążeniowy może być następstwem:

  • przeżytego urazu;
  • zabiegu operacyjnego;
  • przebytego epizodu uszkodzenia krążka międzykręgowego;
  • siedzący tryb życia bez odpowiedniej ilości ruchu i rozciągania;
  • utrzymywanie jednej, niezmiennej pozycji przez większość dnia;
  • zmian zwyrodnieniowych w obrębie kręgosłupa;
  • osteoporozy, która powoduje osłabienia, a ostatecznie nawet złamania kręgów;
  • błędne nawyki postawy – są one trudne do wyleczenia i powodują długotrwały ból w lędźwiach lub całym kręgosłupie.

Ból kręgosłupa w krzyżu o podłożu chemicznym jest bardziej jednostajny. Jeśli odczuwasz nieprzyjemne dolegliwości w krzyżu bez widocznej przyczyny – powód prawdopodobnie nie jest mechaniczny. Możesz mieć trudności związane ze znalezieniem wygodnej dla siebie pozycji. Jednak jeśli już ją przyjmiesz – ból powinien chwilowo ustąpić. Jakikolwiek ruch zwykle nasila objawy, a chemicznym uszkodzeniom zwykle towarzyszy też obrzęk, miejscowe zaczerwienienie i podwyższona temperatura.

Odcinek krzyżowy kręgosłupa – ból i jego bezpośrednie przyczyny

Kręgosłup zbudowany jest ze skomplikowanych, delikatnych struktur. Możesz odczuwać ból krzyża na skutek uszkodzenia:

  • krążków międzykręgowych;
  • kręgów;
  • ścięgien;
  • mięśni;
  • nerwów;
  • więzadeł.

W niektórych przypadkach ból nie pojawia się wcale jako następstwo nagłego wypadku lub długotrwałego przeciążenia. Może być objawem poważnej choroby, np.:

  • reumatyzmu;
  • chorych nerek bądź trzustki;
  • dolegliwości w obrębie narządów rozrodczych;
  • zakażeń;
  • nowotworów.

Ból kręgosłupa w krzyżu – czynniki ryzyka

W niektórych przypadkach dolegliwości bólowe kręgosłupa pojawiają się niezależnie od twoich działań i stylu życia. Oto najczęstsze czynniki ryzyka odczuwania bólu krzyża:

  • nadwaga i otyłość – duża masa ciała mocno obciąża odcinek lędźwiowo-krzyżowy pleców, szczególnie jeśli brakuje do tego ćwiczeń wzmacniających mięśnie kręgosłupa;
  • urazy spowodowane nagłymi wypadkami;
  • miesiączkowanie, które powoduje intensywny ból krzyża i podbrzusza;
  • przyczyny o podłożu psychicznym – depresja lub przewlekły stres;
  • długie przebywanie w nieprawidłowej pozycji siedzącej lub stojącej. Czasem nawet prawidłowa postawa bez odpowiedniej ilości ruchu sprawia, że kręgosłup zaczyna boleć;
  • wykonanie nagłych, gwałtownych ruchów bez rozgrzewki;
  • palenie papierosów;
  • noszenie butów na wysokim obcasie;
  • częste schylanie się, szczególnie w sposób obciążający kręgosłup (bez zginania kolan);
  • obecność chorób lub dolegliwości współistniejących;
  • wiek – najbardziej podatni na bóle kręgosłupa są osoby w wieku pracującym, czyli około 30.–60. roku życia. Osoby starsze też często skarżą się na tę dolegliwość;
  • dźwiganie przedmiotów ponad swoje siły;
  • zaniedbanie swojej kondycji fizycznej;
  • nieprawidłowe wykonywanie niektórych ćwiczeń podczas treningu;
  • rwa kulszowa;
  • ciąża lub powikłania po ciąży;
  • skolioza i wrodzone wady kręgosłupa;
  • artretyzm.

Ból krzyża – jak leczyć?

Aby zdiagnozować przyczynę bólu dolnego odcinka kręgosłupa, należy wziąć pod uwagę poniższe czynniki:

  • czas trwania dolegliwości – mogą one pojawiać się tylko na kilka sekund przy danej czynności lub dokuczać przewlekle nawet przez długie miesiące lub lata;
  • dokładna lokalizacja – ból krzyża i podbrzusza, punktowy ból ostry, a może promieniowanie na uda i pośladki? Określenie konkretnej lokalizacji pomoże ustalić problem;
  • czynniki nasilające ból – może on pojawiać się podczas ruchu, siedzenia, leżenia lub przebywania w jednej konkretnej pozycji. Zdarza się, że nasila się przy kaszlu lub kichaniu, a także w ciągu dnia lub nocy. To wszystko ma znaczenie podczas diagnozy;
  • inne czynniki towarzyszące – np. gorączka, ogólne osłabienie organizmu, gwałtowna zmiana masy ciała, ból innych kości lub stawów. Te informacje są ważne, ponieważ mogą nakierować lekarza na konkretną chorobę.

Jeżeli ból krzyża nie jest zbyt intensywny i ma wyraźną przyczynę – przeważnie nie ma konieczności konsultacji u lekarza. Wystarczy unikać pozycji powodujących ból i starać się rozmasować spięty obszar. Ewentualnie można zastosować środki przeciwbólowe. Jeżeli ból pleców jest bardzo silny i towarzyszą inne niepokojące dolegliwości, koniecznie udaj się do specjalisty.

Zobacz także:  Ból skroni – niegroźna dolegliwość czy zwiastun poważnej choroby?

Ból krzyża – domowe sposoby

Na szczęście da się złagodzić ból krzyża domowymi sposobami, oczywiście o ile przyczyną nie jest poważna choroba lub zwyrodnienie. Działanie doraźne i ćwiczenia mogą być jednak bardzo skuteczne dla niektórych mechanicznych uszkodzeń i przeciążeń. Przydadzą ci się do tego okłady z lodu lub żele i maści chłodzące, które ograniczają stan zapalny. Ulgę może przynieść też ciepły okład z termoforu lub poduszki elektrycznej – ma on działanie rozluźniające.

Chcesz samodzielnie złagodzić ból pleców? Poznaj nasze domowe sposoby na ból krzyża:

  • ćwiczenia – wzmacnianie mięśni brzucha i pleców. Lepiej zasięgnąć porady specjalisty, aby dobrać takie, które nie pogorszą bolesnych dolegliwości;
  • odpoczynek – najlepszy będzie krótkotrwałe przeleżenie okresu nasilonego bólu. Nie zaleca się jednak całkowitego unieruchomienia. Może ono wpływać na pogorszenie się bólu, który często spowodowany jest brakiem mobilności;
  • rozciąganie kręgów lędźwiowych w celu odciążenia dysku międzykręgowego.

Ból kręgosłupa w krzyżu – profilaktyka

  • regularna aktywność fizyczna, która powinna angażować mięśnie brzucha i pleców, a także odpowiednio rozruszać całe ciało. Zawsze pamiętaj o odpowiedniej rozgrzewce;
  • zadbaj o odpowiednią masę ciała – otyłość sprzyja powstawaniu przeciążeń kręgosłupa;
  • jeżeli twoja praca wymaga spędzania długich godzin w pozycji siedzącej, zadbaj o odpowiednią postawę. Może warto zainwestować w specjalną poduszkę lub lepsze krzesło? Warto też robić sobie regularne przerwy na rozruszanie całego ciała;
  • unikaj dźwigania przedmiotów, które są ciężkie ponad twoje siły. Jeżeli już zachodzi taka konieczność – przykucnij, a do podnoszenia użyj mięśni nóg i brzucha, nie samych pleców;
  • wybieraj wygodne buty z dobrym podparciem i bez wysokiego obcasu;
  • do spania lepszy będzie nieco twardy materac niż zbyt miękki;
  • zadbaj o odpowiednią, zróżnicowaną dietę, która dostarczy ci wszystkich niezbędnych witamin i składników odżywczych. Dla wzmocnienia kości niezbędny jest wapń, ale też witamina D3, która ułatwia jego przyswajalność.

Zapobieganie bólom krzyża – ćwiczenia

Doskonałą aktywnością, która wzmacnia całe ciało (w tym głębokie mięśnie pleców) jest pływanie. Dobrze sprawdzą się wszelkie ćwiczenia, które angażują tułów. Specjaliści polecają też pilates, jogę i aerobik, który zwiększa ogólną mobilność i kondycję ciała. Zapytaj trenera personalnego o ćwiczenia na piłce lub inne, które angażują mięśnie centrum – stabilizujące i wspierające kręgosłup.

Skorzystaj też z naszych domowych sposobów na ból krzyża – ćwiczeń wzmacniających:

  • połóż się na plecach, najlepiej na podłodze lub macie do ćwiczeń – ważne jest twarde podłoże. Zegnij nogi w kolanach tak, aby stopy leżały na podłodze, a ręce trzymaj wyprostowane wzdłuż ciała. Zanim wykonasz jakikolwiek ruch, zepnij dolne mięśnie brzucha i pośladki. Angażując je, wypchnij biodra do góry i utrzymaj je w takim spięciu przez kilka sekund. Następnie powoli je opuść, kręg po kręgu. Powtórz to ćwiczenie kilka, kilkanaście razy;
  • do drugiego ćwiczenia pozostań w takiej samej pozycji. Rozłóż ręce szeroko, wyprostowane na boki na wysokości barków. Unieś zgięte nogi i spróbuj dotknąć lewym kolanem podłogi w okolicy twojej lewej ręki. Aby w tej pozycji poczuć rozciąganie, możesz pomóc sobie dociskiem lewej ręki na nogi. Następnie zaangażuj mięśnie centrum i powoli przełóż nogi na drugą stronę;
  • przyjmij pozycję klęku podpartego. Na wdechu unieś głowę i miednicę, a brzuch aktywnie pociągnij w dół. Na wydechu opuść głowę i miednicę, a środkową część kręgosłupa wygnij do góry do pozycji „kociego grzbietu”. Powtarzaj ten ruch powoli i świadomie, aby rozruszać i rozciągnąć cały kręgosłup.
Zobacz także:  Kłujący ból serca – o jakich problemach zdrowotnych może świadczyć?

Po ćwiczeniach wzmacniających plecy i brzuch warto rozruszać i rozmasować plecy. W tym celu należy wygiąć się w przeciwną stronę do wykonywanych ćwiczeń oraz odpocząć chwilę w pozycji neutralnej. W ten sposób zlikwidujesz z krzyża i brzucha powstałe napięcie. 

Ból krzyża – kiedy zgłosić się do specjalisty?

Jeśli ból krzyża pojawił się nagle podczas urazu i nie ustępuje – koniecznie zadzwoń na pogotowie. Natychmiastowej reakcji wymaga też nietrzymanie moczu lub stolca bądź osłabienie czucia w kroczu połączone z bólem krzyża. Inne, mniej nagłe przypadki, które wymagają interwencji medycznej to:

  • osłabienie lub drętwienie jednej lub dwóch nóg;
  • nasilanie się bólu odcinka krzyżowego kręgosłupa podczas kaszlu lub kichania;
  • sztywność i ból odczuwalna często wieczorem i w nocy;
  • ból towarzyszący chodzeniu lub staniu;
  • gorączka i utrata wagi bez przyczyny;
  • przyjmowanie sterydów lub innych zastrzyków dożylnych w połączeniu z nieustającym bólem dolnego kręgosłupa;
  • przebycie operacji i nie ustępowanie bólu pleców;
  • współistnienie nowotworu lub innej poważnej choroby przewlekłej;
  • duża intensywność bólu, bez lżejszych okresów.

Ból w okolicy krzyża – leczenie specjalistyczne

Jeżeli żadne domowe sposoby nie przynoszą oczekiwanych skutków, należy zgłosić się do specjalisty. Jak leczyć ból krzyża, który nie ustępuje? Pomóc ci może profesjonalna rehabilitacja – np. masażem. Do innych skutecznych metod należą:

  • joga pod okiem specjalisty;
  • akupunktura;
  • zastrzyki z glikokortykosteroidów stosowane bezpośrednio w bolesne miejsce.

Bywają przypadki, w których objawy bólu pleców związane są z problemami psychicznymi. Wówczas stosuje się leki antydepresyjne lub metody rozluźniające umysł i ciało. W skrajnych przypadkach stosowane jest leczenie operacyjne. Lekarz może zalecić ci operację pleców w następujących przypadkach:

  • guz zlokalizowany w okolicy kręgosłupa;
  • zespół ogona końskiego;
  • ciężki niedowład kończyn;
  • zwężenie kanału kręgowego;
  • zespół korzeniowy wyjątkowo odporny na leczenie. 

Przeważnie jednak ból kręgosłupa w krzyżu związany jest ze złymi nawykami, spięciem i nieprawidłową postawą. Jeżeli masz wątpliwości w kwestii zdrowia swoich pleców – udaj się na diagnozę do lekarza rodzinnego. Gdy twoja sytuacja będzie tego wymagać, skieruje cię na dalsze badania specjalistyczne.
Ból krzyża przytrafia się ponad połowie społeczeństwa. Są to ludzie w różnym wieku i pracujący w rozmaitych zawodach. Czasem ból pleców pojawia się po przepracowaniu, jednak częściej jako konsekwencja niewystarczającego ruchu. Aby zapobiegać powstawaniu bólu pleców, unikaj wymienionych czynników ryzyka. Zwykle wystarczy odpowiednio rozciągnąć i rozmasować odcinek krzyżowy, aby pozbyć się nieprzyjemnego uczucia. Jeżeli jednak ból w krzyżu utrudnia ci normalne funkcjonowanie – udaj się do lekarza. Z pewnością zaleci ci bezpieczne i skuteczne leczenie.


Zobacz też:
Archiwum: październik 2021

Udostępnij

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *